Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VI, ãë. 10

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Í. Êàçàíñêîãî. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

10. (1) Êàçà­ëîñü, ÷òî âçÿ­òèå ýòî­ãî ãîðî­äà ïîòðå­áó­åò áîëü­øå­ãî òðóäà íå òîëü­êî ïîòî­ìó, ÷òî îí âåñü íàõî­äèë­ñÿ â ðóêàõ âðà­ãîâ, íî è ïîòî­ìó, ÷òî ñäàí áûë ïðå­äà­òå­ëÿ­ìè èç ñàìèõ ãîðî­æàí. (2) Òåì íå ìåíåå áûëî ðåøå­íî îòïðà­âèòü ïîñîëü­ñòâî ê ñòà­ðåé­øè­íàì Íåïå­òà, ÷òîáû òå îòëî­æè­ëèñü îò ýòðóñ­êîâ è ïðåä­ïî­÷ëè ñîáëþ­ñòè äîãî­âîð íà âåð­íîñòü ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó, î êîòî­ðîì ñàìè ïðî­ñè­ëè33. (3) Êîãäà îòòóäà ïðè­øåë îòâåò, ÷òî æèòå­ëè íè â ÷åì íå âëàñò­íû, ÷òî ýòðóñ­êè äåð­æàò ñòå­íû è îõðà­íÿ­þò âîðîòà, òî ñïåð­âà ãîðî­æà­íàì ïðè­ãðî­çè­ëè ðàçî­ðå­íè­åì ïîëåé. (4) Çàòåì, êîëü ñêî­ðî êëÿò­âà ïðè ñäà­÷å ãîðî­äà îêà­çà­ëàñü äëÿ íåïå­òÿí ñèëü­íåå ñîþç­íîé êëÿò­âû, âîé­ñêî, ñîáðàâ â îêðåñò­íî­ñòÿõ õâî­ðîñò, äâè­íó­ëîñü ê óêðåï­ëå­íè­ÿì; çàïîë­íèâ âÿçàí­êà­ìè ðîâ, âîè­íû ïðè­ñòà­âè­ëè ê ñòå­íàì ëåñò­íè­öû è ñ ïåð­âûì æå êëè­÷åì íàòèñ­êîì âçÿ­ëè ãîðîä. (5) Òóò æå åãî æèòå­ëÿì áûëî ïðè­êà­çà­íî, ÷òîáû ñëî­æè­ëè îðó­æèå, à âîè­íàì âåëå­íî áûëî áåç­îðóæ­íûõ ùàäèòü; ýòðóñ­êîâ æå ïåðå­áè­ëè è âîîðó­æåí­íûõ è áåç­îðóæ­íûõ. Ïîòîì çà÷èí­ùè­êîâ ñäà­÷è ãîðî­äà îáåç­ãëà­âè­ëè; íåâè­íîâ­íî­ìó áîëü­øèí­ñòâó âñå âîç­âðà­òè­ëè; â ãîðî­äå îñòà­âè­ëè îõðà­íó. (6) Òàê, îòáèâ ó âðà­ãà äâà ñîþç­íûõ ãîðî­äà, òðè­áó­íû ñ âåëè­êîþ ñëà­âîé âîðî­òè­ëèñü ñ ïîáåäî­íîñ­íûì âîé­ñêîì â Ðèì.

 òîò æå ãîä îò ëàòè­íîâ è ãåð­íè­êîâ ïîòðå­áî­âà­ëè îáú­ÿñ­íå­íèÿ è ñïðî­ñè­ëè, ïî÷å­ìó â òå÷å­íèå ýòèõ ëåò îíè, âîïðå­êè óñòà­íîâ­ëåí­íî­ìó ïîðÿä­êó, íå ïîñòàâ­ëÿ­ëè âîè­íîâ. (7) Îò ìíî­ãî­ëþä­íî­ãî ñîáðà­íèÿ îáî­èõ íàðî­äîâ áûë ïîëó­÷åí îòâåò, ÷òî íåò â ýòîì îáùåé âèíû è íåò îáùå­ãî çàìûñ­ëà â òîì, ÷òî êîå-êòî èç ìîëî­äå­æè ñðà­æàë­ñÿ íà ñòî­ðîíå âîëü­ñêîâ, (8) íî îíè âñå ïðå­òåð­ïå­ëè íàêà­çà­íèå çà äóð­íîé âûáîð, èáî íè îäèí èç íèõ íå âåð­íóë­ñÿ; âîè­íîâ æå îíè íå ïîñòàâ­ëÿ­ëè èç-çà ïîñòî­ÿí­íî­ãî ñòðà­õà, âíó­øàå­ìî­ãî âîëüñêà­ìè: íå ìîãóò îíè, ñêîëü­êî íè âîþ­þò, ñïðà­âèòü­ñÿ ñ ýòîé íàïà­ñòüþ, ñîñåä­ñò­âó­þ­ùåé ñ íèìè áîê î áîê, ñ åùå íîâû­ìè ñ.292 âîé­íà­ìè ñâåðõ òåõ, êàêèå óæå áûëè. (9) Äîëî­æåí­íûé îòâåò ñåíà­òî­ðû ïðè­çíà­ëè äîñòà­òî÷­íîþ ïðè­÷è­íîé äëÿ âîé­íû, íî âðå­ìÿ äëÿ âîé­íû ñî÷ëè íåïî­ä­õî­äÿ­ùèì.

10. vi­de­ba­tur plus in ea ur­be re­ci­pien­da la­bo­ris fo­re, non eo so­lum quod to­ta hos­tium erat, sed etiam quod par­te Ne­pe­si­no­rum pro­den­te ci­vi­ta­tem fac­ta erat de­di­tio; [2] mit­ti ta­men ad prin­ci­pes eorum pla­cuit ut se­cer­ne­rent se ab Et­rus­cis fi­dem­que quam implo­ras­sent ab Ro­ma­nis, ip­si praes­ta­rent. [3] un­de cum res­pon­sum al­la­tum es­set ni­hil suae po­tes­ta­tis es­se, Et­rus­cos moe­nia cus­to­dias­que por­ta­rum te­ne­re, pri­mo po­pu­la­tio­ni­bus ag­ri ter­ror est op­pi­da­nis ad­mo­tus; [4] dein­de, postquam de­di­tio­nis quam so­cie­ta­tis fi­des sanctior erat, fas­ci­bus sar­men­to­rum ex ag­ro con­la­tis duc­tus ad moe­nia exer­ci­tus comple­tis­que fos­sis sca­lae ad­mo­tae, et cla­mo­re pri­mo im­pe­tu­que op­pi­dum ca­pi­tur. [5] Ne­pe­si­nis in­de edic­tum ut ar­ma po­nant, par­ci­que ius­sum iner­mi: Et­rus­ci pa­ri­ter ar­ma­ti at­que iner­mes cae­si. Ne­pe­si­no­rum quo­que auc­to­res de­di­tio­nis se­cu­ri per­cus­si: in­no­xiae mul­ti­tu­di­ni red­di­tae res, op­pi­dum­que cum prae­si­dio re­lic­tum. [6] ita dua­bus so­ciis ur­bi­bus ex hos­te re­cep­tis vic­to­rem exer­ci­tum tri­bu­ni cum mag­na glo­ria Ro­mam re­du­xe­runt.

eodem an­no ab La­ti­nis Her­ni­cis­que res re­pe­ti­tae quae­si­tum­que cur per eos an­nos mi­li­tem ex insti­tu­to non de­dis­sent. [7] res­pon­sum fre­quen­ti ut­rius­que gen­tis con­ci­lio est nec cul­pam in eo pub­li­cam nec con­si­lium fuis­se quod suae iuven­tu­tis ali­qui apud Volscos mi­li­ta­ve­rint; [8] eos ta­men ip­sos pra­vi con­si­lii poe­nam ha­be­re, nec quem­quam ex his re­du­cem es­se; mi­li­tis autem non da­ti cau­sam ter­ro­rem ad­si­duum a Volscis fuis­se, quam pes­tem ad­hae­ren­tem la­te­ri suo tot su­per alia aliis bel­lis ex­hau­ri­ri ne­quis­se. [9] quae re­la­ta pat­ri­bus ma­gis tem­pus quam cau­sam non vi­sa bel­li ha­be­re.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 33Ñð. âûøå: 9, 3.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364000611 1364000612 1364000613