Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 5

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

5. (1) Ýòè óïðå­êè âîç­ìó­òè­ëè âñåõ, òîëü­êî íå ñàìî­ãî þíî­øó; îí, íàïðî­òèâ, áûë äàæå óäðó­÷åí, îêà­çàâ­øèñü ïîâî­äîì íåíà­âè­ñòè ê îòöó è îáâè­íå­íèé ïðî­òèâ íåãî, (2) à ïîòî­ìó, äàáû âñå — áîãè è ëþäè — çíà­ëè, ÷òî îí ïðåä­ïî­÷è­òà­åò äåð­æàòü ñòî­ðî­íó îòöà, íî íå âðà­ãîâ åãî, îí ñîñòàâ­ëÿ­åò òàé­íûé çàìû­ñåë, âûäàþ­ùèé äóøó ãðó­áóþ è òåì­íóþ, äàëå­êî íå îáðàç­öî­âûé äëÿ ãðàæ­äà­íè­íà, íî âñå æå çàñëó­æè­âàþ­ùèé ïîõâà­ëû çà ñûíîâ­íþþ ïðå­äàí­íîñòü.

(3) Íèêî­ìó íå ñêà­çàâ­øèñü, îí ïðå­ïî­ÿ­ñû­âà­åò­ñÿ íîæîì, ðàíî óòðîì ñïå­øèò â ãîðîä è ïðÿ­ìî îò âîðîò íàïðàâ­ëÿ­åò­ñÿ ê äîìó òðè­áó­íà Ìàð­êà Ïîì­ïî­íèÿ; ïðè­âðàò­íè­êó çàÿâ­ëÿ­åò, ÷òî åìó íóæ­íî òîò­÷àñ ïåðå­ãî­âî­ðèòü ñ åãî õîçÿ­è­íîì, ïóñòü-äå ïîé­äåò è ñêà­æåò, ÷òî ïðè­øåë Òèò Ìàí­ëèé, ñûí Ëóöèÿ. (4) Åãî íåìåä­ëåí­íî ââî­äÿò â äîì, íàäå­ÿñü, êîíå÷­íî, ÷òî, êèïÿ çëî­áîé ïðî­òèâ îòöà, îí ëèáî åùå äîáà­âèò îáâè­íå­íèé, ëèáî ïîäàñò ñîâåò ê âåäå­íèþ äåëà. Ïîñëå îáìå­íà ïðè­âåò­ñò­âè­ÿ­ìè Ìàí­ëèé îáú­ÿâ­ëÿ­åò òðè­áó­íó, ÷òî åñòü äåëî, î êîòî­ðîì îí õî÷åò ãîâî­ðèòü áåç ñâèäå­òå­ëåé. (5) Êîãäà âñåì áûëî ïðè­êà­çà­íî óäà­ëèòü­ñÿ, þíî­øà îáíà­æà­åò íîæ, íàêëî­íÿ­åò­ñÿ íàä ëîæåì è, íàñòà­âèâ êëè­íîê, ãðî­çèò ïðîí­çèòü òðè­áó­íà íà ìåñòå, åñëè òîò íå ïîêëÿ­íåò­ñÿ çà íèì ñëî­âî â ñëî­âî: íèêî­ãäà íå ñîáè­ðàòü íàðîä ðàäè îáâè­íå­íèÿ îòöà. (6) È îðî­áåâ­øèé òðè­áóí, âèäÿ ñâåð­êàþ­ùèé íîæ ïåðåä ãëà­çà­ìè è ïîíè­ìàÿ, ÷òî îí îäèí è áåç­îðó­æåí, à þíî­øà î÷åíü ñèëåí è, ÷òî åùå ñòðàø­íåå, íåóêðî­òèì â ñâî­åì áåç­ðàñ­ñóä­ñòâå, ïîâòî­ðÿ­åò çà íèì êëÿò­âåí­íûå ñëî­âà. Âïî­ñëåä­ñò­âèè òðè­áóí îáú­ÿâèë, ÷òî òîëü­êî íàñè­ëèå çàñòà­âè­ëî åãî îòñòó­ïèòü­ñÿ îò íà÷à­òî­ãî äåëà.

(7) Õîòÿ ïðî­ñòîé íàðîä, êîíå÷­íî, áûë áû ðàä âîç­ìîæ­íî­ñòè ñ.327 ãîëî­ñî­âàòü ïðî­òèâ ñòîëü æåñòî­êî­ãî è íàä­ìåí­íî­ãî îáâè­íÿ­å­ìî­ãî, êàê Ìàí­ëèé, íî îí íå ìîã íå îöå­íèòü, íà ÷òî ðåøèë­ñÿ ñûí ðàäè îòöà: è ýòî áûëî òåì ïîõâàëü­íåå, ÷òî äàæå áåñ­ïî­ùàä­íàÿ ñóðî­âîñòü ðîäè­òå­ëÿ íå ìîã­ëà îòâðà­òèòü þíî­øó îò ñûíîâ­íåé ïî÷òè­òåëü­íî­ñòè. (8) Òàê ÷òî íå òîëü­êî îòåö áûë îñâî­áîæ­äåí îò ñóäà, íî è þíî­øå ñëó­÷èâ­øå­å­ñÿ ïðè­áà­âè­ëî ÷åñòè; (9) è êîãäà â ýòîì ãîäó âïåð­âûå áûëî ðåøå­íî âûáè­ðàòü âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ äëÿ ëåãè­î­íîâ ïîäà­÷åþ ãîëî­ñîâ — à ïðåæ­äå èõ, êàê è òåïåðü òàê íàçû­âàå­ìûõ ðóôó­ëîâ22, âîå­íà­÷àëü­íè­êè íàçíà­÷à­ëè ñàìè, — òî Ìàí­ëèé ïîëó­÷èë âòî­ðîå èç øåñòè ìåñò, õîòÿ, ïðî­âåäÿ ìîëî­äîñòü â äåðåâíå è âäà­ëè îò ëþäåé, íå èìåë íè ãðàæ­äàí­ñêèõ, íè âîåí­íûõ çàñëóã, ÷òîáû ñíèñ­êàòü ê ñåáå ðàñ­ïî­ëî­æå­íèå.

5. om­nium po­tius his cri­mi­na­tio­ni­bus quam ip­sius iuve­nis in­ri­ta­tus est ani­mus; quin contra se quo­que pa­ren­ti cau­sam in­vi­diae at­que cri­mi­num es­se aeg­re pas­sus, [2] ut om­nes di ho­mi­nes­que sci­rent se pa­ren­ti opem la­tam quam ini­mi­cis eius mal­le, ca­pit con­si­lium ru­dis qui­dem at­que ag­res­tis ani­mi et quam­quam non ci­vi­lis exempli, ta­men pie­ta­te lau­da­bi­le. [3] inscien­ti­bus cunctis cultro suc­cinctus ma­ne in ur­bem at­que a por­ta do­mum con­fes­tim ad M. Pom­po­nium tri­bu­num per­git; iani­to­ri opus es­se si­bi do­mi­no eius con­ven­to ex­templo ait; nun­tia­ret T. Man­lium L. fi­lium es­se. [4] mox intro­duc­tus — ete­nim per­ci­tum ira in pat­rem spes erat aut cri­mi­nis ali­quid no­vi aut con­si­lii ad rem agen­dam de­fer­re — sa­lu­te ac­cep­ta red­di­ta­que es­se ait quae cum eo age­re ar­bit­ris re­mo­tis ve­lit. [5] pro­cul in­de om­ni­bus abi­re ius­sis cultrum strin­git et su­per lec­tum stans fer­ro in­ten­to, ni­si in quae ip­se con­ce­pis­set ver­ba iura­ret se pat­ris eius ac­cu­san­di cau­sa con­ci­lium ple­bis nun­quam ha­bi­tu­rum, se eum ex­templo transfi­xu­rum mi­na­tur. [6] pa­vi­dus tri­bu­nus, quip­pe qui fer­rum an­te ocu­los mi­ca­re, se so­lum iner­mem, il­lum prae­va­li­dum iuve­nem, et, quod haud mi­nus ti­men­dum erat, sto­li­de fe­ro­cem vi­ri­bus suis cer­ne­ret, adiu­rat in quae adac­tus est ver­ba; et, prae se dein­de tu­lit ea vi su­bac­tum se in­cep­to des­ti­tis­se. [7] nec pe­rin­de ut ma­luis­set ple­bes si­bi suffra­gii fe­ren­di de tam cru­de­li et su­per­bo reo po­tes­ta­tem fie­ri, ita aeg­re ha­buit fi­lium id pro pa­ren­te ausum; eoque id lau­da­bi­lius erat quod ani­mum eius tan­ta acer­bi­tas pat­ria ni­hil a pie­ta­te aver­tis­set. [8] ita­que non pat­ri mo­do re­mis­sa cau­sae dic­tio est, sed ip­si etiam adu­les­cen­ti ea res ho­no­ri fuit, [9] et cum eo an­no pri­mum pla­cuis­set tri­bu­nos mi­li­tum ad le­gio­nes suffra­gio fie­ri — nam an­tea, si­cut nunc quos Ru­fu­los vo­cant, im­pe­ra­to­res ip­si fa­cie­bant, — se­cun­dum in sex lo­cis te­nuit, nul­lis do­mi mi­li­tiaeque ad con­ci­lian­dam gra­tiam me­ri­tis, ut qui ru­re et pro­cul coe­tu ho­mi­num iuven­tam egis­set.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 22Ñîãëàñ­íî êîì­ìåí­òà­ðèþ Ïñåâ­äî-Àñêî­íèÿ ê Öèöå­ðî­íó (Ïðî­òèâ Âåððå­ñà, Ñëó­øà­íèå ïåð­âîå, 30), «åñòü äâà âèäà âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ, ïåð­âûå ýòî òàê íàçû­âàå­ìûå ðóôó­ëû, îíè îáû÷­íî èçáè­ðà­þò­ñÿ ïðÿ­ìî â âîé­ñêå, âòî­ðûå æå, co­mi­tia­ti, èçáè­ðà­þò­ñÿ â Ðèìå íà êîìè­öè­ÿõ».
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364000706 1364000707 1364000708