Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà X, ãë. 42

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

42. (1) Ïîíà­÷à­ëó êîí­ñóë íå çíàë îá ýòîì è íàìå­ðå­âàë­ñÿ îòâî­äèòü ñâîå âîé­ñêî íàçàä, òàê êàê ñîëí­öå óæå áûñò­ðî êëî­íè­ëîñü ê çàêà­òó, à íàñòó­ïàâ­øàÿ íî÷ü äàæå äëÿ ïîáåäè­òå­ëåé âñå äåëà­ëà îïàñ­íûì è ïîäî­çðè­òåëü­íûì. (2) Íî, ïðî­åõàâ âïå­ðåä, îí âèäèò ñïðà­âà çàõâà­÷åí­íûé ëàãåðü, à ñëå­âà â ãîðî­äå ñëû­øèò ðàç­íî­ãî­ëî­ñûé øóì, â êîòî­ðîì êðè­êè äåðó­ùèõ­ñÿ ìåøà­þò­ñÿ ñ âîï­ëÿ­ìè óæà­ñà. Ýòî è áûëà áîðü­áà âîç­ëå âîðîò. (3) Ïîäú­å­õàâ áëè­æå è ðàç­ãëÿäåâ íà ñòå­íàõ ñâî­èõ âîè­íîâ, îí ïîíÿë, ÷òî íà÷à­ëî óæå ïîëî­æå­íî, êîëü ñêî­ðî îò÷à­ÿí­íàÿ äåð­çîñòü êó÷­êè ëþäåé îòêðû­ëà ïóòü áîëü­øî­ìó äåëó, îí ïðè­êà­çàë ñîçâàòü îòòÿ­íó­òûå áûëî ê ëàãå­ðþ âîé­ñêà è âîðâàòü­ñÿ â ãîðîä. (4) Îêà­çàâ­øèñü â ãîðî­äå óæå â ñóìåð­êàõ, ðèì­ëÿíå ðàñ­ïî­ëî­æè­ëèñü íà íî÷­ëåã ó ñàìûõ ñòåí. (5) Íî÷üþ âðàã îñòà­âèë êðå­ïîñòü.  òîò äåíü ó Àêâè­ëî­íèè áûëî ïåðå­áè­òî äâà­äöàòü òûñÿ÷ òðè­ñòà ñîðîê ñàì­íè­òîâ, ïëåí­íûõ çàõâà­÷å­íî òðè òûñÿ­÷è âîñåìü­ñîò ñåìü­äå­ñÿò, âîåí­íûõ çíà­ìåí — äåâÿ­íî­ñòî ñåìü. (6) Åùå, ìåæ­äó ïðî­÷èì, ñîîá­ùà­þò, ÷òî åäâà ëè êîãäà-íèáóäü íà ïîëå áîÿ âèäå­ëè âîæäÿ â ñòîëü âåñå­ëîì ðàñ­ïî­ëî­æå­íèè äóõà. Òî ëè íðàâ åãî áûë òàêîâ, òî ëè óâå­ðåí­íîñòü â óñïå­õå äåëà. (7) Áëà­ãî­äà­ðÿ òîé æå òâåð­äî­ñòè äóõà îí ñìîã íå îòêà­çàòü­ñÿ îò áîÿ èç-çà ñîìíè­òåëü­íûõ ïòè­öå­ãà­äà­íèé, à â ðàç­ãàð áîÿ, êîãäà îáû÷­íî îáå­òó­þò õðà­ìû áåñ­ñìåðò­íûì áîãàì, äàë òàêîé îáåò: åñëè ðàçî­áüþò ëåãè­î­íû âðà­ãîâ, òî ïðåæ­äå ÷åì ñàìî­ìó ïèòü êðåï­êîå âèíî, âîç­ëè­âàòü Þïè­òå­ðó Ïîáåäè­òå­ëþ ìàëóþ ÷àøó ìåäî­âî­ãî âèíà131. Ýòîò îáåò ïîíðà­âèë­ñÿ áîãàì, è îíè îáðà­òè­ëè ïòè­öå­ãà­äà­íèÿ êî áëà­ãó.

42. Haec pri­mo ig­no­ra­re con­sul et in­ten­tus re­ci­pien­do exer­ci­tui es­se; iam enim prae­ceps in oc­ca­sum sol erat et ap­pe­tens nox pe­ri­cu­lo­sa et sus­pec­ta om­nia etiam vic­to­ri­bus fa­cie­bat. [2] Prog­res­sus lon­gius ab dextra cap­ta castra vi­det, ab lae­va cla­mo­rem in ur­be mix­tum pug­nan­tium ac pa­ven­tium fre­mi­tu es­se; et tum for­te cer­ta­men ad por­tam erat. [3] Ad­vec­tus dein­de equo pro­pius, ut suos in mu­ris vi­det nec iam in­teg­ri quic­quam es­se, quo­niam te­me­ri­ta­te pau­co­rum mag­nae rei par­ta oc­ca­sio es­set, ac­ci­ri quas re­ce­pe­rat co­pias sig­na­que in ur­bem in­fer­ri ius­sit. [4] Ingres­si pro­xi­ma ex par­te quia nox appro­pin­qua­bat, quie­ve­re. Noc­te op­pi­dum ab hos­ti­bus de­ser­tum est.

[5] Cae­sa il­lo die ad Aqui­lo­niam Sam­ni­tium mi­lia vi­gin­ti tre­cen­ti quad­ra­gin­ta, cap­ta tria mi­lia oc­tin­gen­ti et sep­tua­gin­ta, sig­na mi­li­ta­ria no­na­gin­ta sep­tem. [6] Ce­te­rum il­lud me­mo­riae tra­di­tur, non fer­me ali­um du­cem lae­tio­rem in acie vi­sum seu suop­te in­ge­nio seu fi­du­cia be­ne ge­run­dae rei. [7] Ab eodem ro­bo­re ani­mi ne­que contro­ver­so aus­pi­cio re­vo­ca­ri a proe­lio po­tuit et in ip­so discri­mi­ne quo templa deis im­mor­ta­li­bus vo­ve­ri mos erat vo­ve­rat Iovi Vic­to­ri, si le­gio­nes hos­tium fu­dis­set, po­cil­lum mul­si pri­us­quam te­me­tum bi­be­ret, se­se fac­tu­rum. Id vo­tum dis cor­di fuit et aus­pi­cia in bo­num ver­te­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 131Ñð. òàê­æå: Ïëè­íèé. Åñòå­ñòâåí­íàÿ èñòî­ðèÿ, XIV, 91.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364001043 1364001044 1364001045