Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IX, ãë. 30

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

30. (1) Èòàê, êîí­ñó­ëû ñëå­äóþ­ùå­ãî ãîäà [311 ã.] — Ãàé Þíèé Áóáóëüê, èçáðàí­íûé â òðå­òèé ðàç, è Êâèíò Ýìè­ëèé Áàð­áó­ëà, âî âòî­ðîé ðàç èñïîë­íÿâ­øèé ýòó äîëæ­íîñòü, — â íà÷à­ëå ãîäà îáðà­òè­ëèñü ê íàðî­äó ñ æàëî­áîé íà òî, ÷òî ñîñòàâ ñåíà­òà èñïîð­÷åí ïðè çëî­íà­ìå­ðåí­íîì ñîñòàâ­ëå­íèè ñïèñ­êà: èç íåãî èñêëþ­÷å­íû ëó÷­øèå, ÷åì èíûå èç âíå­ñåí­íûõ; (2) êîí­ñó­ëû îòêà­çà­ëèñü âïðåäü ïðè­çíà­âàòü íîâûé ñïè­ñîê êàê ñîñòàâ­ëåí­íûé, íå ãëÿäÿ íà ïðà­âûõ è âèíî­âà­òûõ, ïðè­ñòðàñò­íî è ïðî­èç­âîëü­íî è íåìåä­ëåí­íî ñîçâà­ëè ñåíàò â òîì ñîñòà­âå, êàêîé áûë äî öåí­çîð­ñòâà Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ è Ãàÿ Ïëàâ­òèÿ.

(3)  ýòîì ãîäó åùå äâà ðîäà ïîë­íî­ìî­÷èé ñòà­ëè âðó­÷àòü­ñÿ íàðî­äîì, è îáà â âîåí­íîì äåëå: âî-ïåð­âûõ, ïîñòà­íî­âè­ëè, ÷òîáû íàðîä èçáè­ðàë ïî øåñò­íà­äöàòü âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ íà ÷åòû­ðå ëåãè­î­íà, òîãäà êàê ïðåæ­äå ëèøü íåñêîëü­êî ìåñò ñòà­âè­ëîñü íà ãîëî­ñî­âà­íèå íàðî­äà, â îñíîâ­íîì æå íàçíà­÷à­ëèñü òå, ê êîìó ìèð­âî­ëè­ëè äèê­òà­òî­ðû è êîí­ñó­ëû. Ýòî ïðåä­ëî­æå­íèå áûëî âíå­ñå­íî íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè Ëóöè­åì Àòè­ëè­åì è Ãàåì Ìàð­öè­åì; (4) âî-âòî­ðûõ, ïîñòà­íî­âè­ëè, ÷òîáû íàðîä âåäàë è íàçíà­÷å­íè­åì êîðà­áåëü­íûõ òðè­óì­âè­ðîâ, çàíè­ìàâ­øèõ­ñÿ ñíà­ðÿ­æå­íè­åì è ïî÷èí­êîé ñóäîâ. Ýòî ïîñòà­âèë íà âñå­íà­ðîä­íîå ãîëî­ñî­âà­íèå òðè­áóí Ìàðê Äåöèé.

(5) Åùå îá îäíîì ñîáû­òèè ýòî­ãî ãîäà, åäâà ëè çàñëó­æè­âàþ­ùåì óïî­ìè­íà­íèÿ, ÿ ïðåä­ïî­÷åë áû óìîë­÷àòü, åñëè áû íå ñ÷è­òà­ëîñü, ÷òî ýòî îòíî­ñèò­ñÿ ê ïî÷è­òà­íèþ áîãîâ. Îñåð­äÿñü íà çàïðåò ïîñëåä­íèõ öåí­çî­ðîâ ïèðî­âàòü ïî äðåâ­íå­ìó îáû­÷àþ â õðà­ìå Þïè­òå­ðà, ôëåéò­ùè­êè âñåé ãóðü­áîé óøëè â Òèáóð, è â Ãîðî­äå íåêî­ìó ñòà­ëî èãðàòü äàæå ïðè æåðò­âî­ïðè­íî­øå­íè­ÿõ. (6) Ñåíàò, áåñ­ïî­êî­ÿñü î ñîáëþäå­íèè îáðÿäîâ, îòïðà­âèë â Òèáóð ïîñëîâ ñäå­ëàòü âñå âîç­ìîæ­íîå äëÿ âîç­âðà­ùå­íèÿ ýòèõ ëþäåé ðèì­ëÿ­íàì. (7) Òèáóð­òèí­öû îõîò­íî îáå­ùà­ëè èì ýòî è ñïåð­âà, ñîçâàâ ôëåéò­ùè­êîâ â êóðèþ, óáåæ­äà­ëè èõ âîç­âðà­òèòü­ñÿ â Ðèì, íî óãî­âî­ðà­ìè íè÷å­ãî íå äîáè­ëèñü è ïðè­áåã­ëè ê óëîâ­êå, ïðè­íî­ðîâ­ëåí­íîé ê ïðè­âû÷­êàì ñàìèõ ýòèõ ëþäåé. (8)  ïðàçä­íè÷­íûé äåíü òèáóð­òèí­öû ïðè­ãëà­øà­þò ôëåéò­ùè­êîâ â ñâîè äîìà ïîä ïðåä­ëî­ãîì óñòðîé­ñòâà ïèðà ñ ìóçû­êîé, îïà­è­âà­þò èõ äî ïîë­íî­ãî áåñ­÷óâ­ñò­âèÿ âèíîì, ê êîòî­ðî­ìó ýòîò ðîä ëþäåé îáû÷­íî èìå­åò ïðè­ñòðà­ñòèå, (9) ãðó­çÿò ñïÿ­ùèõ íà ñ.437 òåëå­ãè è ïðè­âî­çÿò â Ðèì. È ëèøü òîãäà ïðè­øëè â ñåáÿ ôëåéò­ùè­êè, êîãäà, åùå íå ñòðÿõ­íóâ­øè õìåëü, ïðî­áóäè­ëèñü îò óòðåí­íå­ãî ñâå­òà â îñòàâ­ëåí­íûõ íà ôîðó­ìå ïîâîç­êàõ. (10) Òóò ñáå­æàë­ñÿ íàðîä, è óïðî­ñè­ëè èõ îñòàòü­ñÿ, ïîîáå­ùàâ, ÷òî òðè äíÿ â ãîäó îíè áóäóò ðàç­ãó­ëè­âàòü ïî Ãîðî­äó ðàç­ðÿ­æåí­íûå, ðàñ­ïå­âàÿ ïåñ­íè è ñ âîëü­íû­ìè øóò­êà­ìè, êàê ýòî íûíå â îáû­÷àå, à òåì, êòî èãðîé íà ôëåé­òå ñîïðî­âîæ­äàë æåðò­âî­ïðè­íî­øå­íèÿ, âîç­âðà­òè­ëè ïðà­âî ïèðî­âàòü â õðà­ìå100. Âîò ÷òî ïðî­èçî­øëî ìåæ­äó äâó­ìÿ áîëü­øè­ìè âîé­íà­ìè.

30. Ita­que con­su­les qui eum an­num se­cu­ti sunt, C. Iuni­us Bu­bul­cus ter­tium et Q. Aemi­lius Bar­bu­la ite­rum, ini­tio an­ni ques­ti apud po­pu­lum de­for­ma­tum or­di­nem pra­va lec­tio­ne se­na­tus, [2] qua po­tio­res ali­quot lec­tis prae­te­ri­ti es­sent, ne­ga­ve­runt eam lec­tio­nem se, quae si­ne rec­ti pra­vi­que discri­mi­ne ad gra­tiam ac li­bi­di­nem fac­ta es­set, ob­ser­va­tu­ros et se­na­tum ex­templo ci­ta­ve­runt eo or­di­ne qui an­te cen­so­res Ap. Clau­dium et C. Plau­tium fue­rat. [3] Et duo im­pe­ria eo an­no da­ri coep­ta per po­pu­lum, ut­ra­que per­ti­nen­tia ad rem mi­li­ta­rem: unum, ut tri­bu­ni mi­li­tum se­ni de­ni in quat­tuor le­gio­nes a po­pu­lo crea­ren­tur, quae an­tea per­quam pau­cis suffra­gio po­pu­li re­lic­tis lo­cis dic­ta­to­rum et con­su­lum fer­me fue­rant be­ne­fi­cia — tu­le­re eam ro­ga­tio­nem tri­bu­ni ple­bei L. Ati­lius C. Mar­cius; — [4] al­te­rum, ut duum­vi­ros na­va­les clas­sis or­nan­dae re­fi­cien­dae­que cau­sa idem po­pu­lus iube­ret; la­tor hui­us ple­bi sci­ti fuit M. De­cius tri­bu­nus ple­bis.

[5] Eius­dem an­ni rem dic­tu par­vam prae­te­ri­rem, ni ad re­li­gio­nem vi­sa es­set per­ti­ne­re. Ti­bi­ci­nes, quia pro­hi­bi­ti a pro­xi­mis cen­so­ri­bus erant in aede Iovis ves­ci quod tra­di­tum an­ti­qui­tus erat, aeg­re pas­si Ti­bur uno ag­mi­ne abie­runt, adeo ut ne­mo in ur­be es­set qui sac­ri­fi­ciis prae­ci­ne­ret. [6] Eius rei re­li­gio te­nuit se­na­tum, le­ga­tos­que Ti­bur mi­se­runt da­rent ope­ram, ut ii ho­mi­nes Ro­ma­nis res­ti­tue­ren­tur. [7] Ti­bur­ti­ni be­nig­ne pol­li­ci­ti pri­mum ac­ci­tos eos in cu­riam hor­ta­ti sunt uti re­ver­te­ren­tur Ro­mam; postquam per­pel­li ne­qui­bant, con­si­lio haud ab­hor­ren­te ab in­ge­niis ho­mi­num eos adgre­diun­tur. [8] Die fes­to alii alios per spe­ciem ce­leb­ran­da­rum can­tu epu­la­rum in­vi­tant et vi­no, cui­us avi­dum fer­me id ge­nus est, one­ra­tos so­piunt [9] at­que ita in pla­ustra som­no vinctos co­ni­ciunt ac Ro­mam de­por­tant. Nec pri­us sen­se­re quam pla­ustris in fo­ro re­lic­tis ple­nos cra­pu­lae eos lux oppres­sit. [10] Tunc con­cur­sus po­pu­li fac­tus, im­pet­ra­to­que ut ma­ne­rent, da­tum ut tri­duum quo­tan­nis or­na­ti cum can­tu at­que hac quae nunc sol­lem­nis est li­cen­tia per ur­bem va­ga­ren­tur, res­ti­tu­tum­que in aede ves­cen­di ius iis qui sac­ris prae­ci­ne­rent. Haec in­ter duo­rum in­gen­tium bel­lo­rum cu­ram ge­re­ban­tur.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 100Ñì. òàê­æå: Îâèäèé. Ôàñòû. VI, 657—710; Ïëó­òàðõ. Ðèì­ñêèå âîïðî­ñû, 55 (Mo­ra­lia 277 E).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000931 1364000932 1364000933