Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
14. (1) Âîò ÷òî ïðîèçîøëî â òå÷åíèå ýòîãî ãîäà. Óæå ïðèáëèæàëèñü âûáîðû âîåííûõ òðèáóíîâ, è çà èõ èñõîä ïàòðèöèè áåñïîêîèëèñü êóäà áîëüøå, ÷åì çà èñõîä âîéíû. Èõ ñòðàøèëî, ÷òî âûñøóþ âëàñòü ïðèäåòñÿ äåëèòü ñ ïëåáåÿìè; ìàëî ýòîãî — ïðîñòîé íàðîä ìîã è ñîâñåì çàâëàäåòü åþ. (2) È âîò ê ñîèñêàòåëüñòâó äîëæíîñòåé íà÷èíàþò çàðàíåå ãîòîâèòüñÿ ñëàâíåéøèå ìóæè, îáîéòè êîòîðûõ, ïî ðàñ÷åòàì ïàòðèöèåâ, ïîáîÿëèñü áû èç ïî÷òåíèÿ. Ïðè ýòîì è îñòàëüíûå ïàòðèöèè, êàê åñëè áû âñå îíè äîìîãàëèñü äîëæíîñòåé, óñåðäíî âçûâàëè íå òîëüêî ê ëþäÿì, íî è ê áîãàì, îáúÿâëÿÿ êîùóíñòâåííûìè ðåçóëüòàòû âûáîðîâ ïîñëåäíèõ äâóõ ëåò. (3) Ñòðàøíàÿ çèìà ïðîøëîãî ãîäà, òâåðäèëè îíè, êàê âèäíî, áûëà áîæåñòâåííûì ïðåäçíàìåíîâàíèåì, à íåäàâíî áûëè ÿâëåíû óæå íå òîëüêî çíàìåíèÿ, íî è èõ èñõîä (4) â âèäå îáðóøèâøåãîñÿ íà ïîëÿ è íà Ãîðîä ìîðà; òîãäà óæå íå ïðèõîäèëîñü ñîìíåâàòüñÿ, ÷òî áîãè ãíåâàþòñÿ, è îáðàòèëèñü ê êíèãàì ñóäåá, è îíè âåëåëè äëÿ îáóçäàíèÿ ìîðà óìèëîñòèâèòü áîãîâ. Áîãàì âîçìóòèòåëüíî, ÷òî íà îñâÿùåííîì èìè íàðîäíîì ñîáðàíèè ïî÷åñòè äîñòàþòñÿ êîìó ïîïàëî è íàðóøàþòñÿ åñòåñòâåííûå ñ.244 ðàçëè÷èÿ ìåæäó ëþäüìè. (5) È âîò, ïîðàæåííûå íå òîëüêî äîñòîèíñòâîì ïðåòåíäåíòîâ, íî è äîâîäàìè áëàãî÷åñòèÿ, ðèìëÿíå èçáðàëè âîåííûìè òðèáóíàìè ñ êîíñóëüñêîé âëàñòüþ îäíèõ ëèøü ïàòðèöèåâ, ïðàâäà ñàìûõ çàñëóæåííûõ: Ëóöèÿ Âàëåðèÿ Ïîòèòà â ïÿòûé ðàç, Ìàðêà Âàëåðèÿ Ìàêñèìà, Ìàðêà Ôóðèÿ Êàìèëëà âî âòîðîé ðàç, Ëóöèÿ Ôóðèÿ Ìåäóëëèíà â òðåòèé, Êâèíòà Ñåðâèëèÿ Ôèäåíàòà âî âòîðîé, Êâèíòà Ñóëüïèöèÿ Êàìåðèíà âî âòîðîé [398 ã.]. (6) Ïðè ýòèõ òðèáóíàõ ïîä Âåéÿìè íå ïðîèçîøëî ïî÷òè íè÷åãî äîñòîéíîãî óïîìèíàíèÿ, âñå ñèëû òðàòèëèñü íà ñ.245 ãðàáåæè. (7) Êîìàíäóþùèì â âîéíå ïðîòèâ Ôàëåðèé áûë íàçíà÷åí Ïîòèò, ïðîòèâ Êàïåí — Êàìèëë; îáà ñîáðàëè îãðîìíóþ äîáû÷ó, à èç òîãî, ÷òî ìîæíî áûëî èçâåñòè îãíåì è ìå÷îì, íå îñòàâèëè â ñîõðàííîñòè íè÷åãî. |
14. haec eo anno acta. et iam comitia tribunorum militum aderant, quorum prope maior patribus quam belli cura erat, quippe non communicatum modo cum plebe sed prope amissum cernentibus summum imperium. [2] itaque clarissimis viris ex composito praeparatis ad petendum quos praetereundi verecundiam crederent fore, nihilo minus ipsi, perinde ac si omnes candidati essent, cuncta experientes non homines modo sed deos etiam exciebant, in religionem vertentes comitia biennio habita: [3] priore anno intolerandam hiemem prodigiisque divinis similem coortam, proximo non prodigia, sed iam eventus: [4] pestilentiam agris urbique inlatam haud dubia ira deum, quos pestis eius arcendae causa placandos esse in libris fatalibus inventum sit; comitiis auspicato quae fierent indignum dis visum honores volgari discriminaque gentium confundi. [5] praeterquam maiestate petentium, religione etiam attoniti homines patricios omnes, partem magnam honoratissimum quemque, tribunos militum consulari potestate creavere, L. Valerium Potitum quintum M. Valerium Maximum M. Furium Camillum iterum L. Furium Medullinum tertium Q. Servilium Fidenatem iterum Q. Sulpicium Camerinum iterum. [6] his tribunis ad Veios nihil admodum memorabile actum est; tota vis in populationibus fuit. [7] duo summi imperatores, Potitus a Faleriis, Camillus a Capena praedas ingentes egere nulla incolumi relicta re cui ferro aut igni noceri posset. |