Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXII, ãë. 40

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

40. (1) Îòâåò­íàÿ ðå÷ü êîí­ñó­ëà îòíþäü íå áûëà áîä­ðîé: îí ïîíè­ìàë, ÷òî ñëî­âà Ôàáèÿ ñïðà­âåä­ëè­âû, íî ëåã­÷å áûëî ñêà­çàòü èõ, ÷åì ïðè­ìå­íèòü íà äåëå. (2) Äèê­òà­òîð åäâà ìîã âûíå­ñòè íà÷àëü­íè­êà êîí­íè­öû178, à õâà­òèò ëè ó ìåíÿ, êîí­ñó­ëà, ñèë è âëè­ÿ­íèÿ äëÿ áîðü­áû ñ áåñ­ïî­êîé­íûì, âçáàë­ìîø­íûì ñîòî­âà­ðè­ùåì? (3)  ïåð­âîå ñâîå êîí­ñóëü­ñòâî îí ðàç­æåã â íàðî­äå òàêîé ïîæàð, ÷òî ñàì âûñêî­÷èë èç íåãî ïîëó­îá­ãî­ðå­ëûì. Äà áóäåò âñå áëà­ãî­ïî­ëó÷­íî; åñëè æå ñëó­÷èò­ñÿ êàêàÿ áåäà, òî ÿ ïðåä­ïî­÷òó ïîãèá­íóòü îò âðà­æå­ñêèõ äðî­òè­êîâ, à íå îò ÿðî­ñòè ãîëî­ñó­þ­ùèõ ãðàæ­äàí.

(4) Ïîñëå ýòèõ ñëîâ Ïàâåë, êàê ðàñ­ñêà­çû­âà­þò, îòáûë â ñîïðî­âîæ­äå­íèè âèä­íåé­øèõ ñåíà­òî­ðîâ; êîí­ñó­ëà-ïëå­áåÿ ïðî­âî­æà­ëè åãî ïëå­áåè — òîë­ïà áûëà áîëü­øåé, íî äîñòî­èí­ñòâà åé íå õâà­òà­ëî. (5) Ïî ñ.91 ïðè­áû­òèè â ëàãåðü ñìå­øà­ëè ñòà­ðîå è íîâîå âîé­ñêî, ñîë­äàò ðàç­ìå­ñòè­ëè â äâóõ ëàãå­ðÿõ: íîâûé, ìåíü­øèé, áûë áëè­æå ê Ãàí­íè­áà­ëó; à â ñòà­ðîì áûëà áîëü­øàÿ ÷àñòü âîé­ñêà è âåñü åãî öâåò; (6) Ìàð­êà Àòè­ëèÿ, êîí­ñó­ëà ïðî­øëî­ãî ãîäà, èçâè­íÿâ­øå­ãî ñåáÿ ñòà­ðî­ñòüþ, îòïðà­âè­ëè â Ðèì — Ãåìè­íà Ñåð­âè­ëèÿ ïîñòà­âè­ëè íà÷àëü­íè­êîì â ìåíü­øåì ëàãå­ðå; ïîä åãî êîìàí­äîé íàõî­äè­ëèñü ðèì­ñêèé ëåãè­îí è äâå òûñÿ­÷è ñîþç­íîé ïåõîòû è êîí­íè­öû.

(7) Ãàí­íè­áàë íåâå­ðî­ÿò­íî îáðà­äî­âàë­ñÿ ïðè­áû­òèþ îáî­èõ êîí­ñó­ëîâ, õîòÿ è âèäåë, ÷òî âðà­æå­ñêîå âîé­ñêî óâå­ëè­÷è­ëîñü â ïîë­òî­ðà ðàçà. (8) Íàãðàá­ëåí­íî­ãî ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ îñòà­âà­ëîñü òîëü­êî íà äåíü, à ãðà­áèòü áîëü­øå áûëî íåãäå: âñå õîçÿ­å­âà ñâåç­ëè õëåá èç ñâî­èõ îòêðû­òûõ óñà­äåá â óêðåï­ëåí­íûå ãîðî­äà; (9) õëå­áà îñòà­âà­ëîñü — îá ýòîì óçíà­ëè ïîç­æå — åäâà íà äåñÿòü äíåé; ãîëîä­íûå èñïàí­öû ïåðå­øëè áû ê ðèì­ëÿ­íàì, åñëè áû òå ñòà­ëè æäàòü, êàê ïîé­äåò äåëî.

40. Ad­ver­sus ea ora­tio con­su­lis haud sa­ne lae­ta fuit ma­gis fa­ten­tis ea quae di­ce­ret ve­ra quam fa­ci­lia fac­tu es­se. [2] Dic­ta­to­ri ma­gistrum equi­tum in­to­le­ra­bi­lem fuis­se: quid con­su­li ad­ver­sus col­le­gam se­di­tio­sum ac te­me­ra­rium vi­rium at­que auc­to­ri­ta­tis fo­re? [3] Se po­pu­la­re in­cen­dium prio­re con­su­la­tu se­mus­tum ef­fu­gis­se; op­ta­re ut om­nia pros­pe­re eve­ni­rent; sed si quid ad­ver­si ca­de­ret, hos­tium se te­lis po­tius quam suffra­giis ira­to­rum ci­vium ca­put obiec­tu­rum.

[4] Ab hoc ser­mo­ne pro­fec­tum Pau­lum tra­dunt pro­se­quen­ti­bus pri­mo­ri­bus pat­rum; ple­bei­um con­su­lem sua ple­bes pro­se­cu­ta, tur­ba conspec­tior, cum dig­ni­ta­tes dees­sent.

[5] Ut in castra ve­ne­runt, per­mix­to no­vo exer­ci­tu ac ve­te­re, castris bi­fa­riam fac­tis, ut no­va mi­no­ra es­sent pro­pius Han­ni­ba­lem, in ve­te­ri­bus maior pars et om­ne ro­bur vi­rium es­set, [6] con­su­lum an­ni prio­ris M. Ati­lium aeta­tem ex­cu­san­tem Ro­mam mi­se­runt, Ge­mi­num Ser­vi­lium in mi­no­ri­bus castris le­gio­ni Ro­ma­nae et so­cium pe­di­tum equi­tum­que duo­bus mi­li­bus prae­fi­ciunt. [7] Han­ni­bal, quam­quam par­te di­mi­dia auc­tas hos­tium co­pias cer­ne­bat, ta­men ad­ven­tu con­su­lum mi­re gau­de­re. [8] Non so­lum enim ni­hil ex rap­tis in diem com­mea­ti­bus su­pe­ra­bat, sed ne un­de ra­pe­ret qui­dem quic­quam re­li­qui erat om­ni un­di­que fru­men­to, postquam ager pa­rum tu­tus erat, in ur­bes mu­ni­tas con­vec­to, [9] ut vix de­cem die­rum, quod com­per­tum pos­tea est, fru­men­tum su­pe­res­set His­pa­no­rum­que ob ino­piam tran­si­tio pa­ra­ta fue­rit, si ma­tu­ri­tas tem­po­rum exspec­ta­ta fo­ret.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 178Ðå÷ü èäåò î Ìèíó­öèè Ðóôå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364002241 1364002242 1364002243