Ïåðåâîä Ô. Ô. Çåëèíñêîãî. Ïóáëèêóåòñÿ [â êíèãå] ïî èçä.: Èñòîðèêè Ðèìà / Ïåð. ïîä ðåä. Ñ. Ìàðêèøà. Ì., 1970.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
29. (1) Âî âðåìÿ ïåðåïðàâû ñëîíîâ Ãàííèáàë ïîñëàë ïÿòüñîò íóìèäèéñêèõ âñàäíèêîâ ïî íàïðàâëåíèþ ê ðèìñêîìó ëàãåðþ ðàçâåäàòü, ãäå íàõîäèòñÿ âðàã, ìíîãî ëè ó íåãî âîéñêà è ÷òî îí çàìûøëÿåò. (2) Ñ ýòèì îòðÿäîì êîííèöû ñòîëêíóëèñü òå òðèñòà ðèìñêèõ âñàäíèêîâ, êîòîðûå, êàê ÿ ñêàçàë âûøå, áûëè ïîñëàíû ââåðõ îò óñòüÿ Ðîäàíà. Ñõâàòèëèñü îíè ñ ãîðàçäî áîëüøèì îæåñòî÷åíèåì, ÷åì ìîæíî áûëî îæèäàòü îò òàêèõ íåìíîãî÷èñëåííûõ îòðÿäîâ; (3) íå ãîâîðÿ óæå î ðàíàõ, äàæå ïîòåðè óáèòûìè áûëè ïî÷òè îäèíàêîâû ñ îáåèõ ñòîðîí, è òîëüêî èñïóãó è áåãñòâó íóìèäèéöåâ ðèìëÿíå, íàõîäèâøèåñÿ â êðàéíåì èçíåìîæåíèè, áûëè îáÿçàíû ïîáåäîé. Ïîáåäèòåëåé ïàëî äî ñòà øåñòèäåñÿòè, è ïðèòîì íå âñå ðèìëÿíå, à ÷àñòüþ ãàëëû, ïîáåæäåííûõ — áîëåå äâóõñîò. (4) Òàêîâî áûëî íà÷àëî âîéíû è âìåñòå ñ òåì — çíàìåíèå åå èñõîäà: îíî ïðåäâåùàëî, ÷òî õîòÿ âñÿ âîéíà è êîí÷èòñÿ áëàãîïîëó÷íî äëÿ ðèìëÿí, íî ïîáåäà áóäåò ñòîèòü èì ïîòîêîâ êðîâè è ïîñëåäóåò òîëüêî ïîñëå äîëãîé è ÷ðåçâû÷àéíî îïàñíîé áîðüáû. (5) Ïîñëå òàêîãî-òî èñõîäà äåëà êàæäûé îòðÿä âåðíóëñÿ ê ñâîåìó ïîëêîâîäöó. Ñöèïèîí íå çíàë, íà ÷òî ðåøèòüñÿ, è ïîñòàíîâèë äåéñòâîâàòü ñîîáðàçíî ñ ïëàíàìè è íà÷èíàíèÿìè âðàãà105; (6) íî è Ãàííèáàë êîëåáàëñÿ, ïðîäîëæàòü ëè åìó ïóòü â Èòàëèþ èëè ñðàçèòüñÿ ñ òåì ðèìñêèì âîéñêîì, êîòîðîå ïåðâîå âûøëî ê íåìó íàâñòðå÷ó. Ïðèáûòèå ïîñëîâ îò áîéåâ è èõ öàðüêà Ìàãàëà çàñòàâèëî åãî îòêàçàòüñÿ îò ìûñëè äàòü ñðàæåíèå òåïåðü æå. Îíè ïðåäëîæèëè åìó áûòü åãî ïðîâîäíèêàìè è òîâàðèùàìè â îïàñíîñòÿõ, íî óáåæäàëè íàïàñòü íà Èòàëèþ ñî ñâåæèì åùå âîéñêîì, íå òðàòÿ ñèë â äðóãèõ ìåñòàõ. (7) Âîéñêî, íàïðîòèâ, õîòÿ è áîÿëîñü âðàãà — ïàìÿòü î ïåðâîé âîéíå íå óñïåëà èçãëàäèòüñÿ, — íî åùå áîëåå áîÿëîñü áåñêîíå÷íîãî ïîõîäà è ãëàâíûì îáðàçîì Àëüï; î ïîñëåäíèõ âîèíû çíàëè òîëüêî ïîíàñëûøêå, è îíè êàçàëèñü èì, êàê ëþäÿì íåñâåäóùèì, ÷åì-òî óæàñíûì. |
29. Dum elephanti traiciuntur, interim Hannibal Numidas equites quingentos ad castra Romana miserat speculatum ubi et quantae copiae essent et quid pararent. [2] Huic alae equitum missi, ut ante dictum est, ab ostio Rhodani trecenti Romanorum equites occurrunt. Proelium atrocius quam pro numero pugnantium editur; [3] nam praeter multa volnera caedes etiam prope par utrimque fuit, fugaque et pavor Numidarum Romanis iam admodum fessis victoriam dedit. Victores ad centum quadraginta nec omnes Romani sed pars Gallorum, victi amplius ducenti ceciderunt. [4] Hoc principium simul omenque belli ut summae rerum prosperum eventum ita haud sane incruentam ancipitisque certaminis victoriam Romanis portendit. [5] Ut re ita gesta ad utrumque ducem sui redierunt, nec Scipioni stare sententia poterat, nisi ut ex consiliis coeptisque hostis et ipse conatus caperet, [6] et Hannibalem incertum utrum coeptum in Italiam intenderet iter an cum eo qui primus se optulisset Romanus exercitus manus consereret, avertit a praesenti certamine Boiorum legatorum regulique Magali adventus, qui se duces itinerum socios periculi fore adfirmantes integro bello nusquam ante libatis viribus Italiam adgrediendam censent. [7] Multitudo timebat quidem hostem nondum oblitterata memoria superioris belli, sed magis iter immensum Alpesque, rem fama utique inexpertis horrendam, metuebat. |