Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1) Îäíîâðåìåííî ñ ýòèì è Íèìôèé âñÿêèìè óëîâêàìè äîáèëñÿ îò ñàìíèòñêîãî ïðåòîðà ïîçâîëåíèÿ ïðîïëûòü íà êîðàáëÿõ âäîëü áåðåãà ê âëàäåíèÿì ðèìëÿí, ÷òîáû, ïîêóäà âñå ðèìñêîå âîéñêî íàõîäèòñÿ ïîä Ïàëåïîëåì èëè â Ñàìíèè, ðàçîðèòü íå òîëüêî ïîáåðåæüå, íî è îêðåñòíîñòè ñàìîãî Ãîðîäà. (2) Íî îáìàíà ðàäè íóæíî îòïðàâèòüñÿ â ïëàâàíüå íî÷üþ, à êîðàáëè ñïóñòèòü íåìåäëÿ, è, ÷òîá ïîñêîðåé ýòî èñïîëíèòü, âñåõ ñàìíèòñêèõ âîèíîâ, êðîìå ñàìîé íåîáõîäèìîé ñòðàæè, ïîñëàëè íà áåðåã. (3) Ïîêà Íèìôèé òÿíóë âðåìÿ, íàðî÷íî ïóòàÿ ñàìûìè ðàçíîðå÷èâûìè ïðèêàçàìè ëþäåé, è áåç òîãî ïîòåðÿâøèõñÿ âî âñåé ýòîé ñ.391 òîë÷åå è âî ìðàêå, Õàðèëàé, êîòîðîãî ñîîáùíèêè, êàê áûëî óñëîâëåíî, òàéíî âïóñòèëè â ãîðîä, çàíÿë ñ ðèìñêèìè âîéñêàìè ãîðîäñêóþ êðåïîñòü è ïðèêàçàë èçäàòü áîåâîé êëè÷; ïðè ýòîì ãðåêè, êîòîðûì èõ âîæàêè ïîäàëè çíàê, îñòàâàëèñü íà ìåñòå, (4) à íîëàíöû ÷åðåç ïðîòèâîïîëîæíóþ ÷àñòü ãîðîäà êèíóëèñü áåæàòü ïî äîðîãå, âåäóùåé ê Íîëå. Êîãäà îïàñíîñòü ìèíîâàëà, òî äëÿ ñàìíèòîâ, êîòîðûõ çàãîäÿ âûìàíèëè èç ãîðîäà, ëåãêîñòü áåãñòâà òîëüêî îòÿã÷àëà ïîçîð òàêîãî ñïàñåíèÿ. (5)  ñàìîì äåëå, îñòàâèâ â ðóêàõ íåïðèÿòåëÿ âñå ñâîå äîáðî, îíè âîçâðàòèëèñü äîìîé îáîáðàííûìè è íèùèìè íà ïîòåõó íå òîëüêî ñîñåäåé, íî äàæå ñâîèõ çåìëÿêîâ. (6) ß îòëè÷íî çíàþ ïðîòèâîïîëîæíîå ìíåíèå, ñîãëàñíî êîòîðîìó ýòó èçìåíó ñîâåðøèëè ñàìíèòû, íî íå òîëüêî â òîì äåëî, ÷òî ÿ ïîñëåäîâàë çäåñü çà òåìè ïèñàòåëÿìè, êîòîðûå áîëüøå çàñëóæèâàþò äîâåðèÿ, íî è â òîì, ÷òî äîãîâîð ñ Íåàïîëåì (à ê íåìó âïîñëåäñòâèè ïåðåøëî ãëàâåíñòâî íàä ãðåêàìè) äåëàåò áîëåå ïðàâäîïîäîáíûì äîáðîâîëüíîå âîññòàíîâëåíèå äðóæáû. (7) Ïóáëèëèþ ïðåäîñòàâèëè òðèóìô, òàê êàê ñ÷èòàëîñü, ÷òî èìåííî îñàäà âûíóäèëà âðàãîâ ñäàòüñÿ íà ìèëîñòü ïîáåäèòåëÿ; èìåííî åìó ïåðâîìó äîñòàëèñü îáå ýòè ïî÷åñòè: ïðîäëåíèå êîíñóëüñêîé âëàñòè, íèêîìó äîòîëå íå ïîçâîëåííîå, è òðèóìô ïîñëå îêîí÷àíèÿ ñðîêà êîíñóëüñòâà. |
26. eodem tempore et Nymphius praetorem Samnitium arte adgressus perpulerat, ut, quoniam omnis Romanus exercitus aut circa Palaepolim aut in Samnio esset, sineret se classe circumvehi ad Romanum agrum, non oram modo maris sed ipsi urbi propinqua loca depopulaturum. [2] sed ut falleret, nocte proficiscendum esse extemploque naves deducendas. quod quo maturius fieret, omnis iuventus Samnitium praeter necessarium urbis praesidium ad litus missa. [3] ubi dum Nymphius in tenebris et multitudine semet ipsa impediente, sedulo aliis alia imperia turbans, terit tempus, Charilaus ex composito ab sociis in urbem receptus, cum summa urbis Romano milite implesset, tolli clamorem iussit: ad quem Graeci signo accepto a principibus quievere, [4] Nolani per aversam partem urbis via Nolam ferente effugiunt. Samnitibus exclusis ab urbe, ut expeditior in praesentia fuga, ita foedior, postquam periculo evaserunt, [5] visa, quippe qui inermes nulla rerum suarum non relicta inter hostes, ludibrium non externis modo sed etiam popularibus, spoliati atque egentes domos rediere. [6] haud ignarus opinionis alterius, qua haec proditio ab Samnitibus facta traditur, cum auctoribus hoc dedi quibus dignius credi est, tum foedus Neapolitanum — eo enim deinde summa rei Graecorum venit — similius vero facit ipsos in amicitiam redisse. [7] Publilio triumphus decretus, quod satis credebatur obsidione domitos hostes in fidem venisse. duo singularia haec ei viro primum contigere, prorogatio imperii non ante in ullo facta et acto honore triumphus. |