История Рима от основания города

Книга XXII, гл. 7

7. Haec est no­bi­lis ad Tra­su­men­num pug­na at­que in­ter pau­cas me­mo­ra­ta po­pu­li Ro­ma­ni cla­des. [2] Quin­de­cim mi­lia Ro­ma­no­rum in acie cae­sa; de­cem mi­lia spar­sa fu­ga per om­nem Et­ru­riam di­ver­sis iti­ne­ri­bus ur­bem pe­tie­re; [3] duo mi­lia quin­gen­ti hos­tium in acie, mul­ti pos­tea ex vol­ne­ri­bus pe­rie­re. Mul­tip­lex cae­des ut­rim­que fac­ta tra­di­tur ab aliis; [4] ego, prae­ter­quam quod ni­hil auc­tum ex va­no ve­lim, quo ni­mis incli­nant fer­me scri­ben­tium ani­mi, Fa­bium aequa­lem tem­po­ri­bus hui­us­ce bel­li po­tis­si­mum auc­to­rem ha­bui. [5] Han­ni­bal cap­ti­vo­rum qui La­ti­ni no­mi­nis es­sent si­ne pre­tio di­mis­sis, Ro­ma­nis in vin­cu­la da­tis, seg­re­ga­ta ex hos­tium coa­cer­va­to­rum cu­mu­lis cor­po­ra suo­rum cum se­pe­li­ri ius­sis­set, Fla­mi­ni quo­que cor­pus fu­ne­ris cau­sa mag­na cum cu­ra in­qui­si­tum non in­ve­nit.

[6] Ro­mae ad pri­mum nun­tium cla­dis eius cum in­gen­ti ter­ro­re ac tu­mul­tu con­cur­sus in fo­rum po­pu­li est fac­tus. [7] Mat­ro­nae va­gae per vias, quae re­pens cla­des ad­la­ta quae­ve for­tu­na exer­ci­tus es­set, ob­vios per­cunctan­tur. Et cum fre­quen­tis con­tio­nis mo­do tur­ba in co­mi­tium et cu­riam ver­sa ma­gistra­tus vo­ca­ret, [8] tan­dem haud mul­to an­te so­lis oc­ca­sum M. Pom­po­nius prae­tor «Pug­na», in­quit «mag­na vic­ti su­mus»; [9] et quam­quam ni­hil cer­tius ex eo audi­tum est, ta­men ali­us ab alio imple­ti ru­mo­ri­bus do­mos re­fe­runt con­su­lem cum mag­na par­te co­pia­rum cae­sum, su­pe­res­se pau­cos aut fu­ga pas­sim per Et­ru­riam spar­sos aut cap­tos ab hos­te.

[10] Quot ca­sus exer­ci­tus vic­ti fue­rant, tot in cu­ras distrac­ti ani­mi eorum erant quo­rum pro­pin­qui sub C. Fla­mi­nio con­su­le me­rue­rant, ig­no­ran­tium quae cui­us­que suo­rum for­tu­na es­set; nec quis­quam sa­tis cer­tum ha­bet, quid aut spe­ret aut ti­meat. [11] Pos­te­ro ac dein­ceps ali­quot die­bus ad por­tas maior pro­pe mu­lie­rum quam vi­ro­rum mul­ti­tu­do ste­tit aut suo­rum ali­quem aut nun­tios de iis op­pe­riens; cir­cum­fun­de­ban­tur­que ob­viis scis­ci­tan­tes ne­que avel­li, uti­que ab no­tis, pri­us­quam or­di­ne om­nia in­qui­sis­sent, po­te­rant. [12] In­de va­rios vol­tus dig­re­dien­tium ab nun­tiis cer­ne­res, ut cui­que lae­ta aut tris­tia nun­tia­ban­tur, gra­tu­lan­tes­que aut con­so­lan­tes re­deun­ti­bus do­mos cir­cum­fu­sos. Fe­mi­na­rum prae­ci­pue et gau­dia in­sig­nia erant et luc­tus. [13] Unam in ip­sa por­ta sos­pi­ti fi­lio re­pen­te ob­la­tam in comple­xu eius exspi­ras­se fe­runt; al­te­ram, cui mors fi­lii fal­so nun­tia­ta erat, maes­tam se­den­tem do­mi ad pri­mum conspec­tum re­deun­tis gau­dio ni­mio exa­ni­ma­tam. [14] Se­na­tum prae­to­res per dies ali­quot ab or­to us­que ad oc­ci­den­tem so­lem in cu­ria re­ti­nent, con­sul­tan­tes quo­nam du­ce aut qui­bus co­piis re­sis­ti vic­to­ri­bus Poe­nis pos­set.