Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
9. (1) Íà ñëåäóþùèé ãîä [361 ã.] êîíñóëû Ãàé Ñóëüïèöèé è Ãàé Ëèöèíèé Êàëüâ ïîâåëè âîéñêî ïðîòèâ ãåðíèêîâ è, íå âñòðåòèâ âðàãîâ íà îòêðûòîì ìåñòå, âçÿëè ïðèñòóïîì èõ ãîðîä Ôåðåíòèí. Íà îáðàòíîì ïóòè æèòåëè Òèáóðà çàïåðëè ïåðåä íèìè âîðîòà. (2) Ýòî ñòàëî ïîñëåäíèì òîë÷êîì, ÷òîáû, ïîòðåáîâàâ âîçìåùåíèÿ ÷åðåç ôåöèàëîâ, îáúÿâèòü òèáóðòèíöàì âîéíó, — èáî äðóã ê äðóãó ó îáåèõ ñòîðîí áûëî ìíîãî äàâíèõ ñ÷åòîâ. (3) Èçâåñòíî, ÷òî äèêòàòîðîì â ýòîò ãîä áûë Òèò Êâèíêöèé Ïåíí, à íà÷àëüíèêîì êîííèöû Ñåðâèé Êîðíåëèé Ìàëóãèíñêèé. (4) Ëèöèíèé Ìàêð26 ïèøåò, áóäòî äèêòàòîð ýòîò áûë íàçíà÷åí òîëüêî äëÿ ïðîâåäåíèÿ âûáîðîâ è ñäåëàë ýòî êîíñóë Ëèöèíèé, èáî òîâàðèù åãî, ÷òîáû ïðîäëèòü ñâîå êîíñóëüñòâî, òîðîïèëñÿ ïðîâåñòè âûáîðû äî íà÷àëà âîéíû è íóæíî áûëî ïðåãðàäèòü ïóòü åãî äóðíîìó íàìåðåíèþ. (5) Íî çäåñü Ëèöèíèé — íåíàäåæíûé èñòî÷íèê, ïîòîìó ÷òî èùåò ñëàâû ñîáñòâåííîìó ðîäó. Òàê êàê â äðåâíåéøèõ ëåòîïèñÿõ ÿ íå íàõîæó î òîì íèêàêèõ óïîìèíàíèé, òî áîëåå ñêëîíÿþñü ê ìíåíèþ, ÷òî äèêòàòîð áûë íàçíà÷åí äëÿ âîéíû ñ ãàëëàìè. ñ.330 (6)  ñàìîì äåëå, èìåííî â ýòîì ãîäó ãàëëû ðàñïîëîæèëèñü ëàãåðåì ó òðåòüåãî êàìíÿ27 ïî Ñîëÿíîé äîðîãå çà Àíèåíñêèì ìîñòîì. Ââèäó ãàëëüñêîãî íàøåñòâèÿ äèêòàòîð îáúÿâèë ñóäû çàêðûòûìè, ïðèâåë âñåõ þíîøåé ê ïðèñÿãå è, âûéäÿ ñ îãðîìíûì âîéñêîì èç ãîðîäà, ñòàë ëàãåðåì íà áëèæíåì áåðåãó Àíèåíà. (7) Ìåæäó ïðîòèâíèêàìè áûë ìîñò, êîòîðîãî íè òå íè äðóãèå íå ðàçðóøàëè, ÷òîáû â òîì íå óâèäåëè òðóñîñòè. Çà ìîñò ÷àñòî âñïûõèâàëè ñòû÷êè, íî ïðè íåÿñíîì ñîîòíîøåíèè ñèë íèêàê áûëî íå ðåøèòü, êòî èì âëàäååò. (8) Òîãäà íà ïóñòîé ìîñò âûõîäèò áîãàòûðñêîãî ðîñòà ãàëë è ÷òî åñòü ìî÷è êðè÷èò: «Êòî íûí÷å â Ðèìå ñëûâåò ñàìûì õðàáðûì, ïóñòü âûõîäèò íà áîé è ïóñòü èñõîä ïîåäèíêà ïîêàæåò, êàêîå ïëåìÿ ñèëüíåé íà âîéíå!». |
9. insequenti anno cum C. Sulpicius et C. Licinius Calvus consules in Hernicos exercitum duxissent neque inventis in agro hostibus Ferentinum urbem eorum vi cepissent, revertentibus inde eis Tiburtes portas clausere. [2] ea ultima fuit causa, cum multae ante querimoniae ultro citroque iactatae essent, cur per fetiales rebus repetitis bellum Tiburti populo indiceretur. [3] dictatorem T. Quinctium Poenum eo anno fuisse satis constat et magistrum equitum Ser. Cornelium Maluginensem. [4] Macer Licinius comitiorum habendorum causa et ab Licinio consule dictum scribit, quia collega comitia bello praeferre festinante ut continuaret consulatum, obviam eundum pravae cupiditati fuerit. [5] quaesita ea propriae familiae laus leviorem auctorem Licinium facit. cum mentionem eius rei in vetustioribus annalibus nullam inveniam, magis ut belli Gallici causa dictatorem creatum arbitrer inclinat animus. [6] eo certe anno Galli ad tertium lapidem Salaria via trans pontem Anienis castra habuere. dictator cum tumultus Gallici causa iustitium edixisset, omnes iuniores sacramento adegit ingentique exercitu ab urbe profectus in citeriore ripa Anienis castra posuit. [7] pons in medio erat, neutris eum rumpentibus, ne timoris indicium esset. proelia de occupando ponte crebra erant, nec qui poterentur incertis viribus satis discerni poterat. [8] tum eximia corporis magnitudine in vacuum pontem Gallus processit et quantum maxima voce potuit, «quem nunc» inquit «Roma virum fortissimum habet, procedat agedum ad pugnam, ut noster duorum eventus ostendat utra gens bello sit melior». |