Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 7

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

7. (1) Åùå äî òîãî, êàê äèê­òà­òîð ñ íîâû­ìè ëåãè­î­íà­ìè íàïàë íà ãåð­íè­êîâ, ðèì­ëÿ­íàì ïîä ïðåä­âî­äè­òåëü­ñò­âîì ëåãà­òà Ãàÿ Ñóëü­ïè­öèÿ âûïàë íåîæè­äàí­íûé óñïåõ. (2) Êîãäà ãåð­íè­êè, îáíà­äå­æåí­íûå ãèáå­ëüþ êîí­ñó­ëà, ïîäî­øëè ê ëàãå­ðþ ðèì­ëÿí â òâåð­äîé íàäåæ­äå âçÿòü åãî ïðè­ñòó­ïîì, âîè­íû, îáî­ä­ðÿ­å­ìûå ëåãà­òîì, â ãíå­âå è âîç­ìó­ùå­íèè ðèíó­ëèñü íà íèõ èç ëàãå­ðÿ. Íàäåæ­äû ïðî­òèâ­íè­êîâ âçîé­òè íà ðèì­ñêèé âàë îêà­çà­ëèñü òùåò­íû — îíè áûëè ñìÿ­òû è îòñòó­ïè­ëè. (3) À ïîòîì, ñ ïðè­áû­òè­åì äèê­òà­òî­ðà, íîâîå âîé­ñêî îáú­åäè­íÿ­åò­ñÿ ñî ñòà­ðûì è ñèëû óäâà­è­âà­þò­ñÿ; ñàì äèê­òà­òîð, âîçäàâ­øè ïåðåä ñõîä­êîé õâà­ëó ëåãà­òó è âîè­íàì, çàùè­òèâ­øèì ñâî­åé äîá­ëå­ñòüþ ëàãåðü, ðàçîì è âäîõ­íóë áîä­ðîñòü â òåõ, êòî âíè­ìàë çàñëó­æåí­íûì ïîõâà­ëàì, è ïîáóäèë îñòàëü­íûõ ñîðåâ­íî­âàòü­ñÿ ñ íèìè â äîá­ëå­ñòè.

(4) Íî è íåïðè­ÿ­òåëü, ãîòî­âÿñü ê âîéíå, íå ìåä­ëèë: ïîì­íÿ î íåäàâ­íåì óñïå­õå è çíàÿ óæå î íåïðè­ÿ­òåëü­ñêîì ïîä­êðåï­ëå­íèè, îí òàê­æå óìíî­æà­åò ñâîè ñèëû. Ñîçû­âà­þò âñåõ, êòî íîñèò èìÿ ãåð­íè­êà, âñåõ, ïî âîç­ðàñ­òó ñïî­ñîá­íûõ íîñèòü îðó­æèå; íàáè­ðà­þò âîñåìü îñî­áûõ êîãîðò ïî ÷åòû­ðå­ñòà ÷åëî­âåê, ìîëî­äåö ê ìîëîä­öó. (5) Ýòîò îòáîð­íûé öâåò ìîëî­äå­æè âäî­áà­âîê îáíà­äå­æè­ëè è âîîäó­øå­âè­ëè, ïîñòà­íî­âèâ ïëà­òèòü èì äâîé­íîå æàëî­âà­íüå; îíè áûëè îñâî­áîæ­äå­íû îò âîèí­ñêèõ ðàáîò ñ òåì, ÷òîáû áåðåã­ëè ñèëû äëÿ áèò­âåí­íî­ãî òðóäà è ïîì­íè­ëè, ÷òî íà íèõ ïîëà­ãà­þò­ñÿ áîëü­øå, ÷åì íà îáû÷­íûõ áîé­öîâ; (6) äàæå â áîå­âûõ ïîðÿä­êàõ èì íàçíà­÷è­ëè ìåñòî âíå ñòðîÿ, ÷òîáû äîá­ëåñòü èõ áûëà òåì çàìåò­íåå.

Äîëè­íà â äâå ìèëè îòäå­ëÿ­ëà ëàãåðü ðèì­ëÿí îò ãåð­íè­êîâ; ïîñðåäè äîëè­íû ïî÷òè íà ðàâ­íîì ðàñ­ñòî­ÿ­íèè îò ñòà­íà òåõ è äðó­ãèõ áûëî äàíî ñðà­æå­íüå. (7) Ïîíà­÷à­ëó äðà­ëèñü ñ ïåðå­ìåí­íûì óñïå­õîì, è íàïðàñ­íî ðèì­ñêàÿ êîí­íè­öà òî è äåëî ïûòà­ëàñü ñ íàñêî­êà ñìÿòü âðà­æå­ñêèå ðÿäû. (8) Âèäÿ, ÷òî êîí­íûé áîé íå îïðàâ­äû­âà­åò óñè­ëèé, âñàä­íè­êè, èñïðî­ñèâ è ïîëó­÷èâ äîç­âî­ëå­íèå äèê­òà­òî­ðà, ñ.329 ñïå­øè­âà­þò­ñÿ, ñ ãðîì­êèì êëè­÷åì âûáå­ãà­þò ïåðåä çíà­ìå­íà è çàâÿ­çû­âà­þò íåîáû÷­íûé áîé. (9) È íå óñòî­ÿòü áû íåïðè­ÿ­òå­ëþ, êîãäà áû íå óäà­ðè­ëè íàâñòðå­÷ó îòáîð­íûå êîãîð­òû ðàâ­íîé èì ñèëû è îòâà­ãè.

7. pri­us­quam dic­ta­tor le­gio­nes­que no­vae in Her­ni­cos ve­ni­rent, duc­tu C. Sul­pi­ci le­ga­ti res per oc­ca­sio­nem ges­ta eg­re­gie est. [2] in Her­ni­cos, mor­te con­su­lis con­temptim ad castra Ro­ma­na cum haud du­bia ex­pug­nan­di spe suc­ce­den­tes, hor­tan­te le­ga­to et ple­nis irae at­que in­dig­ni­ta­tis mi­li­tum ani­mis erup­tio est fac­ta. mul­tum ab spe adeun­di val­li res Her­ni­cis afuit; adeo tur­ba­tis in­de or­di­ni­bus absces­se­re. [3] dic­ta­to­ris dein­de ad­ven­tu no­vus ve­te­ri exer­ci­tus iun­gi­tur et co­piae dup­li­can­tur; et pro con­tio­ne dic­ta­tor lau­di­bus le­ga­ti mi­li­tum­que, quo­rum vir­tu­te castra de­fen­sa erant, si­mul audien­ti­bus lau­des me­ri­tas tol­lit ani­mos, si­mul ce­te­ros ad aemu­lan­das vir­tu­tes acuit. [4] ne­que seg­nius ad hos­tes bel­lum ap­pa­ra­tur, qui et par­ti an­te de­co­ris me­mo­res ne­que ig­na­ri auc­ta­rum vi­rium hos­tis suas quo­que vi­res augent. om­ne Her­ni­cum no­men, om­nis mi­li­ta­ris aetas ex­ci­tur; quad­rin­ge­na­riae oc­to co­hor­tes, lec­ta ro­bo­ra vi­ro­rum, scri­bun­tur. [5] hunc exi­mium flo­rem iuven­tu­tis eo etiam quod ut dup­lex ac­ci­pe­rent sti­pen­dium dec­re­ve­rant, spei ani­mo­rum­que imple­ve­re; im­mu­nes quo­que ope­rum mi­li­ta­rium erant, ut in unum pug­nae la­bo­rem re­ser­va­ti plus si­bi quam pro vi­ri­li par­te ad­ni­ten­dum sci­rent; [6] extra or­di­nem etiam in acie lo­ca­ti quo conspec­tior vir­tus es­set.

duum mi­lium pla­ni­ties castra Ro­ma­na ab Her­ni­cis di­ri­me­bat; [7] ibi pa­ri fer­me ut­rim­que spa­tio in me­dio pug­na­tum est. pri­mo ste­tit am­bi­gua spe pug­na ne­qui­quam sae­pe co­na­tis equi­ti­bus Ro­ma­nis im­pe­tu tur­ba­re hos­tium aciem. [8] postquam equestris pug­na ef­fec­tu quam co­na­ti­bus va­nior erat, con­sul­to pri­us dic­ta­to­re equi­tes, per­mis­su dein­de eius re­lic­tis equis, cla­mo­re in­gen­ti pro­vo­lant an­te sig­na et no­vam in­teg­rant pug­nam. [9] ne­que sus­ti­ne­ri po­te­rant, ni extraor­di­na­riae co­hor­tes pa­ri cor­po­rum ani­mo­rum­que ro­bo­re se obie­cis­sent.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000708 1364000709 1364000710