Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
6. (1) Ïðè êîíñóëàõ Ìàðêå Âàëåðèè è Êâèíòå Àïóëåå [300 ã.] íà ãðàíèöàõ öàðèë ìèð: (2) ýòðóñêîâ ñäåðæèâàëè ðàçãðîì â âîéíå è ïåðåìèðèå, ñàìíèòû áûëè ïîäàâëåíû ìíîãî÷èñëåííûìè èç ãîäà â ãîä ïîðàæåíèÿìè è åùå íå òÿãîòèëèñü íîâûì äîãîâîðîì19. È â Ðèìå ïðîñòîé ëþä ïîëó÷èë îáëåã÷åíèå è óñïîêîèëñÿ îòòîãî, ÷òî ìíîãî íàðîäó óøëî íà íîâûå ïîñåëåíèÿ. (3) Íî òóò, ñëîâíî ÷òîáû íå áûëî ïîëíîãî ïîêîÿ, íàðîäíûå òðèáóíû Êâèíò è Ãíåé Îãóëüíèè íà÷àëè ðàñïðþ ìåæ ïåðâûõ ëþäåé ãîñóäàðñòâà èç ïàòðèöèåâ è ïëåáååâ. (4) Âî âñåì îíè âûèñêèâàëè ïîâîä îáâèíèòü îòöîâ ïåðåä ïðîñòûì íàðîäîì, à êîãäà âñå ïîïûòêè îêàçàëèñü òùåòíû, òî âçÿëèñü çà äåëî, îáåùàâøåå óâëå÷ü óæå íå ïðîñòîíàðîäüå, (5) à ñàìóþ âåðõóøêó ïëåáååâ — êîíñóëîâ, òðèóìôàòîðîâ, ñòÿæàâøèõ âñå ïî÷åñòè, êðîìå òîëüêî æðå÷åñòâà, êîòîðîå åùå íå ñòàëî îáùåäîñòóïíûì. (6) Òðèáóíû ïðåäëîæèëè çàêîí, ïî êîòîðîìó ê èìåâøèìñÿ â òî âðåìÿ ÷åòûðåì àâãóðàì è ÷åòûðåì ïîíòèôèêàì ñëåäîâàëî (ðàç óæ ÷èñëî æðåöîâ ðåøåíî áûëî óâåëè÷èòü) âûáðàòü åùå ÷åòûðåõ ïîíòèôèêîâ20 è ïÿòåðûõ àâãóðîâ èç ïëåáååâ. (7) Êàê îêàçàëîñü, ÷òî â êîëëåãèè áûëî òîëüêî ÷åòûðå àâãóðà, ìíå íå èçâåñòíî, — ðàçâå ÷òî äâîèõ óíåñëà ñìåðòü: ó àâãóðîâ âåäü ïðèíÿòî, ÷òî ÷èñëî èõ äîëæíî áûòü íå÷åòíûì, ÷òîáû ñâîé àâãóð áûë ó êàæäîé èç òðåõ äðåâíèõ òðèá — Ðàìíîâ, Òèòèåâ è Ëóöåðîâ21; (8) åñëè æå ñ.462 àâãóðîâ íóæíî áîëüøå, òî èõ ÷èñëî ïðèíÿòî óâåëè÷èâàòü îäèíàêîâî âî âñåõ òðèáàõ. Òàê è áûëî ñäåëàíî, êîãäà ê ÷åòûðåì äîáàâèëè ïÿòü è ïîëó÷èëîñü äåâÿòü, ò. å. ïî òðîå íà êàæäóþ òðèáó. (9) Îäíàêî íà òî, ÷òî îíè áûëè èç ïëåáååâ, ïàòðèöèè íåãîäîâàëè ïî÷òè òàê æå, êàê â ñâîå âðåìÿ íà îáùåäîñòóïíîñòü êîíñóëüñòâà. (10) Îíè äåëàëè âèä, ÷òî ýòî îñêîðáëÿåò íå ñòîëüêî èõ, ñêîëüêî áîãîâ: áîãè, ìîë, ñàìè ïîçàáîòÿòñÿ î òîì, ÷òîáû èõ îáðÿäû íå îñêâåðíÿëèñü, îíè æå, äåñêàòü, çàáîòÿòñÿ ëèøü î òîì, ÷òîá íå âñïûõíóëà â ãîñóäàðñòâå ìåæäîóñîáèöà. (11) Âïðî÷åì, áîðüáà èõ áûëà íå ñëèøêîì óïîðíîé: îíè óæå ñâûêëèñü ñ ïîðàæåíèÿìè â ïîäîáíûõ ñïîðàõ è íå ìîãëè íå ïðèçíàòü, ÷òî íåäàðîì ïðîòèâíèêè èõ áîðþòñÿ çà òàêèå äîëæíîñòè, î êîòîðûõ ïðåæäå íå ìîãëè è ìå÷òàòü, ÷òî ïîëó÷èëè îíè óæå âñå òî, çà ÷òî áîðîëèñü áåç íàäåæä íà óñïåõ, — ïîâòîðíûå êîíñóëüñòâà, öåíçîðñòâà è òðèóìôû. |
6. M. Valerio et Q. Apuleio consulibus satis pacatae foris res fuere: [2] Etruscum adversae belli res et indutiae quietum tenebant; Samnitem multorum annorum cladibus domitum hauddum foederis novi paenitebat. Romae quoque plebem quietam exonerata in colonias multitudo praestabat. [3] Tamen ne undique tranquillae res essent, certamen iniectum inter primores civitatis, patricios plebeiosque, ab tribunis plebis Q. et Cn. Ogulniis, [4] qui undique criminandorum patrum apud plebem occasionibus quaesitis, postquam alia frustra temptata erant, eam actionem susceperunt qua non infimam plebem accenderent sed ipsa capita plebis, consulares triumphalesque plebeios, [5] quorum honoribus nihil praeter sacerdotia, quae nondum promiscua erant, deesset. [6] Rogationem ergo promulgarunt ut, cum quattuor augures, quattuor pontifices ea tempestate essent placeretque augeri sacerdotum numerum, quattuor pontifices, quinque augures, de plebe omnes, adlegerentur. — [7] Quemadmodum ad quattuor augurum numerum nisi morte duorum id redigi collegium potuerit, non invenio, cum inter augures constet imparem numerum debere esse, ut tres antiquae tribus, Ramnes Titienses Luceres, [8] suum quaeque augurem habeant aut, si pluribus sit opus, pari inter se numero sacerdotes multiplicent, sicut multiplicati sunt cum ad quattuor quinque adiecti novem numerum, ut terni in singulas essent, expleverunt. [9] Ceterum, quia de plebe adlegebantur, iuxta eam rem aegre passi patres quam cum consulatum volgari viderent. [10] Simulabant ad deos id magis quam ad se pertinere: ipsos visuros ne sacra sua polluantur; id se optare tantum, ne qua in rem publicam clades veniat. [11] Minus autem tetendere, adsueti iam tali genere certaminum vinci; et cernebant adversarios non, id quod olim vix speraverint, adfectantes magnos honores sed omnia iam in quorum spem dubiam erat certatum adeptos, multiplices consulatus censurasque et triumphos. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß