Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 4

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

4. (1) È âñå-òàêè â íà÷à­ëå ñëå­äóþ­ùå­ãî ãîäà [362 ã.] ïðè êîí­ñó­ëàõ Êâèí­òå Ñåð­âè­ëèè Àãà­ëå è Ëóöèè Ãåíó­öèè íàðîä­íûé òðè­áóí Ìàðê Ïîì­ïî­íèé âûçû­âà­åò Ìàí­ëèÿ â ñóä. (2) Ìàí­ëèé âîç­áóäèë ê ñåáå íåíà­âèñòü ñòðî­ãî­ñòÿ­ìè ïðè íàáî­ðå, êîãäà íàêà­çû­âàë ãðàæ­äàí íå òîëü­êî ïåíåé, íî è òåëåñ­íîé ðàñ­ïðà­âîþ: òåõ, êòî íå ñ.326 îòêëè­êàë­ñÿ íà ñâîå èìÿ, ñåê­ëè ðîç­ãà­ìè èëè îòâî­äè­ëè â òåì­íè­öó; (3) îñî­áåí­íî æå íåíà­âè­ñòåí áûë ñàì åãî êðó­òîé íðàâ è âðàæ­äåá­íîå ñâî­áîä­íî­ìó ãðàæ­äàí­ñòâó ïðî­çâè­ùå Èìïå­ðè­î­çà21, ïðè­íÿ­òîå èì, ÷òîáû âûñòà­âèòü íàïî­êàç æåñòî­êîñòü, êîòî­ðóþ îáðà­ùàë îí íå òîëü­êî íà ÷óæèõ, íî è íà áëèæ­íèõ è äàæå íà êðîâ­íûõ. (4) À èìåí­íî òðè­áóí âìå­íÿë åìó â âèíó ñðå­äè ïðî­÷å­ãî, ÷òî ñâî­åãî ñûíà, þíî­øó, íå çàìå­÷åí­íî­ãî íè â ÷åì äóð­íîì, îí îòî­ðâàë îò ãîðî­äà, äîìà, ïåíà­òîâ, ôîðó­ìà, îò ñâå­òà è îáùå­ñòâà ñâåðñò­íè­êîâ, îáðå­êàÿ åãî íà ðàá­ñêèé òðóä, ÷óòü íå íà óçè­ëè­ùå è êàòîð­ãó: (5) òàì â ïîâñå­äíåâ­íûõ ëèøå­íè­ÿõ îòïðûñê äèê­òà­òî­ðà, ðîæ­äåí­íûé â âûñ­øåì ñîñëî­âèè, äîë­æåí óñâî­èòü, ÷òî îí è òî÷­íî ðîæ­äåí îòöîì Èìïå­ðè­î­çîì. Íî çà êàêóþ ïðî­âèí­íîñòü? Îêà­çû­âà­åò­ñÿ, þíî­øà íå ðå÷èñò è êîñ­íî­ÿçû­÷åí. (6) Íî ðàç­âå íå ñëå­äî­âà­ëî îòöó, áóäü â íåì õîòü êàï­ëÿ ÷åëî­âå÷­íî­ñòè, ïîñòà­ðàòü­ñÿ âûïðà­âèòü ýòîò ïðè­ðîä­íûé èçú­ÿí, ÷åì íàêà­çû­âàòü çà íåãî è òåì äåëàòü åãî ëèøü ïðåä­ìåò­íåå? Äàæå áåñ­ñëî­âåñ­íûå òâà­ðè íå ìåíü­øå ïèòà­þò è îïå­êà­þò òåõ äåòå­íû­øåé, êòî óðî­äèò­ñÿ õèëûì è ñëà­áûì; (7) à Ëóöèé Ìàí­ëèé, Ãåð­êó­ëåñ òîìó ñâèäå­òåëü, ìíî­æèò ñûíó áåäó áåäîþ, óãíå­òà­åò íåðàñ­òî­ðîï­íûé åãî óì åùå áîëåå, è åñëè îñòà­ëîñü â þíî­øå òîëè­êà ïðè­ðîä­íîé æèâî­ñòè, òî è åå îí ãóáèò äåðå­âåí­ñêîé æèç­íüþ, ìóæèö­êèì òðóäîì, ñêîò­ñêèì ñîäåð­æà­íè­åì.

4. ne­que eo mi­nus prin­ci­pio in­se­quen­tis an­ni, Q. Ser­vi­lio Aha­la L. Ge­nu­cio con­su­li­bus, dies Man­lio di­ci­tur a M. Pom­po­nio tri­bu­no ple­bis. [2] acer­bi­tas in di­lec­tu non dam­no mo­do ci­vium sed etiam la­ce­ra­tio­ne cor­po­rum la­ta, par­tim vir­gis cae­sis qui ad no­mi­na non res­pon­dis­sent, par­tim in vin­cu­la duc­tis, in­vi­sa erat, [3] et an­te om­nia in­vi­sum ip­sum in­ge­nium at­rox cog­no­men­que Im­pe­rio­si; gra­ve li­be­rae ci­vi­ta­ti, ab os­ten­ta­tio­ne sae­vi­tiae adsci­tum, quam non ma­gis in alie­nis quam in pro­xi­mis ac san­gui­ne ip­se suo exer­ce­ret. [4] cri­mi­ni­que ei tri­bu­nus in­ter ce­te­ra da­bat quod fi­lium iuve­nem, nul­lius prob­ri com­per­tum, ex­tor­rem ur­be do­mo pe­na­ti­bus, fo­ro lu­ce congres­su aequa­lium pro­hi­bi­tum, in opus ser­vi­le, pro­pe in car­ce­rem at­que in er­gas­tu­lum de­de­rit, [5] ubi sum­mo lo­co na­tus dic­ta­to­rius iuve­nis co­ti­dia­na mi­se­ria dis­ce­ret ve­re im­pe­rio­so pat­re se na­tum es­se. at quam ob no­xam? quia in­fa­cun­dior sit et lin­gua impromptus; [6] quod na­tu­rae dam­num ut­rum nut­rien­dum pat­ri, si quic­quam in eo hu­ma­ni es­set, an cas­ti­gan­dum ac ve­xa­tio­ne in­sig­ne fa­cien­dum fuis­se? ne mu­tas qui­dem bes­tias mi­nus ale­re ac fo­ve­re si quid ex pro­ge­nie sua pa­rum pros­pe­rum sit; [7] at her­cu­le L. Man­lium ma­lum ma­lo auge­re fi­lii et tar­di­ta­tem in­ge­nii in­su­per pre­me­re, et, si quid in eo exi­guum na­tu­ra­lis vi­go­ris sit, id exstin­gue­re vi­ta ag­res­ti et rus­ti­co cul­tu in­ter pe­cu­des ha­ben­do.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 21Èìïå­ðè­îç (ëàò.) — «Ñàìî­âëàñò­íûé», «Ãðîç­íûé».
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364000705 1364000706 1364000707