Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà V, ãë. 42

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

42. (1) Âïðî­÷åì, â ïåð­âûé äåíü ïîæà­ðû ðàñ­ïðî­ñòðà­íè­ëèñü ìåíåå, ÷åì ýòî îáû÷­íî áûâà­åò â çàõâà­÷åí­íîì ãîðî­äå. Áûòü ìîæåò, íå âñå ãàë­ëû òàê óæ ñòðå­ìè­ëèñü óíè­÷òî­æèòü ãîðîä. À ìîæåò áûòü, èõ âîæäè ïðå­ñëå­äî­âà­ëè ñðà­çó äâå öåëè: (2) ñ îäíîé ñòî­ðî­íû, ïðè­íóäèòü çàñåâ­øèõ íà Êàïè­òî­ëèè ñäàòü­ñÿ, èñïîëü­çóÿ èõ ïðè­âÿ­çàí­íîñòü ê ðîä­íûì äîìàì è óñòðî­èâ äëÿ îñòðàñò­êè äâà-òðè ïîæà­ðà, à ñ äðó­ãîé ñòî­ðî­íû, ñîõðà­íèòü íåòðî­íó­òû­ìè ÷àñòü êâàð­òà­ëîâ, ÷òîáû âïî­ñëåä­ñò­âèè, óãðî­æàÿ ñæå÷ü è èõ, ñäå­ëàòü ïðî­òèâ­íè­êà áîëåå ïîêëà­äè­ñòûì. (3) Ðèì­ëÿíå èç Êðå­ïî­ñòè âèäå­ëè, ÷òî ãîðîä ïîëîí âðà­ãîâ, âèäå­ëè, êàê îíè ðûùóò ïî óëè­öàì, êàê áåä­ñò­âèå ïîæè­ðà­åò êâàð­òàë çà êâàð­òà­ëîì, íî íå ìîã­ëè íå òîëü­êî âîñ­ïðè­íè­ìàòü ïðî­èñ­õî­äÿ­ùåå ðàçó­ìîì, íî äàæå è âïîëíå âëà­äåòü ñâî­èì çðå­íè­åì è ñëó­õîì. (4) Îòêóäà áû íè äîíî­ñè­ëèñü êðè­êè âðà­ãîâ, âîïëè æåí­ùèí è äåòåé, ðåâ ïëà­ìå­íè è ãðî­õîò îáðó­øè­âàþ­ùèõ­ñÿ çäà­íèé, íà âñå îíè ðàñ­òðà­÷è­âà­ëè â ñòðà­õå ñâîå âíè­ìà­íèå, îáî­ðà­÷è­âà­ëèñü âî âñå ñòî­ðî­íû, âåçäå áëóæ­äà­ëè âçî­ðîì. Ñóäü­áà ñëîâ­íî ïîñòà­âè­ëà èõ çðè­òå­ëÿ­ìè ïðè ãèáå­ëè îòå­÷å­ñòâà, (5) áåñ­ñèëü­íû­ìè ñïà­ñòè ÷òî-ëèáî, êðî­ìå ñîá­ñò­âåí­íûõ òåë. Íàõî­äÿñü â îñà­äå, áóäó÷è îòî­ðâà­íû îò ðîä­íûõ î÷à­ãîâ, âèäÿ âñå ñâîå èìó­ùå­ñòâî âî âëà­ñòè âðà­ãà, îíè áûëè êóäà íåñ÷àñò­íåå âñåõ, êòî êîãäà-ëèáî ïåðå­æè­âàë îñà­äó. (6) Ýòîò óæàñ­íûé äåíü ñìå­íè­ëà òðå­âîæ­íàÿ áåñ­ñîí­íàÿ íî÷ü; íàêî­íåö íàñòó­ïèë ðàñ­ñâåò. Âñÿ­êèé ìèã ïðè­íî­ñèë ñ ñîáîé íîâóþ áåäó. (7) È âñå æå ðèì­ëÿíå íå ïàäà­ëè äóõîì ïîä ãíå­òîì è òÿæå­ñòüþ ñòîëü­êèõ íåñ÷à­ñòèé. Ïóñòü ïîæà­ðû è ðàç­ðó­øå­íèÿ íà èõ ãëà­çàõ ñðàâ­íÿ­ëè ãîðîä ñ çåì­ëåé, ïóñòü õîëì, êîòî­ðûé îíè çàíè­ìà­ëè, áûë áåäåí è ìàë — îíè âñå ðàâ­íî ãîòî­âè­ëèñü õðàá­ðî çàùè­ùàòü ýòîò ïîñëåä­íèé êëî­÷îê ñâî­áî­äû. (8) È, ïîñêîëü­êó êàæ­äûé äåíü íåñ ëèøü íåñ÷à­ñòüÿ, ëþäè êàê áóä­òî óæå ïðè­âûê­ëè ê íèì; îíè ñäå­ëà­ëèñü áåç­ðàç­ëè÷­íû êî âñå­ìó, ê ÷åìó êîãäà-òî áûëè ïðè­âÿ­çà­íû, — îòíûíå îíè íå îáðà­ùà­ëè âíè­ìà­íèÿ íè íà ÷òî, êðî­ìå ñâî­åãî îðó­æèÿ, òîãî æåëå­çà, êîòî­ðîå îíè ñæè­ìà­ëè â ðóêàõ êàê åäèí­ñò­âåí­íóþ è ïîñëåä­íþþ íàäåæ­äó.

42. ce­te­rum, seu non om­ni­bus de­len­di ur­bem li­bi­do erat, seu ita pla­cue­rat prin­ci­pi­bus Gal­lo­rum et os­ten­ta­ri quae­dam in­cen­dia ter­ro­ris cau­sa, si com­pel­li ad de­di­tio­nem ca­ri­ta­te se­dum sua­rum ob­ses­si pos­sent, [2] et non om­nia concre­ma­ri tec­ta ut quod­cum­que su­pe­res­set ur­bis, id pig­nus ad flec­ten­dos hos­tium ani­mos ha­be­rent, ne­qua­quam pe­rin­de at­que in cap­ta ur­be pri­mo die aut pas­sim aut la­te va­ga­tus est ig­nis. [3] Ro­ma­ni ex ar­ce ple­nam hos­tium ur­bem cer­nen­tes va­gos­que per vias om­nes cur­sus, cum alia at­que alia par­te no­va ali­qua cla­des ore­re­tur, non men­ti­bus so­lum con­si­pe­re, sed ne auri­bus qui­dem at­que ocu­lis sa­tis consta­re po­te­rant. [4] quo­cum­que cla­mor hos­tium, mu­lie­rum pue­ro­rum­que plo­ra­tus, so­ni­tus flam­mae et fra­gor ruen­tium tec­to­rum aver­tis­set, pa­ven­tes ad om­nia ani­mos ora­que et ocu­los flec­te­bant ve­lut ad spec­ta­cu­lum a for­tu­na po­si­ti oc­ci­den­tis pat­riae nec ul­lius re­rum sua­rum re­lic­ti prae­ter­quam cor­po­rum vin­di­ces, [5] tan­to an­te alios mi­se­ran­di ma­gis qui un­quam ob­ses­si sunt quod in­terclu­si a pat­ria ob­si­de­ban­tur, om­nia sua cer­nen­tes in hos­tium po­tes­ta­te. [6] nec tran­quil­lior nox diem tam foe­de ac­tum ex­ce­pit; lux dein­de noc­tem in­quie­ta in­se­cu­ta est, nec ul­lum erat tem­pus quod a no­vae sem­per cla­dis ali­cui­us spec­ta­cu­lo ces­sa­ret. [7] ni­hil ta­men tot one­ra­ti at­que ob­ru­ti ma­lis fle­xe­runt ani­mos quin, et­si om­nia flam­mis ac rui­nis aequa­ta vi­dis­sent, quam­vis ino­pem par­vum­que quem te­ne­bant col­lem li­ber­ta­ti re­lic­tum vir­tu­te de­fen­de­rent; [8] et iam cum eadem cot­ti­die ac­ci­de­rent, ve­lut ad­sue­ti ma­lis aba­lie­na­ve­rant ab sen­su re­rum sua­rum ani­mos, ar­ma tan­tum fer­rum­que in dextris ve­lut so­las re­li­quias spei suae in­tuen­tes.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000543 1364000544 1364000545