Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
15. (1) Ðàñïóñòèâ ñõîäêó, äåðæàëè ñîâåò: âñåì ëè âìåñòå îñàæäàòü Ëóöåðèþ, èëè æå îäíîìó âîéñêó ñ îäíèì èç âîæäåé ïîòðåâîæèòü îêðåñòíûõ àïóëèéöåâ — íàðîä, ÷üè íàìåðåíèÿ áûëè íåÿñíû. (2) Êîíñóë Ïóáëèëèé îòïðàâèëñÿ ñ âîéñêîì, ÷òîáû îáîéòè Àïóëèþ, è çà îäèí ïîõîä ìíîãî íàðîäîâ ïîêîðèë îí ñèëîþ èëè ïðèíÿë â ñîþçíèêè è ñîþç ñ íèìè ñêðåïèë äîãîâîðîì. (3) È ó Ïàïèðèÿ, îñòàâøåãîñÿ äëÿ îñàäû Ëóöåðèè, âñêîðå âñå âûøëî òàê, êàê îí è ðàññ÷èòûâàë. Âåäü êîãäà âñå ïóòè äëÿ ïîäâîçà ïðîäîâîëüñòâèÿ èç Ñàìíèÿ îêàçàëèñü ïåðåêðûòû, ãîëîä âûíóäèë ñàìíèòñêèé îòðÿä, îõðàíÿâøèé Ëóöåðèþ, îòïðàâèòü ê ðèìñêîìó êîíñóëó ïîñëîâ ñ ïðåäëîæåíèåì ïîëó÷èòü íàçàä âñàäíèêîâ, áûâøèõ ïðè÷èíîé âîéíû, è ñíÿòü îñàäó. (4) Ïàïèðèé îòâåòèë èì ïðèìåðíî òàê: íàäî áû ñïðîñèòü ó Ïîíòèÿ, ñûíà Ãåðåííèÿ, ïî ìèëîñòè êîòîðîãî ðèìëÿíå ïðîøëè ïîä ÿðìîì, ÷òî́, ïî åãî ìíåíèþ, äîëæíû ïðåòåðïåòü ïîáåæäåííûå; (5) à âïðî÷åì, êîëü ñêîðî îíè ïðåäïî÷ëè, ÷òîáû âðàãè, à íå îíè ñàìè óñòàíîâèëè ñïðàâåäëèâóþ ìåðó íàêàçàíèÿ, òî ïóñòü îáúÿâÿò â Ëóöåðèè, ÷òîáû îðóæèå, îáîç, ñêîò, âñåõ ìèðíûõ æèòåëåé îñòàâèëè â ñòåíàõ ãîðîäà, (6) à âîèíîâ îí íàìåðåí â îäíèõ òóíèêàõ ïðîãíàòü ïîä ÿðìîì, ëèøü â îòìåñòêó çà îñêîðáëåíèå, íî íå äëÿ òîãî, ÷òîáû ïðè÷èíèòü íîâîå. (7) Âñå óñëîâèÿ áûëè ïðèíÿòû, è ñåìü òûñÿ÷ âîèíîâ ïðîãíàëè ïîä ÿðìîì; â Ëóöåðèè âçÿëè îãðîìíóþ äîáû÷ó, ïðè÷åì ïîëó÷èëè íàçàä è âñå çíàìåíà, è âñå îðóæèå, îòíÿòîå ïîä Êàâäèåì, è âåðíóëè äîìîé — à ýòî áûëî ñàìîé áîëüøîé ðàäîñòüþ — âñàäíèêîâ, êîòîðûå êàê çàëîæíèêè ìèðà áûëè îòäàíû ñàìíèòàìè ïîä ñòðàæó â Ëóöåðèþ. ñ.421 (8) Åäâà ëè áûëà ó ðèìñêîãî íàðîäà äðóãàÿ ïîáåäà, áîëåå ïðîñëàâëåííàÿ âíåçàïíîé âî âñåì ïåðåìåíîþ, îñîáåííî åñëè è âïðÿìü, êàê ãîâîðèòñÿ â èíûõ ëåòîïèñÿõ, è ñàì Ïîíòèé, ñûí Ãåðåííèÿ, ñàìíèòñêèé ïîëêîâîäåö, áûë âî èñêóïëåíèå ïîçîðà êîíñóëîâ âìåñòå ñî âñåìè òîæå îòïðàâëåí ïîä ÿðìî. (9) Âïðî÷åì, ñäàëñÿ ëè íåïðèÿòåëüñêèé âîæäü â ïëåí è ïðîøåë ëè îí ïîä ÿðìîì, òî÷íî íå èçâåñòíî, è ýòî ìåíÿ íå óäèâëÿåò. Êóäà óäèâèòåëüíåé ñîìíåíèÿ â òîì, áûë ëè ïîä Êàâäèåì, à ïîòîì ó Ëóöåðèè äèêòàòîð Ëóöèé Êîðíåëèé50 ñ íà÷àëüíèêîì êîííèöû Ëóöèåì Ïàïèðèåì Êóðñîðîì (10) è êàê åäèíñòâåííûé ìñòèòåëü çà ïîçîð ðèìëÿí ñïðàâèë ëè îí çàòåì òðèóìô, â òî âðåìÿ, áûòü ìîæåò, ñàìûé ñëàâíûé ïîñëå òðèóìôà Ôóðèÿ Êàìèëëà51 èëè æå ÷åñòü ýòîãî ïîäâèãà ïðèíàäëåæèò êîíñóëàì è ãëàâíûì îáðàçîì Ïàïèðèþ. (11) Ê ýòîé ïóòàíèöå ïðèáàâèëàñü äðóãàÿ: òî ëè ýòî Ïàïèðèé Êóðñîð íà áëèæàéøèõ âûáîðàõ â òðåòèé ðàç ñòàë êîíñóëîì (âìåñòå ñî âòîðè÷íî èçáðàííûì íà ýòó äîëæíîñòü Êâèíòîì Àâëèåì Öåððåòèíîì[1]), ñîõðàíèâ çà ñîáîþ äîëæíîñòü êàê íàãðàäó çà âîåííûå óñïåõè â Ëóöåðèè, òî ëè òî áûë Ëóöèé Ïàïèðèé Ìóãèëëàí, è ïðîèçîøëà ïóòàíèöà â ïðîçâèùàõ. |
15. Dimissa contione consilium habitum omnibusne copiis Luceriam premerent an altero exercitu et duce Apuli circa, gens dubiae ad id voluntatis, temptarentur. [2] Publilius consul ad peragrandam profectus Apuliam aliquot expeditione una populos aut vi subegit aut condicionibus in societatem accepit. [3] Papirio quoque, qui obsessor Luceriae restiterat, brevi ad spem eventus respondit. Nam insessis omnibus viis per quas commeatus ex Samnio subvehebantur, fame domiti Samnites qui Luceriae in praesidio erant legatos misere ad consulem Romanum, ut receptis equitibus qui causa belli essent absisteret obsidione. [4] Iis Papirius ita respondit: debuisse eos Pontium Herenni filium, quo auctore Romanos sub iugum misissent, consulere quid victis patiendum censeret; [5] ceterum quoniam ab hostibus in se aequa statui quam in se ipsi ferre maluerint, nuntiare Luceriam iussit, arma sarcinas iumenta multitudinem omnem imbellem intra moenia relinquerent; [6] militem se cum singulis vestimentis sub iugum missurum, ulciscentem inlatam, non novam inferentem ignominiam. [7] Nihil recusatum. Septem milia militum sub iugum missa, praedaque ingens Luceriae capta receptis omnibus signis armisque quae ad Caudium amissa erant, et quod omnia superabat gaudia, equitibus reciperatis quos pignora pacis custodiendos Luceriam Samnites dederant. [8] Haud ferme alia mutatione subita rerum clarior victoria populi Romani est, si quidem etiam, quod quibusdam in annalibus invenio, Pontius Herenni filius, Samnitium imperator, ut expiaret consulum ignominiam, sub iugum cum ceteris est missus. [9] Ceterum id minus miror obscurum esse de hostium duce dedito missoque; id magis mirabile est ambigi, Luciusne Cornelius dictator cum L. Papirio Cursore magistro equitum eas res ad Caudium atque inde Luceriam gesserit [10] ultorque unicus Romanae ignominiae haud sciam an iustissimo triumpho ad eam aetatem secundum Furium Camillum triumphaverit, an consulum — Papirique praecipuum — id decus sit. [11] Sequitur hunc errorem alius error, Cursorne Papirius proximis comitiis cum Q. Aulio Cerretano iterum ob rem bene gestam Luceriae continuato magistratu consul tertium creatus sit an L. Papirius Mugillanus et in cognomine erratum sit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß