Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà X, ãë. 12

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

12. (1) Ñåíàò ñîâå­ùàë­ñÿ íåäîë­ãî; âñå ñîøëèñü íà òîì, ÷òî ñ ëóêàí­öà­ìè ñëå­äó­åò çàêëþ­÷èòü äîãî­âîð, à îò ñàì­íè­òîâ ïîòðå­áî­âàòü âîç­ìå­ùå­íèÿ. (2) Ëóêàí­öàì áûë äàí áëà­ãî­ïðè­ÿò­íûé îòâåò, ñ íèìè òîð­æå­ñò­âåí­íî çàêëþ­÷è­ëè äîãî­âîð è ïîñëà­ëè ôåöè­à­ëîâ ïåðå­äàòü ñàì­íè­òàì ïðè­êàç óáè­ðàòü­ñÿ ñ ñîþç­íè­÷å­ñêèõ çåìåëü è âûâî­äèòü âîé­ñêî èç ëóêàí­ñêèõ âëà­äå­íèé. Íàâñòðå­÷ó ôåöè­à­ëàì ñàì­íè­òû âûñëà­ëè ñâî­èõ ãîí­öîâ, è òå ñîîá­ùè­ëè, ÷òî ôåöè­à­ëàì íå óéòè íåâðåäè­ìû­ìè, ïîÿâèñü îíè õîòü â îäíîì èç ñîâå­òîâ Ñàì­íèÿ. (3) Êîãäà î òàêîì óçíà­ëè â Ðèìå, îòöû âûñêà­çà­ëèñü çà âîé­íó ñ ñàì­íè­òà­ìè, à íàðîä ïðè­êà­çàë íà÷àòü åå52.

Êîí­ñó­ëû ïîäå­ëè­ëè ìåæ ñîáîþ âîåí­íûå îáëà­ñòè: Ñöè­ïè­î­íó äîñòà­ëàñü Ýòðó­ðèÿ, Ôóëü­âèþ — ñàì­íè­òû, è îáà îíè îòïðà­âè­ëèñü. â ðàç­íûå ñòî­ðî­íû êàæ­äûé íà ñâîþ âîé­íó. (4) Ñöè­ïè­îí îæè­äàë çàòÿæ­íîé âîé­íû, ïîõî­æåé íà ïðî­øëî­ãîä­íþþ, íî ó Âîëà­òåðð ïóòü åìó ïðå­ãðà­äèë ãîòî­âûé ê áîþ îòðÿä. (5) Áèò­âà ïðî­äîë­æà­ëàñü áîëü­øóþ ÷àñòü äíÿ ñ íåìà­ëû­ìè äëÿ îáå­èõ ñòî­ðîí ïîòå­ðÿ­ìè, è êîãäà íàñòó­ïè­ëà íî÷ü, íå áûëî åùå ÿñíî, â ÷üèõ ðóêàõ ïîáåäà. Íî íàóò­ðî îáíà­ðó­æè­ëîñü, êòî ïîáåäè­òåëü è êòî ïîáåæ­äåí­íûé: ïîä ïîêðî­âîì íî÷è ýòðóñ­êè ïîêè­íó­ëè ëàãåðü. (6) Ðèì­ëÿíå, ïîñòðî­åí­íûå äëÿ áèò­âû, âèäÿ, ÷òî ïðî­òèâ­íèê óøåë, óñòó­ïèâ èì ïîáåäó, äâè­íó­ëèñü ê ëàãå­ðþ è çàíÿ­ëè åãî — áåç ëþäåé, çàòî ñ áîãà­òîé äîáû­÷åþ: îí âåäü íå òîëü­êî ñëó­æèë ýòðóñ­êàì äîë­ãîâðå­ìåí­íîé ñòî­ÿí­êîé, íî è ïîêè­íóò áûë â ñïåø­êå. (7) Ïîñëå ýòî­ãî Ñöè­ïè­îí53 îòâåë âîé­ñêà â çåì­ëè ôàëèñ­êîâ è, îñòà­âèâ â Ôàëå­ðè­ÿõ îáîç ñ íåáîëü­øîé îõðà­íîþ, îòïðà­âèë­ñÿ íàëåã­êå ñ îòðÿäîì âîè­íîâ ãðà­áèòü âðà­æå­ñêèå âëà­äå­íèÿ. (8) Ìå÷îì è îãíåì èñòðåá­ëÿ­åò­ñÿ âñå âîêðóã, è ñî âñåõ ñòî­ðîí ðèì­ëÿíå âåçóò äîáû­÷ó. Ïîñëå ñåáÿ îíè îñòàâ­ëÿ­þò âðà­ãó íå òîëü­êî îïó­ñòî­øåí­íûå ïîëÿ, íî è ïåïå­ëè­ùà êðå­ïî­ñòåé è ïîñå­ëå­íèé, òîëü­êî îò îñà­äû ãîðî­äîâ, êóäà ñòðàõ ñîãíàë ýòðóñ­êîâ, îíè âîç­äåð­æà­ëèñü.

(9) Êîí­ñóë Ãíåé Ôóëü­âèé ïîä Áîâè­à­íîì äàë â Ñàì­íèè ñëàâ­íîå ñðà­æå­íèå, óâåí­÷àâ­øå­å­ñÿ íåñî­ìíåí­íîé ïîáåäîþ. Ïîòîì îí ïîøåë ïðè­ñòó­ïîì íà ñàì Áîâè­àí è çàõâà­òèë åãî, à íåìíî­ãî ñïó­ñòÿ çàõâà­òèë è Àóôèäå­íó.

12. Bre­vis con­sul­ta­tio se­na­tus fuit; ad unum om­nes iun­gen­dum foe­dus cum Lu­ca­nis res­que re­pe­ten­das ab Sam­ni­ti­bus cen­sent. [2] Be­nig­ne res­pon­sum Lu­ca­nis ic­tum­que foe­dus; fe­tia­les mis­si, qui Sam­ni­tem de­ce­de­re ag­ro so­cio­rum ac de­du­ce­re exer­ci­tum fi­ni­bus Lu­ca­nis iube­rent; qui­bus ob­viam mis­si ab Sam­ni­ti­bus, qui de­nun­tia­rent, si quod adis­sent in Sam­nio con­ci­lium, haud in­vio­la­tos abi­tu­ros. [3] Haec postquam audi­ta sunt Ro­mae, bel­lum Sam­ni­ti­bus et pat­res cen­sue­runt et po­pu­lus ius­sit.

Con­su­les in­ter se pro­vin­cias par­ti­ti sunt: Sci­pio­ni Et­ru­ria, Ful­vio Sam­ni­tes ob­ve­ne­runt, di­ver­si­que ad suum quis­que bel­lum pro­fi­cis­cun­tur. [4] Sci­pio­ni seg­ne bel­lum et si­mi­le prio­ris an­ni mi­li­tiae exspec­tan­ti hos­tes ad Vo­la­ter­ras instruc­to ag­mi­ne oc­cur­re­runt. [5] Pug­na­tum maio­re par­te diei mag­na ut­rim­que cae­de; nox in­cer­tis qua da­ta vic­to­ria es­set in­ter­ve­nit. Lux in­se­quens vic­to­rem vic­tum­que os­ten­dit; nam Et­rus­ci si­len­tio noc­tis castra re­li­que­rant. [6] Ro­ma­nus eg­res­sus in aciem, ubi pro­fec­tio­ne hos­tium con­ces­sam vic­to­riam vi­det, prog­res­sus ad castra va­cuis cum plu­ri­ma prae­da — nam et sta­ti­va et tre­pi­de de­ser­ta fue­rant — po­ti­tur. [7] In­de in Fa­lis­cum ag­rum co­piis re­duc­tis cum im­pe­di­men­ta Fa­le­riis cum mo­di­co prae­si­dio re­li­quis­set, ex­pe­di­to ag­mi­ne ad po­pu­lan­dos hos­tium fi­nes in­ce­dit. [8] Om­nia fer­ro ig­ni­que vas­tan­tur; prae­dae un­di­que ac­tae. Nec so­lum mo­do vas­tum hos­ti re­lic­tum sed cas­tel­lis etiam vi­cis­que in­la­tus ig­nis: ur­bi­bus op­pug­nan­dis tem­pe­ra­tum, in quas ti­mor Et­rus­cos com­pu­le­rat.

[9] Cn. Ful­vi con­su­lis cla­ra pug­na in Sam­nio ad Bo­via­num haud­qua­quam am­bi­guae vic­to­riae fuit. Bo­via­num in­de adgres­sus nec ita mul­to post Aufi­de­nam vi ce­pit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 52Òàê íà÷à­ëàñü Òðåòüÿ Ñàì­íèò­ñêàÿ âîé­íà (298—290 ãã.).
  • 53Ýòî Ñöè­ïè­îí ïî ïðî­çâè­ùó Áîðî­äà­òûé. Î åãî äåÿ­òåëü­íî­ñòè ñîîá­ùà­åò íàä­ãðîá­íàÿ íàä­ïèñü, õðà­íÿ­ùà­ÿ­ñÿ â Âàòè­êàí­ñêîì ìóçåå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364001013 1364001014 1364001015