История Рима от основания города

Книга XXIII, гл. 8

8. De­ver­sa­tus est apud Nin­nios Ce­le­res, Sthe­nium Pa­cu­vium­que, incli­tos no­bi­li­ta­te ac di­vi­tiis. [2] Eo Pa­cu­vius Ca­la­vius, de quo an­te dic­tum est, prin­ceps fac­tio­nis eius quae tra­xe­rat rem ad Poe­nos, fi­lium iuve­nem ad­du­xit abstrac­tum a De­ci Ma­gi la­te­re, [3] cum quo fe­ro­cis­si­me pro Ro­ma­na so­cie­ta­te ad­ver­sus Pu­ni­cum foe­dus ste­te­rat, nec eum aut incli­na­ta in par­tem al­te­ram ci­vi­tas aut pat­ria maies­tas sen­ten­tia de­pu­le­rat. [4] Huic tum pa­ter iuve­ni Han­ni­ba­lem dep­re­can­do ma­gis quam pur­gan­do pla­ca­vit, vic­tus­que pat­ris pre­ci­bus lac­ri­mis­que etiam ad ce­nam eum cum pat­re vo­ca­ri ius­sit, [5] cui con­vi­vio ne­mi­nem Cam­pa­num prae­ter­quam hos­pi­tes Vi­bel­lium­que Tau­ream, in­sig­nem bel­lo vi­rum, ad­hi­bi­tu­rus erat. [6] Epu­la­ri coe­pe­runt de die, et con­vi­vium non ex mo­re Pu­ni­co aut mi­li­ta­ri dis­cip­li­na es­se sed, ut in ci­vi­ta­te at­que etiam do­mo di­ti ac lu­xu­rio­sa, om­ni­bus vo­lup­ta­tium in­le­ceb­ris instruc­tum. [7] Unus nec do­mi­no­rum in­vi­ta­tio­ne nec ip­sius in­ter­dum Han­ni­ba­lis Ca­la­vius fi­lius per­li­ci ad vi­num po­tuit, ip­se va­le­tu­di­nem ex­cu­sans, pat­re ani­mi quo­que eius haud mi­ra­bi­lem per­tur­ba­tio­nem cau­san­te. [8] So­lis fer­me oc­ca­su pat­rem Ca­la­vium ex con­vi­vio eg­res­sum se­cu­tus fi­lius, ubi in sec­re­tum — hor­tus erat pos­ti­cis aedi­um par­ti­bus — per­ve­ne­runt, [9] «Con­si­lium» in­quit «ad­fe­ro, pa­ter, quo non ve­niam so­lum pec­ca­ti, quod de­fe­ci­mus ad Han­ni­ba­lem, im­pet­ra­tu­ri ab Ro­ma­nis, sed in mul­to maio­re dig­ni­ta­te et gra­tia si­mus Cam­pa­ni quam um­quam fui­mus fu­tu­ri». [10] Cum mi­ra­bun­dus pa­ter quid­nam id es­set con­si­lii quae­re­ret, to­ga reiec­ta ab ume­ro la­tus suc­cinctum gla­dio nu­dat. [11] «Iam ego» in­quit «san­gui­ne Han­ni­ba­lis san­ciam Ro­ma­num foe­dus. Te id pri­us sci­re vo­lui, si for­te abes­se, dum fa­ci­nus pat­ra­tur, mal­les».