Òèò Ëèâèé

Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIII, ãë. 20

<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>
Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

20. (1) Ãîðîä Êàçè­ëèí âåð­íó­ëè êàì­ïàí­öàì; Ãàí­íè­áàë óñè­ëèë åãî, îñòà­âèâ èç ñâî­åãî âîé­ñêà ãàð­íè­çîí â ñåìü­ñîò ÷åëî­âåê, ÷òîáû îíè è ïî óõî­äå Ãàí­íè­áà­ëà ìîã­ëè îòðà­çèòü íàïà­äå­íèå ðèì­ëÿí. (2) Ðèì­ñêèé ñåíàò ïîñòà­íî­âèë âûäàòü ïðå­íå­ñòèí­ñêèì ñîë­äà­òàì äâîé­íîå æàëî­âà­íüå, íà ïÿòü ëåò îñâî­áî­äèòü èõ îò âîåí­íîé ñëóæ­áû; ñâîå, ïðå­íå­ñòèí­ñêîå, ãðàæ­äàí­ñòâî îíè íå ïðî­ìå­íÿ­ëè íà ðèì­ñêîå, ïðåä­ëî­æåí­íîå èì çà äîá­ëåñòü. (3) Ñóäü­áà ïåðó­çèí­öåâ áîëåå òåì­íà: íåò íè ïàìÿò­íè­êà, ñëà­âÿ­ùå­ãî èõ, íè ïîñòà­íîâ­ëå­íèÿ ðèì­ëÿí. (4)  ýòî ñàìîå âðå­ìÿ íà ïåòå­ëèé­öåâ73, êîòî­ðûå åäèí­ñò­âåí­íûå â Áðóò­òèè îñòà­ëèñü âåð­íû äðóæ­áå ñ Ðèìîì, íàïà­äà­ëè íå òîëü­êî êàð­ôà­ãå­íÿíå, çàíÿâ­øèå ýòó îáëàñòü, íî è îñòàëü­íûå áðóò­òèé­öû — çà èõ èíà­êî­ìûñ­ëèå. (5) Ñïðà­âèòü­ñÿ ñ òàêîé áåäîé ïåòå­ëèé­öû íå ìîã­ëè è îòïðà­âè­ëè â Ðèì ïîñîëü­ñòâî ïðî­ñèòü ïîìî­ùè. Èì ïîñî­âå­òî­âà­ëè ñàìèì ïîçà­áî­òèòü­ñÿ î ñåáå, è îíè, ñèäÿ â ïðåä­äâå­ðèè êóðèè, ðàç­ëè­âà­ëèñü â ñëå­çàõ è æàëî­áàõ. È ñåíàò, è íàðîä ãëó­áî­êî èì ñî÷óâ­ñò­âî­âàë; (6) ñåíà­òî­ðû, ïîâòîð­íî çàïðî­øåí­íûå ïðå­òî­ðîì Ìàð­êîì Ýìè­ëè­åì, ó÷òÿ âñå ñèëû, êîòî­ðû­ìè ðàñ­ïî­ëà­ãà­ëî ãîñóäàð­ñòâî, âûíóæ­äå­íû áûëè ïðè­çíàòü, ÷òî çàùè­ùàòü äàëå­êèõ ñîþç­íè­êîâ îíè óæå íå â ñîñòî­ÿ­íèè; ïóñòü âîç­âðà­ùà­þò­ñÿ äîìîé — îíè ïîë­íî­ñòüþ âûïîë­íè­ëè âñå îáÿ­çà­òåëü­ñòâà, — à âïðåäü ïóñòü ñàìè çàáîòÿò­ñÿ î ñåáå, ñîîá­ðà­æà­ÿñü ñ íûíåø­íèì ïîëî­æå­íè­åì äåë. (7) Ïîñëû ïåðå­äà­ëè ýòîò îòâåò ïåòå­ëèé­öàì; èõ ñåíà­òî­ðîâ ñðà­çó îõâà­òè­ëè âåëè­êèé óæàñ è âåëè­êàÿ ïå÷àëü; (8) îäíè ïðåä­ëà­ãà­ëè áåæàòü, êòî êóäà ìîæåò, è ïîêè­íóòü ãîðîä; äðó­ãèå — ïðè­ñî­åäè­íèòü­ñÿ, ïîñêîëü­êó ñòà­ðûå ñîþç­íè­êè èõ ïîêè­íó­ëè, ê ïðî­÷èì áðóò­òèé­öàì è ïðè èõ ïîñðåä­íè­÷å­ñòâå ñäàòü­ñÿ Ãàí­íè­áà­ëó. (9) Îäî­ëå­ëè, îäíà­êî, òå, êòî ñ÷è­òàë, ÷òî íè÷å­ãî íå ñëå­äó­åò äåëàòü î÷åð­òÿ ãîëî­âó, à íàäî âíîâü âñå îáäó­ìàòü. ñ.125 (10) Íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü áåñ­ïî­êîé­ñòâî íåñêîëü­êî óòèõ­ëî, è ëó÷­øèå ëþäè74 äîáè­ëèñü òîãî, ÷òî ñ ïîëåé ñâåç­ëè âåñü óðî­æàé è óêðå­ïè­ëè ãîðîä­ñêèå ñòå­íû75.

20. Ca­si­li­num op­pi­dum red­di­tum Cam­pa­nis est, fir­ma­tum sep­tin­gen­to­rum mi­li­tum de exer­ci­tu Han­ni­ba­lis prae­si­dio, ne, ubi Poe­nus in­de absces­sis­set, Ro­ma­ni op­pug­na­rent. [2] Prae­nes­ti­nis mi­li­ti­bus se­na­tus Ro­ma­nus dup­lex sti­pen­dium et quin­quen­nii mi­li­tiae va­ca­tio­nem dec­re­vit; ci­vi­ta­te cum do­na­ren­tur ob vir­tu­tem, non mu­ta­ve­runt. [3] Pe­ru­si­no­rum ca­sus obscu­rior fa­ma est, quia nec ip­so­rum mo­nu­men­to ul­lo est in­lustra­tus nec dec­re­to Ro­ma­no­rum.

[4] Eodem tem­po­re Pe­te­li­nos, qui uni ex Brut­tiis man­se­rant in ami­ci­tia Ro­ma­na, non Car­tha­gi­nien­ses mo­do qui re­gio­nem ob­ti­ne­bant, sed Brut­tii quo­que ce­te­ri ob se­pa­ra­ta ab se con­si­lia op­pug­na­bant. [5] Qui­bus cum ob­sis­te­re ma­lis ne­qui­rent Pe­te­li­ni, le­ga­tos Ro­mam ad prae­si­dium pe­ten­dum mi­se­runt. Quo­rum pre­ces lac­ri­mae­que — in ques­tus enim fle­bi­les, cum si­bi­met ip­si con­su­le­re ius­si sunt, se­se in ves­ti­bu­lo cu­riae pro­fu­de­runt — in­gen­tem mi­se­ri­cor­diam pat­ri­bus ac po­pu­lo mo­ve­runt; [6] con­sul­ti­que ite­rum a M. Aemi­lio prae­to­re pat­res cir­cumspec­tis om­ni­bus im­pe­rii vi­ri­bus fa­te­ri coac­ti ni­hil iam lon­gin­quis so­ciis in se prae­si­dii es­se, re­di­re do­mum fi­de­que ad ul­ti­mum exple­ta con­su­le­re si­bi­met ip­sos in re­li­quum pro prae­sen­ti for­tu­na ius­se­runt. [7] Haec postquam re­nun­tia­ta le­ga­tio Pe­te­li­nis est, tan­tus re­pen­te mae­ror pa­vor­que se­na­tum eorum ce­pit ut pars pro­fu­gien­di qua quis­que pos­set ac de­se­ren­dae ur­bis auc­to­res es­sent, [8] pars, quan­do de­ser­ti a ve­te­ri­bus so­ciis es­sent, adiun­gen­di se ce­te­ris Brut­tiis ac per eos de­den­di Han­ni­ba­li. [9] Vi­cit ta­men ea pars quae ni­hil rap­tim nec te­me­re agen­dum con­su­len­dum­que de in­teg­ro cen­suit. [10] Re­la­ta pos­te­ro die per mi­no­rem tre­pi­da­tio­nem re te­nue­runt op­ti­ma­tes ut con­vec­tis om­ni­bus ex ag­ris ur­bem ac mu­ros fir­ma­rent.
<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 73Ïåòå­ëèÿ — ãîðîä â Áðóò­òèè íåñêîëü­êî ñåâåð­íåå Êðîòî­íà. Î ïåðå­õî­äå «âñåõ áðóò­òèé­öåâ» íà ñòî­ðî­íó Ãàí­íè­áà­ëà ñð.: XXII, 61, 11.
  • 74Çäåñü Ëèâèé ïîëü­çó­åò­ñÿ òåð­ìè­íîì «îïòè­ìà­òû» (ñì.: ïðè­ìå÷. 73 ê êí. III), íàçû­âàÿ òàê ìåñò­íóþ çíàòü.
  • 75Îñà­äà Ïåòå­ëèè ïðî­äîë­æà­ëàñü 11 ìåñÿ­öåâ, è òîëü­êî ãîëîä çàñòà­âèë ãîðî­æàí ñäàòü­ñÿ Ãàí­íè­áà­ëó (ñì. íèæå: ãë. 30, 1 ñë.; Ïîëè­áèé, VII, 1, 3).
    • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364002321 1364002322 1364002323