Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 28

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

28. (1) Ñðå­äè ýòîé ñìó­òû ñîçâà­ëè íàðîä­íîå ñîáðà­íèå: îðà­òî­ðû òÿíó­ëè îäíè â îäíó ñòî­ðî­íó, äðó­ãèå â äðó­ãóþ; è âîò-âîò ðàç­ðà­çè­ëîñü áû âîñ­ñòà­íèå, êîãäà Àïîë­ëî­íèä, îäèí èç ïåð­âûõ ëþäåé â ãîðî­äå, ïðî­èç­íåñ ðå÷ü, ïîëåç­íóþ â ñëî­æèâ­øèõ­ñÿ îáñòî­ÿ­òåëü­ñòâàõ: (2) «Íèêî­ãäà ãîñóäàð­ñòâî íå áûëî òàê áëèç­êî íè ê áëà­ãî­ïî­ëó­÷èþ, íè ê ãèáå­ëè. (3) Åñëè âñå åäè­íî­äóø­íî ñêëî­íÿò­ñÿ ëèáî ê ðèì­ëÿ­íàì, ëèáî ê êàð­ôà­ãå­íÿ­íàì, òî íå áóäåò ãîñóäàð­ñòâà ñ÷àñò­ëè­âåå è ñèëü­íåå; (4) åñëè æå âàñ ïîâî­ëî­êóò îäíè ñþäà, äðó­ãèå òóäà, òî âîé­íà ìåæ­äó ðèì­ëÿ­íà­ìè è êàð­ôà­ãå­íÿ­íà­ìè íå áóäåò òàêîé æåñòî­êîé, êàê âîé­íà ìåæ­äó ñàìè­ìè ñèðà­êó­çÿ­íà­ìè: â îäíèõ è òåõ æå ñòå­íàõ ó êàæ­äîé òîé èëè äðó­ãîé ñòî­ðî­íû áóäåò ñâîå âîîðó­æåí­íîå âîé­ñêî è ñâîè ïîë­êî­âîä­öû. (5) Ïðè­ëî­æèì âñå ñèëû ê òîìó, ÷òîáû äîñòè÷ü åäè­íî­äó­øèÿ: ñ êåì ñîþç âûãîä­íåå — ýòî íå òàê âàæ­íî è ñîâå­ùàòü­ñÿ äîë­ãî íå ñòî­èò. (6) Ïîñëå­äó­åì, îäíà­êî, â âûáî­ðå ñîþç­íè­êîâ ïðè­ìå­ðó Ãèåðî­íà, à íå Ãèåðî­íè­ìà, ïðåä­ïî­÷òåì äðóæ­áó, âûäåð­æàâ­øóþ ïÿòè­äå­ñÿ­òè­ëåò­íåå èñïû­òà­íèå111, äðó­çüÿì, ïîêà íåèç­âåñò­íûì, à â ïðî­øëîì íåâåð­íûì. ñ.171 (7) Ó÷òåì åùå îáñòî­ÿ­òåëü­ñòâî íåìà­ëî­âàæ­íîå: îòêà­çàòü­ñÿ îò ìèðà ñ êàð­ôà­ãå­íÿ­íà­ìè íå çíà­÷èò, ÷òî ñ íèìè ñåé­÷àñ æå íà÷­íåò­ñÿ âîé­íà; ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè íàäî ñåé­÷àñ æå èëè çàêëþ­÷èòü ìèð, èëè èäòè íà íèõ âîé­íîé». (8) Ðå÷ü ýòà îêà­çà­ëàñü òåì óáåäè­òåëü­íåå, ÷òî íå áûëà âíó­øå­íà íè àë÷­íî­ñòüþ, íè ëè÷­íûì ïðè­ñòðà­ñòè­åì. Ïðå­òî­ðàì è âûáîð­íûì îò ñåíà­òà âåëå­íî áûëî ñîáðàòü­ñÿ íà âîåí­íûé ñîâåò è ñîâå­ùàòü­ñÿ âìå­ñòå ñ öåí­òó­ðè­î­íà­ìè è ïðåä­âî­äè­òå­ëÿ­ìè âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ âîéñê. (9) ×àñòî è ñèëü­íî ñïî­ðè­ëè, è òàê êàê ïðè­÷è­íû âîå­âàòü ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè íå áûëî, òî ðåøè­ëè çàêëþ­÷èòü ñ íèìè ìèð è îòïðà­âèòü ïîñëîâ ïîä­òâåð­äèòü ýòî ðåøå­íèå.

28. In hac tur­ba­tio­ne re­rum in con­tio­nem vo­ca­ri pla­cuit. Ubi cum alii alio ten­de­rent nec pro­cul se­di­tio­ne res es­set, Apol­lo­ni­des, prin­ci­pum unus, ora­tio­nem sa­lu­ta­rem ut in ta­li tem­po­re ha­buit: [2] nec spem sa­lu­tis nec per­ni­ciem pro­pio­rem um­quam ci­vi­ta­ti ul­li fuis­se. [3] Si enim uno ani­mo om­nes vel ad Ro­ma­nos vel ad Car­tha­gi­nien­ses incli­nent, nul­lius ci­vi­ta­tis sta­tum for­tu­na­tio­rem ac bea­tio­rem fo­re; [4] si alii alio tra­hant res, non in­ter Poe­nos Ro­ma­nos­que bel­lum at­ro­cius fo­re quam in­ter ip­sos Sy­ra­cu­sa­nos, cum intra eos­dem mu­ros pars ut­ra­que suos exer­ci­tus, sua ar­ma, suos ha­bi­tu­ra sit du­ces. [5] Ita­que ut idem om­nes sen­tiant sum­ma vi agen­dum es­se. Ut­ra so­cie­tas sit uti­lior, eam lon­ge mi­no­rem ac le­vio­ris mo­men­ti con­sul­ta­tio­nem es­se; [6] sed ta­men Hie­ro­nis po­tius quam Hie­ro­ny­mi auc­to­ri­ta­tem se­quen­dam in so­ciis le­gen­dis, vel quin­qua­gin­ta an­nis fe­li­ci­ter ex­per­tam ami­ci­tiam nunc in­cog­ni­tae, quon­dam in­fi­de­li prae­fe­ren­dam. [7] Es­se etiam mo­men­ti ali­quid ad con­si­lium quod Car­tha­gi­nien­si­bus ita pax ne­ga­ri pos­sit, ut non uti­que in prae­sen­tia bel­lum cum eis ge­ra­tur: cum Ro­ma­nis ex­templo aut pa­cem aut bel­lum ha­ben­dum. [8] Quo mi­nus cu­pi­di­ta­tis ac stu­dii vi­sa est ora­tio ha­be­re, eo plus auc­to­ri­ta­tis ha­buit. Adiec­tum est prae­to­ri­bus ac de­lec­tis se­na­to­rum mi­li­ta­re etiam con­si­lium; ius­si et du­ces or­di­num prae­fec­ti­que auxi­lio­rum si­mul con­su­le­re. [9] Cum sae­pe ac­ta res es­set mag­nis cer­ta­mi­ni­bus, postre­mo, quia bel­li cum Ro­ma­nis ge­ren­di ra­tio nul­la ap­pa­re­bat, pa­cem fie­ri pla­cuit mit­ti­que le­ga­tos ad rem cum eis con­fir­man­dam.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 111Ñð. âûøå, ãë. 4, 5 è ïðè­ìå÷. 14.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1260010229 1260010312 1364002429 1364002430 1364002431