Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VIII, ãë. 18

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

18. (1) Ñëå­äóþ­ùèé ãîä [331 ã.], ãîä êîí­ñóëü­ñòâà Ìàð­êà Êëàâ­äèÿ Ìàð­öåë­ëà è Ãàÿ Âàëå­ðèÿ, áûë óæà­ñåí íå òî îò íåçäî­ðî­âûõ âîçäó­õîâ, íå òî îò ëþä­ñêî­ãî êîâàð­ñòâà. (2)  ëåòî­ïè­ñÿõ íà ìåñòå èìå­íè êîí­ñó­ëà Âàëå­ðèÿ ÿ îáíà­ðó­æè­âàþ Ôëàê­êà è Ïîòè­òà; âïðî­÷åì, ÷òî òóò âåð­íî, íå òàê è âàæ­íî: õîòå­ëîñü áû, ÷òîáû ëîæ­íûì îêà­çàë­ñÿ äðó­ãîé ðàñ­ñêàç, íå âñå­ìè, âïðî­÷åì, ñîîá­ùàå­ìûé: ìîë, òå, ÷üè êîí­÷è­íû îòìå­òè­ëè ãîä êàê ãîä ìîðà, ïîãèá­ëè îò ÿäà. (3) Íóæ­íî, îäíà­êî, èçëî­æèòü âñå òàê, êàê îíî ðàñ­ñêà­çà­íî, äàáû íå âûêà­çàòü íåäî­âå­ðèÿ íèêî­ìó èç ëåòî­ïèñ­öåâ.

(4) Êîãäà ñàìûõ âèä­íûõ ãðàæ­äàí ãîñóäàð­ñòâà ñòàë ïîðà­æàòü îäèí è òîò æå íåäóã è ïî÷òè âñå­ãäà ñî ñìåð­òåëü­íûì èñõî­äîì, êàêàÿ-òî ðàáû­íÿ ïîîáå­ùà­ëà êóðóëü­íî­ìó ýäè­ëó Êâèí­òó Ôàáèþ Ìàê­ñè­ìó óêà­çàòü ïðè­÷è­íó âñå­îá­ùå­ãî áåä­ñò­âèÿ, åñëè îí äàñò åé êëÿò­âó, ÷òî ýòè ïîêà­çà­íèÿ åé íå ïîâðåäÿò. (5) Ôàáèé ñïåø­íî äîêëà­äû­âà­åò îá ýòîì êîí­ñó­ëàì, à òå ñåíà­òó, è ñ ñîãëà­ñüÿ ñåíà­òî­ðîâ äîíîñ­÷è­öå äàþò­ñÿ êëÿò­âåí­íûå îáå­ùà­íüÿ. (6) Òóò îíà îòêðû­âà­åò, ÷òî ãðàæ­äàí ãóáÿò æåí­ñêèå êîç­íè, à âàðÿ­ùèõ çåëüÿ ìàò­ðîí ìîæ­íî çàñòàòü âðàñ­ïëîõ, åñëè òåïåðü æå îòïðà­âèòü­ñÿ ñëå­äîì çà íåþ. (7) Ïîñëå­äî­âàâ­øèå çà äîíîñ­÷è­öåé çàñòà­þò íåñêîëü­êèõ æåí­ùèí çà ïðè­ãîòîâ­ëå­íè­åì ñíà­äî­áèé, à â óêðîì­íûõ ìåñòàõ íàõî­äÿò äðó­ãèå ÿäû.

(8) Êîãäà âñå ýòî ïðè­íåñ­ëè íà ôîðóì è ÷åðåç ïðè­ñëóæ­íè­êà âûçâà­ëè òóäà îêî­ëî äâà­äöà­òè ìàò­ðîí, ó êîòî­ðûõ îáíà­ðó­æè­ëè çåëüÿ, òî äâå èç íèõ, Êîð­íå­ëèÿ è Ñåð­ãèÿ, îáå ïàò­ðè­öè­àí­ñêî­ãî ñ.383 ðîäà, ïðè­íÿ­ëèñü óâå­ðÿòü, ÷òî ñíà­äî­áüÿ öåëåá­íûå; äîíîñ­÷è­öà èõ îïðî­âåð­ãà­ëà, ïîíóæ­äàÿ âûïèòü çåëüå, — ïóñòü, ìîë, òàê ïåðåä âñå­ìè èçîá­ëè­÷àò åå â êëå­âå­òå; (9) ìàò­ðî­íû ïðî­ñè­ëè äàòü èì ïîäó­ìàòü, íàðîä ðàñ­ñòó­ïèë­ñÿ, è îíè ñîîá­ùè­ëè îáî âñåì îñòàëü­íûì. Ïîñêîëü­êó è òå ñîãëà­ñè­ëèñü ïðè­íÿòü ñíà­äî­áüÿ, îíè èõ âûïè­ëè è âñå ïîãèá­ëè — ñàìè îò ñîá­ñò­âåí­íûõ êîç­íåé. (10) Òóò æå ñõâà­òè­ëè èõ ñëó­æà­íîê, è òå ïîêà­çà­ëè íà ìíî­æå­ñòâî ìàò­ðîí, èç êîòî­ðûõ îñóäè­ëè îêî­ëî 170. (11) Äî òîãî â Ðèìå íå áûëî äåë îá îòðàâ­ëå­íèè. Ýòî ïîêà­çà­ëîñü ÷åì-òî ñâåðõú­åñòå­ñòâåí­íûì è ïîõî­æèì ñêî­ðåå íà îäåð­æè­ìîñòü, ÷åì íà ïðå­ñòóï­íûé çàìû­ñåë. (12) Âîò ïî÷å­ìó, ïðî­÷è­òàâ â ëåòî­ïè­ñÿõ î òîì, êàê íåêî­ãäà ïðè óõî­äå ïëå­áå­åâ äèê­òà­òîð âáèë ãâîçäü56 è áëà­ãî­äà­ðÿ ýòî­ìó áëà­ãî­÷å­ñòè­âî­ìó ñðåä­ñòâó ëþäè, ïîòå­ðÿâ­øèå â ðàçäî­ðàõ ãîëî­âó, íàêî­íåö îáðà­çó­ìè­ëèñü, òåïåðü òîæå ðåøè­ëè íàçíà­÷èòü äèê­òà­òî­ðà äëÿ âáè­òèÿ ãâîçäÿ. (13) Íàçíà­÷è­ëè Ãàÿ Êâèíê­òè­ëèÿ[1], à îí îáú­ÿâèë íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû Ëóöèÿ Âàëå­ðèÿ, è îáà ñðà­çó æå ïîñëå âáè­òèÿ ãâîçäÿ ñëî­æè­ëè ñ ñåáÿ äîëæ­íîñòü.

18. foe­dus in­se­quens an­nus seu in­tem­pe­rie cae­li seu hu­ma­na frau­de fuit, M. Clau­dio Mar­cel­lo C. Va­le­rio con­su­li­bus. [2] flac­cum Po­ti­tum­que va­rie in an­na­li­bus cog­no­men con­su­lis in­ve­nio; ce­te­rum in eo par­vi re­fert quid ve­ri sit; il­lud per­ve­lim — nec om­nes auc­to­res sunt — pro­di­tum fal­so es­se, ve­ne­nis ab­sumptos quo­rum mors in­fa­mem an­num pes­ti­len­tia fe­ce­rit; [3] si­cut pro­di­tur ta­men res, ne cui auc­to­rum fi­dem ab­ro­ga­ve­rim, ex­po­nen­da est. [4] cum pri­mo­res ci­vi­ta­tis si­mi­li­bus mor­bis eodem­que fer­me om­nes even­tu mo­re­ren­tur, an­cil­la quae­dam ad Q. Fa­bium Ma­xi­mum aedi­lem cu­ru­lem in­di­ca­tu­ram se cau­sam pub­li­cae pes­tis pro­fes­sa est, si ab eo fi­des si­bi da­ta es­set haud fu­tu­rum no­xae in­di­cium. [5] Fa­bius con­fes­tim rem ad con­su­les, con­su­les ad se­na­tum re­fe­runt, con­sen­su­que or­di­nis fi­des in­di­ci da­ta. [6] tum pa­te­fac­tum mu­lieb­ri frau­de ci­vi­ta­tem pre­mi mat­ro­nas­que ea ve­ne­na co­que­re, et si se­qui ex­templo ve­lint, ma­ni­fes­to dep­re­hen­di pos­se. [7] se­cu­ti in­di­cem et co­quen­tes quas­dam me­di­ca­men­ta et re­con­di­ta alia in­ve­ne­runt. [8] qui­bus in fo­rum de­la­tis et ad vi­gin­ti mat­ro­nis, apud quas dep­re­hen­sa erant, per via­to­rem ac­ci­tis, duae ex eis, Cor­ne­lia ac Ser­gia, pat­ri­ciae ut­ra­que gen­tis, cum ea me­di­ca­men­ta sa­lub­ria es­se con­ten­de­rent, ab con­fu­tan­te in­di­ce bi­be­re ius­sae, ut se fal­sum com­men­tam in conspec­tu om­nium ar­gue­rent, [9] spa­tio ad con­lo­quen­dum sumpto, cum sub­mo­to po­pu­lo rem ad ce­te­ras ret­tu­lis­sent, haud ab­nuen­ti­bus et il­lis bi­be­re, epo­to me­di­ca­men­to sua­met ip­sae frau­de om­nes in­te­rie­runt. [10] compre­hen­sae ex­templo earum co­mi­tes mag­num nu­me­rum mat­ro­na­rum in­di­ca­ve­runt; ex qui­bus ad cen­tum sep­tua­gin­ta dam­na­tae. [11] ne­que de ve­ne­fi­ciis an­te eam diem Ro­mae quae­si­tum est. pro­di­gii ea res lo­co ha­bi­ta cap­tis­que ma­gis men­ti­bus quam consce­le­ra­tis si­mi­lis vi­sa; [12] ita­que me­mo­ria ex an­na­li­bus re­pe­ti­ta in se­ces­sio­ni­bus quon­dam ple­bis cla­vum ab dic­ta­to­re fi­xum alie­na­tas­que dis­cor­dia men­tes ho­mi­num eo pia­cu­lo com­po­tes sui fuis­se, dic­ta­to­rem cla­vi fi­gen­di cau­sa crea­ri pla­cuit. [13] crea­tus Cn. Quincti­lius ma­gistrum equi­tum L. Va­le­rium di­xit, qui fi­xo cla­vo ma­gistra­tu se ab­di­ca­ve­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 56Ëèâèé íèãäå íå óïî­ìè­íà­åò î «âáè­òèè ãâîçäÿ» âî âðå­ìÿ ñåöåñ­ñèé, âîîá­ùå æå îá ýòîì îáðÿäå ñì.: VII, 3, 3—8 è ïðè­ìå÷. 18 ê êí. VII.
  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå Cn. Quincti­lius — «Ãíåé Êâèíê­òè­ëèé». (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000819 1364000820 1364000821