Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VIII, ãë. 3

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3. (1) Ñàì­íè­òîâ ýòîò îòâåò îñòà­âèë â íåäî­óìå­íèè íàñ÷åò íàìå­ðå­íèé ðèì­ëÿí, êàì­ïàí­öåâ îòïóã­íóë, à ëàòè­íàì, âîçî­ìíèâ­øèì, ÷òî èì íè â ÷åì óæå íåò ó ðèì­ëÿí îòêà­çà, åùå ïðè­áà­âèë ñ.366 äåð­çî­ñòè. (2) È âîò ïîä âèäîì ïðè­ãîòîâ­ëå­íèé ê âîéíå ïðî­òèâ ñàì­íè­òîâ ñòà­ëè òî è äåëî íàçíà­÷àòü ñõîä­êè, è íà âñåõ ñîáðà­íè­ÿõ ñòà­ðåé­øè­íû ïîòè­õîíü­êó îáñóæ­äà­ëè ìåæ­äó ñîáîé âîé­íó ïðî­òèâ ðèì­ëÿí. Ê âðàæ­äåá­íûì çàìûñ­ëàì ïðî­òèâ ñâî­èõ èçáà­âè­òå­ëåé ïðè­ñî­åäè­íè­ëèñü è êàì­ïàí­öû. (3) Íî, íåñìîò­ðÿ íà âñå óñè­ëèÿ ñîõðà­íèòü ñãî­âîð â òàéíå — à óñìè­ðèòü âðà­æå­ñêîå ñàì­íèò­ñêîå ïëå­ìÿ îíè õîòå­ëè ïðåæ­äå, ÷åì ðèì­ëÿíå ñïî­õâà­òÿò­ñÿ, — ñâåäå­íèÿ îá ýòîì âñå ðàâ­íî ïðî­ñî­÷è­ëèñü â Ðèì ÷åðåç ÷àñò­íûõ ëèö, ñâÿ­çàí­íûõ ìåæ­äó ñîáîé óçà­ìè ðîä­ñòâà èëè ãîñòå­ïðè­èì­ñòâà. (4) Êîãäà êîí­ñó­ëû ïîëó­÷è­ëè ïðè­êàç äî ñðî­êà ñëî­æèòü ñ ñåáÿ äîëæ­íîñòü, ÷òîáû ââèäó òàêîé ñòðàø­íîé âîåí­íîé óãðî­çû ìîæ­íî áûëî ïîñêî­ðåå èçáðàòü íîâûõ êîí­ñó­ëîâ, íåëîâ­êî ñòà­ëî ïîðó­÷àòü âûáî­ðû òåì, êîãî ðàíü­øå âðå­ìå­íè ëèøè­ëè âëà­ñòè. (5) Òàê íà÷à­ëîñü ìåæ­äó­öàð­ñò­âèå, êîòî­ðîå îñó­ùåñòâëÿ­ëè Ìàðê Âàëå­ðèé è Ìàðê Ôàáèé. Ïîñëåä­íèé îáú­ÿâèë êîí­ñó­ëà­ìè Òèòà Ìàí­ëèÿ Òîðê­âà­òà â òðå­òèé ðàç è Ïóá­ëèÿ Äåöèÿ Ìóñà.

(6) Áåñ­ñïîð­íî èçâåñò­íî, ÷òî â ýòîì ãîäó Ýïèð­ñêèé öàðü Àëåê­ñàíäð8 âûñà­äèë­ñÿ â Èòà­ëèè, è, åñëè áû óñïåõ ñ ñàìî­ãî íà÷à­ëà ñîïóò­ñò­âî­âàë åìó, âîé­íà íåñî­ìíåí­íî äîêà­òè­ëàñü áû äî Ðèìà. (7) Òî áûëî âðå­ìÿ ïîäâè­ãîâ ïëå­ìÿí­íè­êà Ýïèð­ñêî­ãî Àëåê­ñàíäðà, Àëåê­ñàíäðà Âåëè­êî­ãî9, êîòî­ðî­ìó â äðó­ãîé ÷àñòè ñâå­òà ñóäü­áà ïîñëà­ëà íåïî­áåäè­ìîñòü â âîé­íàõ è ñìåðòü îò áîëåç­íè â ìîëî­äûå ãîäû.

(8) Ðèì­ëÿíå, â îáùåì-òî íå ñîìíå­âàâ­øè­å­ñÿ â èçìåíå ñîþç­íè­êîâ è âñå­ãî ëàòèí­ñêî­ãî ïëå­ìå­íè, òåì íå ìåíåå ñäå­ëà­ëè âèä, ÷òî íå ñâîÿ ñóäü­áà, à ñóäü­áà ñàì­íè­òîâ âûçû­âà­åò èõ áåñ­ïî­êîé­ñòâî, è ïðè­ãëà­ñè­ëè â Ðèì äåñÿòü ëàòèí­ñêèõ ñòà­ðåé­øèí, äàáû îáú­ÿâèòü èì ñâîþ âîëþ.

(9)  òî âðå­ìÿ [340 ã.] â Ëàöèè áûëî äâà âîæäÿ, îáà ðîäîì èç ðèì­ñêèõ ïîñå­ëå­íèé, — Ëóöèé Ýìè­ëèé Ñåòèí[1] è Ëóöèé Íóìè­çèé Öèð­öå­èí; èìåí­íî îíè, íå äîâîëü­ñò­âó­ÿñü ïîä­ñòðå­êà­òåëü­ñò­âîì ê âîéíå â Ñèã­íèè è Âåëèò­ðàõ (òîæå ðèì­ñêèõ ïîñå­ëå­íè­ÿõ), óáåäè­ëè âçÿòü­ñÿ çà îðó­æèå òàê­æå è âîëü­ñêîâ. Ýòèõ äâî­èõ ðèì­ëÿíå ðåøè­ëè ïðè­ãëà­ñèòü ÿâèòü­ñÿ ëè÷­íî. (10) Íè ó êîãî íå áûëî ñîìíå­íèé, ÷åãî ðàäè èõ çîâóò; ïîýòî­ìó, ïðåæ­äå ÷åì îòïðà­âèòü­ñÿ â Ðèì, ïðå­òî­ðû îáú­ÿâ­ëÿ­þò íà ñîáðà­íèè, ÷òî èõ ïðè­çû­âà­åò ðèì­ñêèé ñåíàò, è äîêëà­äû­âà­þò, ÷òî èìåí­íî íàìå­ðå­íû îíè îòâå­÷àòü íà ïðåä­ïî­ëà­ãàå­ìûå âîïðî­ñû.

3. quod res­pon­sum si­cut du­bios Sam­ni­tes quid­nam fac­tu­rum Ro­ma­num cen­se­rent di­mi­sit, ita Cam­pa­nos me­tu aba­lie­na­vit, La­ti­nos ve­lut ni­hil iam non con­ce­den­ti­bus Ro­ma­nis fe­ro­cio­res fe­cit. [2] ita­que per spe­ciem ad­ver­sus Sam­ni­tes bel­li pa­ran­di creb­ra con­ci­lia in­di­cen­tes om­ni­bus con­sul­ta­tio­ni­bus in­ter se prin­ci­pes oc­cul­te Ro­ma­num co­que­bant bel­lum. huic quo­que ad­ver­sus ser­va­to­res suos bel­lo Cam­pa­nus ade­rat. [3] sed quam­quam om­nia de in­dustria ce­la­ban­tur — pri­us­quam mo­ve­ren­tur Ro­ma­ni, tol­li ab ter­go Sam­ni­tem hos­tem vo­le­bant — ta­men per quos­dam pri­va­tis hos­pi­tiis ne­ces­si­tu­di­ni­bus­que co­niunctos in­di­cia co­niu­ra­tio­nis eius Ro­mam ema­na­runt; [4] ius­sis­que an­te tem­pus con­su­li­bus ab­di­ca­re se ma­gistra­tu, quo ma­tu­rius no­vi con­su­les ad­ver­sus tan­tam mo­lem bel­li crea­ren­tur, re­li­gio in­ces­sit, ab eis quo­rum im­mi­nu­tum im­pe­rium es­set co­mi­tia ha­be­ri. ita­que in­ter­reg­num ini­tum. [5] duo in­ter­re­ges fue­re, M. Va­le­rius ac M. Fa­bius; is crea­vit con­su­les T. Man­lium Tor­qua­tum ter­tium, P. De­cium Mu­rem.

[6] eo an­no Ale­xandrum Epi­ri re­gem in Ita­liam clas­sem ap­pu­lis­se constat; quod bel­lum, si pri­ma sa­tis pros­pe­ra fuis­sent, haud du­bie ad Ro­ma­nos per­ve­nis­set. [7] eadem aetas re­rum mag­ni Ale­xandri est, quem so­ro­re hui­us or­tum in alio trac­tu or­bis, in­vic­tum bel­lis, iuve­nem for­tu­na mor­bo exstin­xit.

[8] ce­te­rum Ro­ma­ni, et­si de­fec­tio so­cio­rum no­mi­nis­que La­ti­ni haud du­bia erat, ta­men tam­quam de Sam­ni­ti­bus non de se cu­ram age­rent, de­cem prin­ci­pes La­ti­no­rum Ro­mam evo­ca­ve­runt, qui­bus im­pe­ra­rent quae vel­lent. [9] prae­to­res tum duos La­tium ha­be­bat, L. An­nium Se­ti­num et L. Nu­mi­sium Cir­ceien­sem, am­bo ex co­lo­niis Ro­ma­nis, per quos prae­ter Sig­niam Ve­lit­ras­que et ip­sas co­lo­nias Ro­ma­nas Volsci etiam ex­ci­ti ad ar­ma erant; eos no­mi­na­tim evo­ca­ri pla­cuit. [10] haud cui­quam du­bium erat su­per qua re ac­ci­ren­tur; ita­que con­ci­lio pri­us ha­bi­to prae­to­res quam Ro­mam pro­fi­cis­ce­ren­tur evo­ca­tos se ab se­na­tu do­cent Ro­ma­no et quae ac­tum iri se­cum cre­dant, quid­nam ad ea res­pon­de­ri pla­ceat re­fe­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 8Âîé­íà Àëåê­ñàíäðà Ýïèð­ñêî­ãî ñ èòà­ëè­êà­ìè íà÷à­ëàñü ëåò íà äåñÿòü ïîç­æå.
  • 9Îëèì­ïè­à­äà, ìàòü Àëåê­ñàíäðà Ìàêåäîí­ñêî­ãî, áûëà ñåñò­ðîé Àëåê­ñàíäðà Ýïèð­ñêî­ãî.
  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå L. An­nium Se­ti­num — «Ëóöèé Àííèé Ñåòèí». — Ïðèì. ðåä. ñàé­òà.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000804 1364000805 1364000806