Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VII, ãë. 24

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

24. (1) Íî åùå íå íàâåð­íÿ­êà çà ðèì­ëÿ­íà­ìè îñòà­âà­ëàñü ïîáåäà: ñïó­ñòèâ­øèñü íà ðàâ­íè­íó, îíè ñòîëê­íó­ëèñü ñ íîâîþ ãðî­ìà­äîþ. (2) Äåé­ñò­âè­òåëü­íî, ãàë­ëîâ áûëî òàêîå ìíî­æå­ñòâî, ÷òî, íå îáðà­ùàÿ íèêà­êî­ãî âíè­ìà­íèÿ íà ïîäîá­íûå ïîòå­ðè, îíè, ñëîâ­íî çàâÿ­çû­âàÿ åùå îäíî, íîâîå ñðà­æå­íèå, äâè­íó­ëè ïðî­òèâ îäîëå­âàâ­øå­ãî èõ ïðî­òèâ­íè­êà ñâå­æèå ñèëû. (3) Íàñòóï­ëå­íèå ðèì­ëÿí îñòà­íî­âè­ëîñü, ïîòî­ìó ÷òî, âî-ïåð­âûõ, èì, óòîì­ëåí­íûì áîåì, ïðåä­ñòî­ÿ­ëî âíîâü ñðà­æàòü­ñÿ, à, âî-âòî­ðûõ, êîí­ñó­ëó, äåé­ñò­âî­âàâ­øå­ìó áåç îïàñ­êè â ñàìûõ ïåð­âûõ ðÿäàõ, äðî­òèê ïî÷òè íàñêâîçü ïðîí­çèë ëåâîå ïëå­÷î60 è îí íåíà­äîë­ãî ïîêè­íóë ñòðîé. (4) Èç-çà âñåõ ýòèõ ïðî­ìåä­ëå­íèé ïîáåäà óæå óñêîëü­çà­ëà èç ðóê, êîãäà êîí­ñóë ñ ïåðå­âÿ­çàí­íîé ðàíîé âíîâü âûåõàë ê ïåðå­äî­âûì çíà­ìå­íàì. «×òî ñòî­è­òå, âîè­íû? — êðèê­íóë îí. — Çäåñü ïåðåä âàìè íå ëàòè­íÿíå ñ ñàáè­íÿ­íà­ìè; ýòî òåõ, îäîëåâ îðó­æüåì, ìîæ­íî èç âðà­ãîâ ñäå­ëàòü ñîþç­íè­êà­ìè! (5) Íåò, íà äèêèõ çâå­ðåé ìû îáíà­æè­ëè ìå÷è: ëèáî èõ êðîâü ïðåä­ñòî­èò ïðî­ëèòü, ëèáî ñâîþ. Âû îòðà­çè­ëè âðà­ãîâ îò ëàãå­ðÿ, ñáðî­ñè­ëè ñ âàëà, ó âàøèõ íîã ïðî­ñòåð­òû èõ òðó­ïû. Êàê õîë­ìû âû çàâà­ëè­ëè ãðóäà­ìè òåë, òàê ïîêðîé­òå èìè è ïîëå! (6) Íå÷å­ãî æäàòü, ïîêà îíè ñàìè îò âàñ ïîáå­ãóò: âûíî­ñè­òå çíà­ìå­íà è òåñ­íè­òå âðà­ãà!» (7) È âîè­íû, ñíî­âà îáîä­ðåí­íûå ýòè­ìè ñëî­âà­ìè, çàñòà­âè­ëè äðîã­íóòü ïåðå­äî­âûå ìàíè­ïó­ëû ãàë­ëîâ, ñ.344 à ïîòîì êëè­íüÿ­ìè âðå­çà­ëèñü â ñåðåäè­íó âðà­æå­ñêî­ãî ñòðîÿ. (8) Òîãäà âàð­âà­ðû, ñìå­øàâ­øèñü, áåç ÿñíûõ ïðè­êà­çîâ, áåç âîæäåé, îòêà­òè­ëèñü, ñìè­íàÿ çàä­íèõ, à ïîòîì, ðàñ­ñå­ÿí­íûå ïî ïîëþ, îïðî­ìå­òüþ ïðî­ì÷à­ëèñü äàæå ìèìî ñîá­ñò­âåí­íî­ãî ëàãå­ðÿ è êèíó­ëèñü ê Àëü­áàí­ñêîé âåð­øèíå, ñàìîé ïðè­ìåò­íîé ñðå­äè ðàâ­íûõ õîë­ìîâ. (9) Êîí­ñóë ïðå­ñëå­äî­âàë âðà­ãà òîëü­êî äî ëàãå­ðÿ, òàê êàê è ðàíà åãî ìó÷è­ëà, è ïîä­ñòàâ­ëÿòü âîé­ñêî ïîä óäàð íåïðè­ÿ­òå­ëåé ñ õîë­ìîâ îí íå õîòåë. Ðàçäàâ âîè­íàì âñþ äîáû­÷ó, âçÿ­òóþ â ëàãå­ðå, ïîáåäî­íîñ­íîå âîé­ñêî ñ áîãà­òû­ìè ãàëëü­ñêè­ìè äîñïå­õà­ìè îí ïðè­âåë â Ðèì. (10) Èç-çà ðàíû êîí­ñó­ëà òðè­óìô îòëî­æè­ëè; ïî òîé æå ïðè­÷èíå ñåíà­òó ïîíà­äî­áèë­ñÿ äèê­òà­òîð, ÷òîáû çà áîëåç­íüþ êîí­ñó­ëîâ áûëî êîìó ïðî­âî­äèòü âûáî­ðû. (11) Èçáðàí­íûé äèê­òà­òî­ðîì Ëóöèé Ôóðèé Êàìèëë — íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû ïðè íåì ñòàë Ïóá­ëèé Êîð­íå­ëèé Ñöè­ïè­îí — âåð­íóë ïàò­ðè­öè­ÿì ïðåæ­íåå îáëà­äà­íèå êîí­ñóëü­ñò­âîì; ñåíà­òî­ðû â áëà­ãî­äàð­íîñòü çà ýòî ïðè­ëî­æè­ëè âñå óñè­ëèÿ, ÷òîáû êîí­ñó­ëîì ñäå­ëàë­ñÿ îí ñàì, à ñâî­èì òîâà­ðè­ùåì îí îáú­ÿâèë Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ Êðàñ­ñà [348 ã.].

24. nec­dum cer­ta Ro­ma­nis vic­to­ria erat; alia in cam­pum deg­res­sis su­pe­re­rat mo­les; [2] nam­que mul­ti­tu­do Gal­lo­rum, sen­sum om­nem ta­lis dam­ni ex­su­pe­rans, ve­lut no­va rur­sus exo­rien­te acie in­teg­rum mi­li­tem ad­ver­sus vic­to­rem hos­tem cie­bat; [3] ste­tit­que suppres­so im­pe­tu Ro­ma­nus, et quia ite­rum fes­sis su­beun­da di­mi­ca­tio erat, et quod con­sul, dum in­ter pri­mo­res in­cau­tus agi­tat, lae­vo ume­ro ma­ta­ri pro­pe traiec­to ces­se­rat pa­rum­per ex acie. [4] iam­que omis­sa cunctan­do vic­to­ria erat, cum con­sul vol­ne­re al­li­ga­to re­vec­tus ad pri­ma sig­na «quid stas, mi­les?» in­quit; «non cum La­ti­no Sa­bi­no­que hos­te res est, quem vic­tum ar­mis so­cium ex hos­te fa­cias; [5] in be­luas strin­xi­mus fer­rum; hau­rien­dus aut dan­dus est san­guis. pro­pu­lis­tis a castris, su­pi­na val­le prae­ci­pi­tes egis­tis, stra­tis cor­po­ri­bus hos­tium su­persta­tis; comple­te eadem stra­ge cam­pos qua mon­tes rep­les­tis. [6] no­li­te exspec­ta­re, dum stan­tes vos fu­giant; in­fe­ren­da sunt sig­na et va­den­dum in hos­tem». [7] his ad­hor­ta­tio­ni­bus ite­rum coor­ti pel­lunt lo­co pri­mos ma­ni­pu­los Gal­lo­rum; cu­neis dein­de in me­dium ag­men per­rum­punt. [8] in­de bar­ba­ri dis­si­pa­ti, qui­bus nec cer­ta im­pe­ria nec du­ces es­sent, ver­tunt im­pe­tum in suos; fu­si­que per cam­pos et prae­ter castra etiam sua fu­ga prae­la­ti, quod edi­tis­si­mum in­ter aequa­les tu­mu­los oc­cur­re­bat ocu­lis, ar­cem Al­ba­nam pe­tunt. [9] con­sul non ultra castra in­se­cu­tus, quia et vol­nus deg­ra­va­bat et su­bi­ce­re exer­ci­tum tu­mu­lis ab hos­te oc­cu­pa­tis no­le­bat, prae­da om­ni castro­rum mi­li­ti da­ta vic­to­rem exer­ci­tum opu­len­tum­que Gal­li­cis spo­liis Ro­mam re­du­xit. [10] mo­ram tri­um­pho vol­nus con­su­lis at­tu­lit eadem­que cau­sa dic­ta­to­ris de­si­de­rium se­na­tui fe­cit, ut es­set qui aeg­ris con­su­li­bus co­mi­tia ha­be­ret. [11] dic­ta­tor L. Fu­rius Ca­mil­lus dic­tus, ad­di­to ma­gistro equi­tum P. Cor­ne­lio Sci­pio­ne, red­di­dit pat­ri­bus pos­ses­sio­nem pris­ti­nam con­su­la­tus. ip­se ob id me­ri­tum in­gen­ti pat­rum stu­dio crea­tus con­sul col­le­gam Ap. Clau­dium Cras­sum di­xit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 60Êîí­ñóë áûë ðàíåí òàê íàçû­âàå­ìîé ìàòà­ðîé, òÿæå­ëûì ãàëëü­ñêèì äðî­òè­êîì.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000725 1364000726 1364000727