Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXI, ãë. 36

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ô. Ô. Çåëèíñêîãî. Ïóáëèêóåòñÿ [â êíèãå] ïî èçä.: Èñòîðèêè Ðèìà / Ïåð. ïîä ðåä. Ñ. Ìàðêèøà. Ì., 1970.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

36. (1) Íî âîò îíè äîøëè äî ñêà­ëû, ãäå òðî­ïèí­êà åùå áîëåå ñóæè­âà­ëàñü, à êðó­òèç­íà áûëà òàêîé, ÷òî äàæå âîèí íàëåã­êå òîëü­êî ïîñëå äîë­ãèõ óñè­ëèé ìîã áû ñïó­ñòèòü­ñÿ, öåï­ëÿ­ÿñü ðóêà­ìè çà êóñòû è âûñòó­ïàâ­øèå òàì è ñÿì êîð­íè. (2) Ñêà­ëà ýòà è ðàíü­øå ïî ïðè­ðî­äå ñâî­åé áûëà êðó­òà; òåïåðü æå âñëåä­ñò­âèå íåäàâ­íå­ãî îáâà­ëà îíà óõî­äè­ëà îòâåñ­íîé ñòå­íîé íà ãëó­áè­íó ïðè­áëè­çè­òåëü­íî òûñÿ­÷è ôóòîâ124. (3) Ïðè­øåä­øèå ê ýòî­ìó ìåñòó âñàä­íè­êè îñòà­íî­âè­ëèñü, íå âèäÿ äàëåå ïåðåä ñîáîé òðî­ïèí­êè, è êîãäà óäèâ­ëåí­íûé Ãàí­íè­áàë ñïðî­ñèë, çà÷åì ýòà îñòà­íîâ­êà, åìó ñêà­çà­ëè, ÷òî ïåðåä âîé­ñêîì — íåïðè­ñòóï­íàÿ ñêà­ëà. (4) Òîãäà îí ñàì îòïðà­âèë­ñÿ îñìàò­ðè­âàòü ìåñò­íîñòü è ïðè­øåë ê çàêëþ­÷å­íèþ, ÷òî, íåñìîò­ðÿ íà áîëü­øóþ òðà­òó âðå­ìå­íè, ñëå­äó­åò ïîâå­ñòè âîé­ñêî â îáõîä ïî ìåñòàì, ãäå íå áûëî íè òðî­ïèí­êè, íè ñëåäà ÷åëî­âå­÷å­ñêèõ íîã. (5) Íî ýòîò ïóòü îêà­çàë­ñÿ ðåøè­òåëü­íî íåâîç­ìîæ­íûì. Ñíà­÷à­ëà, ïîêà ñòà­ðûé ñíåã áûë ïîêðûò äîñòà­òî÷­íî òîë­ñòûì ñëî­åì íîâî­ãî, íîãè èäó­ùèõ ëåã­êî íàõî­äè­ëè ñåáå â íåì îïî­ðó âñëåä­ñò­âèå åãî ðûõ­ëî­ñòè è óìå­ðåí­íîé ãëó­áè­íû. (6) Íî êîãäà ïîä íîãà­ìè ñòîëü­êèõ ëþäåé è æèâîò­íûõ åãî íå ñòà­ëî, èì ïðè­øëîñü ñòó­ïàòü ïî ãîëî­ìó ëüäó è æèä­êî­ìó ìåñè­âó ïîëó­ðàñ­òà­ÿâ­øå­ãî ñíå­ãà. (7) Ñòðàø­íî áûëî ñìîò­ðåòü íà èõ óñè­ëèÿ: íîãà äàæå ñëåäà íå îñòàâ­ëÿ­ëà íà ñêîëüç­êîì ëüäó è ñîâñåì íå ìîã­ëà äåð­æàòü­ñÿ íà ïîêà­òîì ñêëîíå, à åñëè êòî, óïàâ, ñòà­ðàë­ñÿ ïîä­íÿòü­ñÿ, îïè­ðà­ÿñü íà ðóêó èëè êîëå­íî, òî è ýòà îïî­ðà ñêîëü­çè­ëà, è îí ïàäàë ñ.35 âòî­ðè÷­íî. Íå áûëî êðó­ãîì íè êîëîä, íè êîð­íåé, î êîòî­ðûå îíè ìîã­ëè áû îïå­ðåòü­ñÿ íîãîé èëè ðóêîé; â ñâî­åé áåñ­ïî­ìîù­íîé áîðü­áå îíè íè÷å­ãî âîêðóã ñåáÿ íå âèäå­ëè, êðî­ìå ãîëî­ãî ëüäà è òàþ­ùå­ãî ñíå­ãà. (8) Æèâîò­íûå ïîä­÷àñ âáè­âà­ëè êîïû­òà äàæå â íèæ­íèé ñëîé; òîãäà îíè ïàäà­ëè è, óñè­ëåí­íî ðàáîòàÿ êîïû­òà­ìè, ÷òîáû ïîä­íÿòü­ñÿ, âîâñå åãî ïðî­áè­âà­ëè, òàê ÷òî ìíî­ãèå èç íèõ îñòà­âà­ëèñü íà ìåñòå, çàâÿç­íóâ â òâåð­äîì è íàñêâîçü çàëåäå­íåâ­øåì ñíå­ãó, êàê â êàï­êàíå125.

36. Ven­tum dein­de ad mul­to an­gus­tio­rem ru­pem at­que ita rec­tis sa­xis ut aeg­re ex­pe­di­tus mi­les tempta­bun­dus ma­ni­bus­que re­ti­nens vir­gul­ta ac stir­pes cir­ca emi­nen­tes de­mit­te­re se­se pos­set. [2] Na­tu­ra lo­cus iam an­te prae­ceps re­cen­ti lap­su ter­rae in pe­dum mil­le ad­mo­dum al­ti­tu­di­nem ab­rup­tus erat. [3] Ibi cum ve­lut ad fi­nem viae equi­tes consti­tis­sent, mi­ran­ti Han­ni­ba­li quae res mo­ra­re­tur ag­men nun­tia­tur ru­pem in­viam es­se. [4] Dig­res­sus dein­de ip­se ad lo­cum vi­sen­dum. Haud du­bia res vi­sa quin per in­via cir­ca nec tri­ta an­tea quam­vis lon­go am­bi­tu cir­cum­du­ce­ret ag­men. [5] Ea ve­ro via in­su­pe­ra­bi­lis fuit; nam cum su­per ve­te­rem ni­vem in­tac­tam no­va mo­di­cae al­ti­tu­di­nis es­set, mol­li nec praeal­tae fa­ci­le pe­des ingre­dien­tium in­sis­te­bant; [6] ut ve­ro tot ho­mi­num iumen­to­rum­que in­ces­su di­lap­sa est, per nu­dam infra gla­ciem fluen­tem­que ta­bem li­ques­cen­tis ni­vis ingre­die­ban­tur. [7] Taet­ra ibi luc­ta­tio erat via lub­ri­ca non re­ci­pien­te ves­ti­gium et in pro­no ci­tius pe­des fal­len­te, ut seu ma­ni­bus in ad­sur­gen­do seu ge­nu se adiu­vis­sent, ip­sis ad­mi­ni­cu­lis pro­lap­sis ite­rum cor­rue­rent; nec stir­pes cir­ca ra­di­ces­ve, ad quas pe­de aut ma­nu quis­quam eni­ti pos­set, erant; ita in le­vi tan­tum gla­cie ta­bi­da­que ni­ve vo­lu­ta­ban­tur. [8] Iumen­ta ta­men etiam se­ca­bant in­ter­dum in­fi­mam ingre­dien­tia ni­vem, et pro­lap­sa iac­tan­dis gra­vius in co­ni­ten­do un­gu­lis pe­ni­tus perfrin­ge­bant, ut ple­ra­que ve­lut pe­di­ca cap­ta hae­re­rent in du­ra et al­te concre­ta gla­cie.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 124Ñð.: Ïîëè­áèé, III, 54, 7.
  • 125Ëèâèé ñëå­äó­åò çäåñü Ïîëè­áèþ (III, 55, 5).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364002137 1364002138 1364002139