Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
42. (1) Ïîíà÷àëó êîíñóë íå çíàë îá ýòîì è íàìåðåâàëñÿ îòâîäèòü ñâîå âîéñêî íàçàä, òàê êàê ñîëíöå óæå áûñòðî êëîíèëîñü ê çàêàòó, à íàñòóïàâøàÿ íî÷ü äàæå äëÿ ïîáåäèòåëåé âñå äåëàëà îïàñíûì è ïîäîçðèòåëüíûì. (2) Íî, ïðîåõàâ âïåðåä, îí âèäèò ñïðàâà çàõâà÷åííûé ëàãåðü, à ñëåâà â ãîðîäå ñëûøèò ðàçíîãîëîñûé øóì, â êîòîðîì êðèêè äåðóùèõñÿ ìåøàþòñÿ ñ âîïëÿìè óæàñà. Ýòî è áûëà áîðüáà âîçëå âîðîò. (3) Ïîäúåõàâ áëèæå è ðàçãëÿäåâ íà ñòåíàõ ñâîèõ âîèíîâ, îí ïîíÿë, ÷òî íà÷àëî óæå ïîëîæåíî, êîëü ñêîðî îò÷àÿííàÿ äåðçîñòü êó÷êè ëþäåé îòêðûëà ïóòü áîëüøîìó äåëó, îí ïðèêàçàë ñîçâàòü îòòÿíóòûå áûëî ê ëàãåðþ âîéñêà è âîðâàòüñÿ â ãîðîä. (4) Îêàçàâøèñü â ãîðîäå óæå â ñóìåðêàõ, ðèìëÿíå ðàñïîëîæèëèñü íà íî÷ëåã ó ñàìûõ ñòåí. (5) Íî÷üþ âðàã îñòàâèë êðåïîñòü.  òîò äåíü ó Àêâèëîíèè áûëî ïåðåáèòî äâàäöàòü òûñÿ÷ òðèñòà ñîðîê ñàìíèòîâ, ïëåííûõ çàõâà÷åíî òðè òûñÿ÷è âîñåìüñîò ñåìüäåñÿò, âîåííûõ çíàìåí — äåâÿíîñòî ñåìü. (6) Åùå, ìåæäó ïðî÷èì, ñîîáùàþò, ÷òî åäâà ëè êîãäà-íèáóäü íà ïîëå áîÿ âèäåëè âîæäÿ â ñòîëü âåñåëîì ðàñïîëîæåíèè äóõà. Òî ëè íðàâ åãî áûë òàêîâ, òî ëè óâåðåííîñòü â óñïåõå äåëà. (7) Áëàãîäàðÿ òîé æå òâåðäîñòè äóõà îí ñìîã íå îòêàçàòüñÿ îò áîÿ èç-çà ñîìíèòåëüíûõ ïòèöåãàäàíèé, à â ðàçãàð áîÿ, êîãäà îáû÷íî îáåòóþò õðàìû áåññìåðòíûì áîãàì, äàë òàêîé îáåò: åñëè ðàçîáüþò ëåãèîíû âðàãîâ, òî ïðåæäå ÷åì ñàìîìó ïèòü êðåïêîå âèíî, âîçëèâàòü Þïèòåðó Ïîáåäèòåëþ ìàëóþ ÷àøó ìåäîâîãî âèíà131. Ýòîò îáåò ïîíðàâèëñÿ áîãàì, è îíè îáðàòèëè ïòèöåãàäàíèÿ êî áëàãó. |
42. Haec primo ignorare consul et intentus recipiendo exercitui esse; iam enim praeceps in occasum sol erat et appetens nox periculosa et suspecta omnia etiam victoribus faciebat. [2] Progressus longius ab dextra capta castra videt, ab laeva clamorem in urbe mixtum pugnantium ac paventium fremitu esse; et tum forte certamen ad portam erat. [3] Advectus deinde equo propius, ut suos in muris videt nec iam integri quicquam esse, quoniam temeritate paucorum magnae rei parta occasio esset, acciri quas receperat copias signaque in urbem inferri iussit. [4] Ingressi proxima ex parte quia nox appropinquabat, quievere. Nocte oppidum ab hostibus desertum est. [5] Caesa illo die ad Aquiloniam Samnitium milia viginti trecenti quadraginta, capta tria milia octingenti et septuaginta, signa militaria nonaginta septem. [6] Ceterum illud memoriae traditur, non ferme alium ducem laetiorem in acie visum seu suopte ingenio seu fiducia bene gerundae rei. [7] Ab eodem robore animi neque controverso auspicio revocari a proelio potuit et in ipso discrimine quo templa deis immortalibus voveri mos erat voverat Iovi Victori, si legiones hostium fudisset, pocillum mulsi priusquam temetum biberet, sese facturum. Id votum dis cordi fuit et auspicia in bonum verterunt. |