Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXII, ãë. 28

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

28. (1) Ãàí­íè­áàë ðàäî­âàë­ñÿ âäâîéíå — âåäü íè÷òî ïðî­èñ­õî­äÿ­ùåå ó ïðî­òèâ­íè­êà îò íåãî íå óêðû­âà­ëîñü: ìíî­ãîå ðàñ­ñêà­çû­âà­ëè ïåðå­áåæ­÷è­êè è ñâîè ðàç­âåä­÷è­êè; (2) îí íàìå­ðå­âàë­ñÿ ïî-ñâî­å­ìó èñïîëü­çî­âàòü íè÷åì íå ñäåð­æè­âàå­ìîå óäàëü­ñòâî Ìèíó­öèÿ, à òóò åùå îò Ôàáèÿ îòî­áðà­íà ïîëî­âè­íà âîé­ñêà.

(3) Ìåæ­äó ëàãå­ðåì Ìèíó­öèÿ è ëàãå­ðåì êàð­ôà­ãå­íÿí áûë õîëì: çàíÿâ­øèé åãî îñòà­âèò, êîíå÷­íî, ïðî­òèâ­íè­êà íà õóä­øåé ïîçè­öèè. (4) Ãàí­íè­áàë íå òàê õîòåë âçÿòü ýòîò õîëì áåç áîÿ — õîòÿ äåëî òîãî áû ñòî­è­ëî, — êàê ïîëó­÷èòü âîç­ìîæ­íîñòü ñðà­çèòü­ñÿ ñ Ìèíó­öè­åì, êîòî­ðûé — Ãàí­íè­áàë ýòî ïðå­êðàñ­íî çíàë — ïîñïå­øèò åìó ïîìå­øàòü. (5) Ïîëå ìåæ­äó ëàãå­ðÿ­ìè íà ïåð­âûé âçãëÿä íå ãîäè­ëîñü äëÿ çàñàä — çäåñü íå ðîñ­ëî íè äåðå­âà, íè äàæå êóñòè­êà; (6) íî â äåé­ñò­âè­òåëü­íî­ñòè îíî áûëî ñëîâ­íî ïðåä­íà­çíà­÷å­íî óêðû­âàòü çàñà­äû, òåì áîëåå, ÷òî â òàêîé ãîëîé äîëèíå íå÷å­ãî áûëî áîÿòü­ñÿ ëîâó­øåê, à â åå èçãè­áàõ áûëè ãëó­áî­êèå ðàñ­ñå­ëè­íû, â ëþáîé èç êîòî­ðûõ ìîã­ëî ïîìå­ñòèòü­ñÿ äâå­ñòè ñîë­äàò. (7)  ýòèõ óêðîì­íûõ ìåñòàõ Ãàí­íè­áàë ñïðÿ­òàë — ñêîëü­êî ãäå ìîã­ëî ðàç­ìå­ñòèòü­ñÿ — ïÿòü òûñÿ÷ ïåõî­òèí­öåâ è êîí­íè­êîâ. (8) Áîÿñü, êàê áû çàñà­äó íà òàêîì ðîâ­íîì ìåñòå íå îáíà­ðó­æè­ëî ïîÿâ­ëå­íèå íåîñòî­ðîæ­íî­ãî âîè­íà èëè áëåñê îðó­æèÿ, îí îòâëåê âíè­ìà­íèå íåïðè­ÿ­òå­ëÿ, ïîñëàâ íà ðàñ­ñâå­òå íåìíî­ãèõ âîè­íîâ áðàòü òîò ñàìûé õîëì, î êîòî­ðîì óæå ãîâî­ðè­ëîñü.

(9) Çà ýòó ìàëî­÷èñ­ëåí­íîñòü ðèì­ëÿíå ñðà­çó æå îòíåñ­ëèñü ê íèì ñ ïðå­çðå­íè­åì; âñå ñòà­ëè òðå­áî­âàòü, ÷òîáû èõ ïîñëà­ëè ñîãíàòü âðà­ãà è çàíÿòü õîëì; ïîë­êî­âî­äåö — õðàá­ðûé è ãëó­ïûé ñ.82 ïðåä­âî­äè­òåëü òàêèõ æå õðàá­ðûõ è ãëó­ïûõ ñîë­äàò — äâè­íóë èõ â áîé è îñû­ïàë âðà­ãà ïóñòû­ìè óãðî­çà­ìè. (10) Âïå­ðåä îí âûñëàë ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûõ, çà íèìè ñîìêíó­òûì ñòðî­åì — êîí­íè­êîâ è, íàêî­íåö, óâèäåâ, ÷òî ê âðà­ãó ïîä­õî­äèò ïîìîùü, âûñòó­ïèë ñ ãîòî­âû­ìè ê áîþ ëåãè­î­íà­ìè. (11) Ãàí­íè­áàë, çàìå­òèâ, ÷òî åãî âîè­íàì òî òóò, òî òàì ïðè­õî­äèò­ñÿ òóãî è ÷òî áîé ðàç­ãî­ðà­åò­ñÿ, òîæå ïîñëàë èì íà ïîä­ìî­ãó îòðÿäû ïåõî­òèí­öåâ è êîí­íè­êîâ: ñèëû îáå­èõ ñòî­ðîí óðàâ­íÿ­ëèñü. (12) Ïåð­âû­ìè Ãàí­íè­áàë ñáðî­ñèë ñ õîë­ìà ëåã­êî­âî­îðó­æåí­íûõ ñîë­äàò, âçáè­ðàâ­øèõ­ñÿ íà óæå çàõâà­÷åí­íûé èì õîëì; îíè çàðà­çè­ëè ñòðà­õîì ñëå­äî­âàâ­øèõ çà íèìè êîí­íè­êîâ è äîáå­æà­ëè äî çíà­ìåí ëåãè­î­íîâ. (13) Ñðå­äè îáùå­ãî ñìÿ­òå­íèÿ òîëü­êî ñòðîé ïåõî­òèí­öåâ îñòà­âàë­ñÿ òâåðä è íåóñòðà­øèì — êàçà­ëîñü, íà÷­íèñü òåïåðü ïðà­âèëü­íîå ñðà­æå­íèå, îíî íå áóäåò íåðàâ­íûì (ñòîëü­êî äóõà ïðè­äà­ëî èì ñðà­æå­íèå, çà íåñêîëü­êî äíåé äî ýòî­ãî âûèã­ðàí­íîå), (14) íî âäðóã èç çàñà­äû ïîÿâè­ëèñü ïóíèé­öû: íàïàâ ñ òûëà è ñ îáå­èõ ñòî­ðîí, îíè ïðè­âå­ëè ðèì­ëÿí â òàêîå çàìå­øà­òåëü­ñòâî è òàêîé ñòðàõ, ÷òî íè ó êîãî íå îñòà­âà­ëîñü íè ìóæå­ñòâà ñðà­æàòü­ñÿ, íè íàäåæ­äû ñïà­ñòèñü áåã­ñò­âîì.

28. Dup­lex in­de Han­ni­ba­li gau­dium fuit — ne­que enim quic­quam eorum quae apud hos­tes age­ren­tur eum fal­le­bat, et per­fu­gis mul­ta in­di­can­ti­bus et per suos explo­ran­tem; — [2] nam et li­be­ram Mi­nu­ci te­me­ri­ta­tem se suo mo­do cap­ta­tu­rum et sol­ler­tiae Fa­bi di­mi­dium vi­rium de­ces­sis­se.

[3] Tu­mu­lus erat in­ter castra Mi­nu­ci et Poe­no­rum, quem qui oc­cu­pas­set haud du­bie ini­quiorem erat hos­ti lo­cum fac­tu­rus. [4] Eum non tam ca­pe­re si­ne cer­ta­mi­ne vo­le­bat Han­ni­bal, quam­quam id ope­rae pre­tium erat, quam cau­sam cer­ta­mi­nis cum Mi­nu­cio, quem pro­cur­su­rum ad ob­sis­ten­dum sa­tis scie­bat, contra­he­re. [5] Ager om­nis me­dius erat pri­ma spe­cie inu­ti­lis in­si­dia­to­ri, quia non mo­do sil­vestre quic­quam, sed ne vep­ri­bus qui­dem ves­ti­tum ha­be­bat, [6] re ip­sa na­tus te­gen­dis in­si­diis, eo ma­gis quod in nu­da val­le nul­la ta­lis fra­us ti­me­ri po­te­rat; et erant in anfrac­ti­bus ca­vae ru­pes, ut quae­dam earum du­ce­nos ar­ma­tos pos­sent ca­pe­re. [7] In has la­teb­ras, quot quem­que lo­cum ap­te in­si­de­re po­te­rant, quin­que mi­lia con­dun­tur pe­di­tum equi­tum­que. [8] Ne­cu­bi ta­men aut mo­tus ali­cui­us te­me­re eg­res­si aut ful­gor ar­mo­rum frau­dem in val­le tam aper­ta de­te­ge­ret, mis­sis pau­cis pri­ma lu­ce ad ca­pien­dum quem an­te di­xi­mus tu­mu­lum aver­tit ocu­los hos­tium.

[9] Pri­mo sta­tim conspec­tu con­tempta pau­ci­tas, ac si­bi quis­que de­pos­ce­re pel­len­dos in­de hos­tes ac lo­cum ca­pien­dum; dux ip­se in­ter sto­li­dis­si­mos fe­ro­cis­si­mos­que ad ar­ma vo­cat et va­nis mi­nis incre­pat hos­tem. [10] Prin­ci­pio le­vem ar­ma­tu­ram di­mit­tit; dein­de con­fer­to ag­mi­ne mit­tit equi­tes; postre­mo, cum hos­ti­bus quo­que sub­si­dia mit­ti vi­de­ret, instruc­tis le­gio­ni­bus pro­ce­dit. [11] Et Han­ni­bal la­bo­ran­ti­bus suis alia at­que alia cres­cen­te cer­ta­mi­ne mit­tens auxi­lia pe­di­tum equi­tum­que iam ius­tam exple­ve­rat aciem, ac to­tis ut­rim­que vi­ri­bus cer­ta­tur. [12] Pri­ma le­vis ar­ma­tu­ra Ro­ma­no­rum, praeoc­cu­pa­tum ex in­fe­rio­re lo­co suc­ce­dens tu­mu­lum, pul­sa det­ru­sa­que ter­ro­rem in suc­ce­den­tem in­tu­lit equi­tem et ad sig­na le­gio­num re­fu­git. [13] Pe­di­tum acies in­ter per­cul­sos im­pa­vi­da so­la erat, vi­de­ba­tur­que, si ius­ta ac di­rec­ta pug­na es­set, haud­qua­quam im­par fu­tu­ra: tan­tum ani­mo­rum fe­ce­rat pros­pe­re an­te pau­cos dies res ges­ta; [14] sed exor­ti re­pen­te in­si­dia­to­res eum tu­mul­tum ter­ro­rem­que in la­te­ra ut­rim­que ab ter­go­que in­cur­san­tes fe­ce­runt ut nec ani­mus ad pug­nam ne­que ad fu­gam spes cui­quam su­pe­res­set.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364002229 1364002230 1364002231