Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà V, ãë. 43

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

43. (1) Ãàë­ëû òîæå ðåøè­ëè ïðè­áåã­íóòü ê ñèëå. Âîé­íà, êîòî­ðóþ îíè íåñêîëü­êî äíåé âåëè ïðî­òèâ îäíèõ òîëü­êî äîìîâ çàõâà­÷åí­íî­ãî ãîðî­äà, íå ïðè­íåñ­ëà ðåçóëü­òà­òîâ: õîòÿ ïîñëå ïîæà­ðîâ è ðàç­ðó­øå­íèé òàì íå óöå­ëå­ëî óæå íè÷å­ãî, êðî­ìå âîîðó­æåí­íûõ çàùèò­íè­êîâ, òåõ íå óäà­ëîñü íè çàïó­ãàòü óãðî­çà­ìè, íè ñêëî­íèòü ê ñäà­÷å. È âîò ãàë­ëû îòâà­æè­ëèñü íà êðàé­íþþ ìåðó — øòóðì Êðå­ïî­ñòè. (2) Íà ðàñ­ñâå­òå âñå èõ ïîë­÷è­ùà ïî êîìàí­äå âûñòðî­è­ëèñü íà ôîðó­ìå; îòòóäà îíè, îáðà­çî­âàâ «÷åðå­ïà­õó»115, ñ êðè­êîì äâè­íó­ëèñü ê ïîä­íî­æüþ õîë­ìà. Ðèì­ëÿíå äåé­ñò­âî­âà­ëè ïðî­òèâ âðà­ãà áåç ðîáî­ñòè, íî è íå áåç­ðàñ­ñóä­íî: âñå ïîäú­åìû ê Êðå­ïî­ñòè, íà êîòî­ðûõ íàáëþäà­ëîñü ïðî­äâè­æå­íèå ãàë­ëîâ, áûëè óêðåï­ëå­íû, ñ.271 è òàì ïîñòàâ­ëå­íû ñàìûå îòáîð­íûå âîè­íû. Îäíà­êî íåïðè­ÿ­òå­ëþ íå ìåøà­ëè âçáè­ðàòü­ñÿ íàâåðõ, ïîëà­ãàÿ, ÷òî, ÷åì âûøå îí âñêà­ðàá­êà­åò­ñÿ, òåì ëåã­÷å áóäåò ñáðî­ñèòü åãî ñ êðó­÷è. (3) Ðèì­ëÿíå óäåð­æè­âà­ëèñü ïðè­ìåð­íî íà ñåðåäèíå ñêëî­íà, ãäå êðó­òèç­íà êàê áû ñàìà òîë­êà­åò âîè­íà íà âðà­ãà. Îòòóäà îíè âäðóã îáðó­øè­ëèñü íà ãàë­ëîâ, èçáè­âàÿ èõ è ñòàë­êè­âàÿ âíèç. Ðàç­ãðîì áûë ñòîëü ñîêðó­øè­òå­ëåí, ÷òî ïðî­òèâ­íèê íè ðàçó áîëåå íå îñìå­ëèë­ñÿ íà ïîäîá­íûå ïðåä­ïðè­ÿ­òèÿ, íè îòäåëü­íûì îòðÿäîì, íè âñåì âîé­ñêîì. (4) Èòàê, ïîòå­ðÿâ íàäåæ­äó ïîáåäèòü ñèëîé îðó­æèÿ, ãàë­ëû íà÷à­ëè ãîòî­âèòü­ñÿ ê îñà­äå, î êîòî­ðîé äî ýòî­ãî ìîìåí­òà íå ïîìûø­ëÿ­ëè. Íî ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ óæå íå áûëî íè â Ãîðî­äå, ãäå åãî óíè­÷òî­æèë ïîæàð, íè â îêðåñò­íî­ñòÿõ, îòêóäà åãî êàê ðàç â ýòî âðå­ìÿ âûâåç­ëè â Âåéè. (5) Òîãäà áûëî ðåøå­íî ðàçäå­ëèòü âîé­ñêî, ÷òîáû ÷àñòü åãî ãðà­áè­ëà îêðåñò­íûå íàðî­äû, à ÷àñòü îñà­æäà­ëà Êðå­ïîñòü. Òàêèì îáðà­çîì îïó­ñòî­øè­òå­ëè ïîëåé ñíàá­æà­ëè áû ïðî­âè­çè­åé îñà­æäàâ­øèõ.

(6) Âèä­íî, ñàìà ñóäü­áà ïîæå­ëà­ëà èñïû­òàòü ðèì­ñêóþ äîá­ëåñòü, êîãäà îíà ïîâå­ëà âûøåä­øèõ èç Ãîðî­äà ãàë­ëîâ íà Àðäåþ, ãäå íàõî­äèë­ñÿ â èçãíà­íèè Êàìèëë. (7) Ãîðþÿ íàä îáùå­ñò­âåí­íûì çëî­ñ÷à­ñòüåì ãîðàçäî áîëü­øå, ÷åì íàä ñâî­èì ñîá­ñò­âåí­íûì, îí ñòà­ðèë­ñÿ òàì â óêî­ðèç­íàõ áîãàì è ëþäÿì. Åãî âîç­ìó­ùà­ëî è èçóì­ëÿ­ëî, êóäà ïîäå­âà­ëèñü òå õðàá­ðå­öû, ÷òî áðà­ëè ñ íèì Âåéè, Ôàëå­ðèè, ÷òî âñå­ãäà âûèã­ðû­âà­ëè âîé­íû áëà­ãî­äà­ðÿ ìóæå­ñòâó, à íå âåçå­íèþ. (8) È âäðóã îí óçíàë î ïðè­áëè­æå­íèè ãàëëü­ñêî­ãî âîé­ñêà è î òîì, ÷òî ïåðå­ïó­ãàí­íûå ýòèì àðäå­ÿíå ñîáè­ðà­þò­ñÿ íà ñîâåò. Ðàíü­øå Êàìèëë âñå­ãäà âîç­äåð­æè­âàë­ñÿ îò ó÷à­ñòèÿ â èõ ñîáðà­íè­ÿõ, íî òóò îí ðåøè­òåëü­íî îòïðà­âèë­ñÿ íà ñõîä­êó, âåäî­ìûé áîæå­ñò­âåí­íûì âäîõ­íî­âå­íè­åì.

43. Gal­li quo­que per ali­quot dies in tec­ta mo­do ur­bis ne­qui­quam bel­lo ges­to cum in­ter in­cen­dia ac rui­nas cap­tae ur­bis ni­hil su­pe­res­se prae­ter ar­ma­tos hos­tes vi­de­rent nec quic­quam tot cla­di­bus ter­ri­tos nec fle­xu­ros ad de­di­tio­nem ani­mos ni vis ad­hi­be­re­tur, ex­pe­ri­ri ul­ti­ma et im­pe­tum fa­ce­re in ar­cem sta­tuunt. [2] pri­ma lu­ce sig­no da­to mul­ti­tu­do om­nis in fo­ro instrui­tur; in­de cla­mo­re sub­la­to ac tes­tu­di­ne fac­ta su­beunt. ad­ver­sus quos Ro­ma­ni ni­hil te­me­re nec tre­pi­de; ad om­nis adi­tus sta­tio­ni­bus fir­ma­tis, qua sig­na fer­ri vi­de­bant ea ro­bo­re vi­ro­rum op­po­si­to scan­de­re hos­tem si­nunt, quo suc­ces­se­rit ma­gis in ar­duum eo pel­li pos­se per proc­li­ve fa­ci­lius ra­ti. [3] me­dio fe­re cli­vo res­ti­te­re, at­que in­de ex lo­co su­pe­rio­re, qui pro­pe sua spon­te in hos­tem in­fe­re­bat im­pe­tu fac­to, stra­ge ea ac rui­na fu­de­re Gal­los ut nun­quam pos­tea nec pars nec uni­ver­si tempta­ve­rint ta­le pug­nae ge­nus. [4] omis­sa ita­que spe per vim at­que ar­ma su­beun­di ob­si­dio­nem pa­rant, cui­us ad id tem­pus im­me­mo­res et quod in ur­be fue­rat fru­men­tum in­cen­diis ur­bis ab­sumpse­rant, et ex ag­ris per eos ip­sos dies rap­tum om­ne Veios erat. [5] igi­tur exer­ci­tu di­vi­so par­tim per fi­ni­ti­mos po­pu­los prae­da­ri pla­cuit, par­tim ob­si­de­ri ar­cem, ut ob­si­den­ti­bus fru­men­tum po­pu­la­to­res ag­ro­rum prae­be­rent.

[6] pro­fi­cis­cen­tis Gal­los ab ur­be ad Ro­ma­nam ex­pe­rien­dam vir­tu­tem for­tu­na ip­sa Ar­deam, ubi Ca­mil­lus ex­su­la­bat, du­xit; [7] qui maes­tior ibi for­tu­na pub­li­ca quam sua cum dis ho­mi­ni­bus­que ac­cu­san­dis se­nes­ce­ret, in­dig­nan­do mi­ran­do­que ubi il­li vi­ri es­sent qui se­cum Veios Fa­le­rios­que ce­pis­sent, qui alia bel­la for­tius sem­per quam fe­li­cius ges­sis­sent, [8] re­pen­te audit Gal­lo­rum exer­ci­tum ad­ven­ta­re at­que de eo pa­vi­dos Ar­dea­tes con­sul­ta­re. nec se­cus quam di­vi­no spi­ri­tu tac­tus cum se in me­diam con­tio­nem in­tu­lis­set absti­ne­re sue­tus an­te ta­li­bus con­ci­liis,

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 115«×åðå­ïà­õà» — çäåñü áîå­âîå ïîñòðî­å­íèå, ïðè êîòî­ðîì âîè­íû äåð­æàò ùèòû íàä ãîëî­âà­ìè, à ñòî­ÿ­ùèå â ïåð­âîì ðÿäó — ïåðåä ñîáîé.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000544 1364000545 1364000546