Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1929. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
41. (1) Íî òóò ñàìà ñóäüáà ïîäòîëêíóëà ñòðåìèòåëüíîãî è áåñòîëêîâîãî êîíñóëà179: ñîëäàòû, ñòðåìÿñü çàõâàòèòü ôóðàæèðîâ, áåç ïðèêàçà, áåç ïîäãîòîâêè, íà÷àëè áåñïîðÿäî÷íîå ñðàæåíèå, îêîí÷èâøååñÿ äëÿ ðèìëÿí è ïóíèéöåâ ïî-ðàçíîìó: (2) ó âðàãîâ óáèòî áûëî îêîëî òûñÿ÷è ñåìèñîò ÷åëîâåê, ó ðèìëÿí è ñîþçíèêîâ — íå áîëüøå ñòà. Ïîáåäèòåëè îïðîìåòüþ êèíóëèñü áûëî â ïîãîíþ, íî Ïàâåë, (3) ó êîòîðîãî â ýòîò äåíü áûëà âëàñòü (êîíñóëû êîìàíäîâàëè ïîî÷åðåäíî) îñòàíîâèë èõ, áîÿñü çàñàäû, à Âàððîí âîïèë è íåãîäîâàë: «Âðàãà âûïóñòèëè èç ðóê; åñëè áû íå ïðåêðàòèëè ñðàæåíèÿ, âîéíà áûëà áû êîí÷åíà». (4) Ãàííèáàëà ïîòåðè íå î÷åíü îãîð÷èëè: îí ñ÷èòàë, ÷òî ïûëêèé è áåñòîëêîâûé êîíñóë, à åùå áîëüøå íîâîáðàíöû, òîëüêî ðàçëàêîìèëèñü. (5) Âñå ïðîèñõîäèâøåå ó íåïðèÿòåëÿ áûëî åìó òàê æå èçâåñòíî, êàê âñå â ñâîåì ëàãåðå: îí çíàë, ÷òî ðèìñêèå êîìàíäóþùèå — ëþäè ðàçíûå, ÷òî ìåæäó íèìè ñîãëàñèÿ íåò è ÷òî ïî÷òè äâå òðåòè âîéñêà — íîâîáðàíöû. (6) Âðåìÿ è ìåñòî îí ñ÷åë ïîäõîäÿùèìè äëÿ çàñàäû, è â ñëåäóþùóþ æå íî÷ü, ïðèêàçàâ âîèíàì âçÿòü ñ ñîáîé òîëüêî îðóæèå è îñòàâèâ ëàãåðü, ïîëíûé èìóùåñòâà, è îáùåñòâåííîãî, è ÷àñòíîãî, (7) ïåðåøåë ñ âîéñêîì ÷åðåç áëèæàéøèå ãîðû, òàì îí ñïðÿòàë ñ ëåâîé ñòîðîíû ïåõîòèíöåâ, ñ ïðàâîé êîííèêîâ, à îáîç ïåðåâåë ÷åðåç íàõîäèâøóþñÿ ïîñðåäèíå äîëèíó: (8) ïóñòü ðèìëÿíå äóìàþò, áóäòî õîçÿåâà ëàãåðÿ áåæàëè, çàéìóòñÿ ãðàáåæîì, òóò-òî îí èõ è çàñòèãíåò. (9)  ëàãåðå îñòàâèëè ìíîãî îãíåé, ÷òîáû ðèìëÿíå ïîäóìàëè, ÷òî Ãàííèáàë, ïóñêàÿñü â äàëåêèé ïóòü, õîòåë îãíÿìè îáìàíóòü êîíñóëîâ è óäåðæàòü èõ íà ìåñòå, êàê îí ýòî ñäåëàë ñ Ôàáèåì â ïðîøëîì ãîäó180. |
41. Ceterum temeritati consulis ac praepropero ingenio materiam etiam fortuna dedit, quod in prohibendis praedatoribus tumultuario proelio a procursu magis militum quam ex praeparato aut iussu imperatorum orto haudquaquam par Poenis dimicatio fuit. [2] Ad mille et septingenti caesi, non plus centum Romanorum sociorumque occisis. Ceterum victoribus effuse sequentibus metu insidiarum obstitit Paulus consul, [3] cuius eo die — nam alternis imperitabant — imperium erat, Varrone indignante ac vociferante emissum hostem e manibus debellarique, ni cessatum foret, potuisse. [4] Hannibal id damnum haud aegerrime pati; quin potius gaudere velut inescatam temeritatem ferocioris consulis ac novorum maxime militum esse. [5] Et omnia ei hostium haud secus quam sua nota erant: dissimiles discordesque imperitare, duas prope partes tironum militum in exercitu esse. [6] Itaque locum et tempus insidiis aptum se habere ratus nocte proxima nihil praeter arma ferente secum milite castra plena omnis fortunae publicae privataeque relinquit [7] transque proximos montes laeva pedites instructos condit, dextra equites, impedimenta per convallem mediam traducit, [8] ut diripiendis velut desertis fuga dominorum castris occupatum impeditumque hostem opprimeret. [9] Crebri relicti in castris ignes, ut fides fieret, dum ipse longius spatium fuga praeciperet, falsa imagine castrorum, sicut Fabium priore anno frustratus esset, tenere in locis consules voluisse. |