Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
33. (1) Ðàçáóæåííûé øóìîì êîíñóë ïðèêàçûâàåò äâóì îêàçàâøèìñÿ ðÿäîì êîãîðòàì ñîþçíèêîâ — èç Ëóêàíèè è Ñâåññû — îõðàíÿòü ïðåòîðèé, ñàì æå âåäåò ìàíèïóëû ëåãèîíîâ ê ãëàâíîìó ïðîõîäó111. (2) Âîèíû ñòðîÿòñÿ, åäâà óñïåâ êîå-êàê âîîðóæèòüñÿ, à âðàãà ðàçëè÷àþò íå ñòîëüêî ïî âèäó, ñêîëüêî ïî êðèêó, è îöåíèòü åãî ÷èñëåííîñòü íåâîçìîæíî. (3) Ïîíà÷àëó, íå ïîíèìàÿ, êàêîé îáîðîò ïðèíèìàåò äåëî, ðèìëÿíå îòñòóïèëè è âïóñòèëè íåïðèÿòåëÿ â ãëóáü ëàãåðÿ. Íî ïîòîì, êîãäà êîíñóë âîñêëèêíóë, íå íàìåðåíû ëè îíè îêàçàòüñÿ çà âàëîì è ïîòîì áðàòü ïðèñòóïîì ñîáñòâåííûé ëàãåðü, (4) âîèíû, èçäàâ áîåâîé êëè÷ è ñîáðàâ âñå ñèëû, ñïåðâà îñòàíîâèëèñü, à ïîòîì ñòàëè íàñòóïàòü è òåñíèòü âðàãà. Íàãíàâ ñòðàõó íà ïðîòèâíèêà, îíè óæå íå îñëàáëÿëè íàòèñêà, ïîêà íå âûòåñíèëè åãî çà âîðîòà è çà âàë. (5) Ãíàòü è ïðåñëåäîâàòü äàëüøå îíè íå ðåøèëèñü, îïàñàÿñü â òàêèõ ïîòåìêàõ ïîïàñòü â çàñàäó, è îòñòóïèëè ñíîâà çà âàë, ñ.489 äîâîëüíûå óæå òåì, ÷òî î÷èñòèëè ëàãåðü, ïåðåáèâ ïðè ýòîì ïî÷òè òðè ñîòíè âðàæåñêèõ âîèíîâ. (6) Ðèìëÿíå ïîòåðÿëè óáèòûìè ñåìüñîò òðèäöàòü ÷åëîâåê èç ÷èñëà ÷àñîâûõ, ïåðâûìè ïîäâåðãøèõñÿ íàïàäåíèþ, è òåõ, êîãî çàñòèãëè âðàñïëîõ ðÿäîì ñ øàòðîì êâåñòîðà. (7) Ýòà íåáåçóñïåøíàÿ äåðçîñòü ïîäíÿëà äóõ ñàìíèòîâ, è îíè íå ïîçâîëÿëè ðèìëÿíàì íå òîëüêî ïåðåíîñèòü ñâîé ëàãåðü äàëüøå, íî äàæå çàïàñàòüñÿ ïðîäîâîëüñòâèåì íà èõ çåìëÿõ; òàê ÷òî çà ïðîäîâîëüñòâèåì ïðèõîäèëîñü îòïðàâëÿòüñÿ íàçàä â ìèðíûå îêðåñòíîñòè Ñîðû. (8) Êîãäà ìîëâà î ñëó÷èâøåìñÿ, ñèëüíî ïðåóâåëè÷åííàÿ, äîñòèãëà Ðèìà, êîíñóë Ëóöèé Ïîñòóìèé, åäâà îïðàâÿñü îò íåäóãà, ïîêèíóë Ãîðîä. (9) Âûñëàâ ïðèêàç âîèíàì ñîáðàòüñÿ â Ñîðå, ñàì îí ïðåæäå, ÷åì âûñòóïèòü, îñâÿòèë õðàì Ïîáåäû, çàëîæåííûé â áûòíîñòü åãî êóðóëüíûì ýäèëîì íà ñðåäñòâà, âçûñêàííûå ïî ñóäó112. (10) Ïîñëå òàêèõ ïðèãîòîâëåíèé îí íàïðàâèëñÿ ê âîéñêó è ïðèâåë åãî èç Ñîðû â Ñàìíèé ê ëàãåðþ òîâàðèùà. Íå íàäåÿñü âûäåðæàòü íàòèñê äâóõ âîéñê, ñàìíèòû îòñòóïèëè, è òîãäà êîíñóëû äâèíóëèñü îòòóäà â ðàçíûå ñòîðîíû, ðàçîðÿÿ çåìëè è ãîðîäà ïðîòèâíèêà. |
33. Consul tumultu excitus cohortes duas sociorum, Lucanam Suessanamque, quae proximae forte erant, tueri praetorium iubet; manipulos legionum principali via inducit. [2] Vixdum satis aptatis armis in ordines eunt et clamore magis quam oculis hostem noscunt nec quantus numerus sit aestimari potest. [3] Cedunt primo incerti fortunae suae et hostem introrsum in media castra accipiunt; inde, cum consul vociferaretur, expulsine extra vallum castra deinde sua oppugnaturi essent, [4] clamore sublato conixi primo resistunt, deinde inferunt pedem urgentque et impulsos semel terrore eodem quo coeperunt expellunt extra portam vallumque. [5] Inde pergere ac persequi, quia turbida lux metum circa insidiarum faciebat, non ausi, liberatis castris contenti receperunt se intra vallum trecentis ferme hostium occisis. [6] Romanorum stationis primae et eorum qui circa quaestorium oppressi periere ad septingentos triginta. [7] Animos inde Samnitibus non infelix audacia auxit et non modo proferre inde castra Romanum sed ne pabulari quidem per agros suos patiebantur; retro in pacatum Soranum agrum pabulatores ibant. [8] Quarum rerum fama, tumultuosior etiam quam res erant, perlata Romam coegit L. Postumium consulem vixdum validum proficisci ex urbe. [9] Prius tamen quam exiret, militibus edicto Soram iussis convenire ipse aedem Victoriae, quam aedilis curulis ex multaticia pecunia faciendam curaverat, dedicavit. [10] Ita ad exercitum profectus, ab Sora in Samnium ad castra collegae perrexit. Inde postquam Samnites diffisi duobus exercitibus resisti posse recesserunt, diversi consules ad vastandos agros urbesque oppugnandas discedunt. |