Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà X, ãë. 33

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

33. (1) Ðàç­áó­æåí­íûé øóìîì êîí­ñóë ïðè­êà­çû­âà­åò äâóì îêà­çàâ­øèì­ñÿ ðÿäîì êîãîð­òàì ñîþç­íè­êîâ — èç Ëóêà­íèè è Ñâåñ­ñû — îõðà­íÿòü ïðå­òî­ðèé, ñàì æå âåäåò ìàíè­ïó­ëû ëåãè­î­íîâ ê ãëàâ­íî­ìó ïðî­õî­äó111. (2) Âîè­íû ñòðî­ÿò­ñÿ, åäâà óñïåâ êîå-êàê âîîðó­æèòü­ñÿ, à âðà­ãà ðàç­ëè­÷à­þò íå ñòîëü­êî ïî âèäó, ñêîëü­êî ïî êðè­êó, è îöå­íèòü åãî ÷èñ­ëåí­íîñòü íåâîç­ìîæ­íî. (3) Ïîíà­÷à­ëó, íå ïîíè­ìàÿ, êàêîé îáî­ðîò ïðè­íè­ìà­åò äåëî, ðèì­ëÿíå îòñòó­ïè­ëè è âïó­ñòè­ëè íåïðè­ÿ­òå­ëÿ â ãëóáü ëàãå­ðÿ. Íî ïîòîì, êîãäà êîí­ñóë âîñ­êëèê­íóë, íå íàìå­ðå­íû ëè îíè îêà­çàòü­ñÿ çà âàëîì è ïîòîì áðàòü ïðè­ñòó­ïîì ñîá­ñò­âåí­íûé ëàãåðü, (4) âîè­íû, èçäàâ áîå­âîé êëè÷ è ñîáðàâ âñå ñèëû, ñïåð­âà îñòà­íî­âè­ëèñü, à ïîòîì ñòà­ëè íàñòó­ïàòü è òåñ­íèòü âðà­ãà. Íàãíàâ ñòðà­õó íà ïðî­òèâ­íè­êà, îíè óæå íå îñëàá­ëÿ­ëè íàòèñ­êà, ïîêà íå âûòåñ­íè­ëè åãî çà âîðîòà è çà âàë. (5) Ãíàòü è ïðå­ñëå­äî­âàòü äàëü­øå îíè íå ðåøè­ëèñü, îïà­ñà­ÿñü â òàêèõ ïîòåì­êàõ ïîïàñòü â çàñà­äó, è îòñòó­ïè­ëè ñíî­âà çà âàë, ñ.489 äîâîëü­íûå óæå òåì, ÷òî î÷è­ñòè­ëè ëàãåðü, ïåðå­áèâ ïðè ýòîì ïî÷òè òðè ñîò­íè âðà­æå­ñêèõ âîè­íîâ. (6) Ðèì­ëÿíå ïîòå­ðÿ­ëè óáè­òû­ìè ñåìü­ñîò òðèä­öàòü ÷åëî­âåê èç ÷èñ­ëà ÷àñî­âûõ, ïåð­âû­ìè ïîä­âåðã­øèõ­ñÿ íàïà­äå­íèþ, è òåõ, êîãî çàñòèã­ëè âðàñ­ïëîõ ðÿäîì ñ øàòðîì êâå­ñòî­ðà.

(7) Ýòà íåáåç­óñïåø­íàÿ äåð­çîñòü ïîä­íÿ­ëà äóõ ñàì­íè­òîâ, è îíè íå ïîç­âî­ëÿ­ëè ðèì­ëÿ­íàì íå òîëü­êî ïåðå­íî­ñèòü ñâîé ëàãåðü äàëü­øå, íî äàæå çàïà­ñàòü­ñÿ ïðî­äî­âîëü­ñò­âè­åì íà èõ çåì­ëÿõ; òàê ÷òî çà ïðî­äî­âîëü­ñò­âè­åì ïðè­õî­äè­ëîñü îòïðàâ­ëÿòü­ñÿ íàçàä â ìèð­íûå îêðåñò­íî­ñòè Ñîðû. (8) Êîãäà ìîë­âà î ñëó­÷èâ­øåì­ñÿ, ñèëü­íî ïðå­óâå­ëè­÷åí­íàÿ, äîñòèã­ëà Ðèìà, êîí­ñóë Ëóöèé Ïîñòó­ìèé, åäâà îïðà­âÿñü îò íåäó­ãà, ïîêè­íóë Ãîðîä. (9) Âûñëàâ ïðè­êàç âîè­íàì ñîáðàòü­ñÿ â Ñîðå, ñàì îí ïðåæ­äå, ÷åì âûñòó­ïèòü, îñâÿ­òèë õðàì Ïîáåäû, çàëî­æåí­íûé â áûò­íîñòü åãî êóðóëü­íûì ýäè­ëîì íà ñðåä­ñòâà, âçûñ­êàí­íûå ïî ñóäó112. (10) Ïîñëå òàêèõ ïðè­ãîòîâ­ëå­íèé îí íàïðà­âèë­ñÿ ê âîé­ñêó è ïðè­âåë åãî èç Ñîðû â Ñàì­íèé ê ëàãå­ðþ òîâà­ðè­ùà. Íå íàäå­ÿñü âûäåð­æàòü íàòèñê äâóõ âîéñê, ñàì­íè­òû îòñòó­ïè­ëè, è òîãäà êîí­ñó­ëû äâè­íó­ëèñü îòòóäà â ðàç­íûå ñòî­ðî­íû, ðàçî­ðÿÿ çåì­ëè è ãîðî­äà ïðî­òèâ­íè­êà.

33. Con­sul tu­mul­tu ex­ci­tus co­hor­tes duas so­cio­rum, Lu­ca­nam Sues­sa­nam­que, quae pro­xi­mae for­te erant, tue­ri prae­to­rium iubet; ma­ni­pu­los le­gio­num prin­ci­pa­li via in­du­cit. [2] Vix­dum sa­tis ap­ta­tis ar­mis in or­di­nes eunt et cla­mo­re ma­gis quam ocu­lis hos­tem nos­cunt nec quan­tus nu­me­rus sit aes­ti­ma­ri po­test. [3] Ce­dunt pri­mo in­cer­ti for­tu­nae suae et hos­tem intror­sum in me­dia castra ac­ci­piunt; in­de, cum con­sul vo­ci­fe­ra­re­tur, ex­pul­si­ne extra val­lum castra dein­de sua op­pug­na­tu­ri es­sent, [4] cla­mo­re sub­la­to co­ni­xi pri­mo re­sis­tunt, dein­de in­fe­runt pe­dem ur­gentque et im­pul­sos se­mel ter­ro­re eodem quo coe­pe­runt ex­pel­lunt extra por­tam val­lum­que. [5] In­de per­ge­re ac per­se­qui, quia tur­bi­da lux me­tum cir­ca in­si­dia­rum fa­cie­bat, non ausi, li­be­ra­tis castris con­ten­ti re­ce­pe­runt se intra val­lum tre­cen­tis fer­me hos­tium oc­ci­sis. [6] Ro­ma­no­rum sta­tio­nis pri­mae et eorum qui cir­ca quaes­to­rium oppres­si pe­rie­re ad sep­tin­gen­tos tri­gin­ta.

[7] Ani­mos in­de Sam­ni­ti­bus non in­fe­lix auda­cia auxit et non mo­do pro­fer­re in­de castra Ro­ma­num sed ne pa­bu­la­ri qui­dem per ag­ros suos pa­tie­ban­tur; ret­ro in pa­ca­tum So­ra­num ag­rum pa­bu­la­to­res ibant. [8] Qua­rum re­rum fa­ma, tu­mul­tuo­sior etiam quam res erant, per­la­ta Ro­mam coe­git L. Pos­tu­mium con­su­lem vix­dum va­li­dum pro­fi­cis­ci ex ur­be. [9] Pri­us ta­men quam exi­ret, mi­li­ti­bus edic­to So­ram ius­sis con­ve­ni­re ip­se aedem Vic­to­riae, quam aedi­lis cu­ru­lis ex mul­ta­ti­cia pe­cu­nia fa­cien­dam cu­ra­ve­rat, de­di­ca­vit. [10] Ita ad exer­ci­tum pro­fec­tus, ab So­ra in Sam­nium ad castra col­le­gae per­re­xit. In­de postquam Sam­ni­tes dif­fi­si duo­bus exer­ci­ti­bus re­sis­ti pos­se re­ces­se­runt, di­ver­si con­su­les ad vas­tan­dos ag­ros ur­bes­que op­pug­nan­das dis­ce­dunt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 111«Ãëàâ­íûé ïðî­õîä» — ñîá­ñò­âåí­íî «ãëàâ­íàÿ óëè­öà», ïðî­õî­äèâ­øàÿ ïîïå­ðåê ëàãå­ðÿ ïåðåä ïðå­òî­ðè­åì.
  • 112Õðàì Ïîáåäû íàõî­äèë­ñÿ íà Ïàëà­òèíå. Ïî-âèäè­ìî­ìó, è ïðåæ­äå íà ýòîì ìåñòå íàõî­äè­ëîñü äðåâ­íåå åå ñâÿ­òè­ëè­ùå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327002078 1327002081 1327002087 1364001034 1364001035 1364001036