Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 30

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

30. (1) Ìàð­öåëë ñî âñåì âîé­ñêîì îòïðà­âèë­ñÿ ê Ëåîí­òè­íàì, ïðåä­ëî­æèâ Àïïèþ íàïàñòü ñ äðó­ãîé ñòî­ðî­íû; îí âîñ­ïîëü­çî­âàë­ñÿ íàñòðî­å­íè­åì ñîë­äàò, íåãî­äî­âàâ­øèõ íà òî, ÷òî òîâà­ðè­ùè èõ ïåðå­áè­òû íà ñòî­ÿí­êå âî âðå­ìÿ ïåðå­ãî­âî­ðîâ îá óñëî­âè­ÿõ ìèðà. Ãîðîä áûë âçÿò ñ õîäó. (2) Ãèï­ïî­êðàò è Ýïè­êèä, âèäÿ, ÷òî ñòå­íû çàõâà­÷å­íû, à ãîðîä­ñêèå âîðîòà ðàç­ëî­ìà­íû, óêðû­ëèñü ñ ìàëûì îòðÿäîì â êðå­ïî­ñòè, à íî÷üþ òàé­êîì óáå­æà­ëè â Ãåð­áåç112.

(3) Ñèðà­êó­çÿíå âûñòó­ïè­ëè îòðÿäîì â âîñåìü òûñÿ÷ ÷åëî­âåê; ó ðåêè Ìèëû íà íèõ íàòêíóë­ñÿ ãîíåö, ñîîá­ùèâ­øèé, ÷òî ãîðîä113 âçÿò; â îñòàëü­íîì â åãî ðàñ­ñêà­çå âûìû­ñåë è ïðàâ­äà áûëè ïåðå­ìå­øà­íû: (4) óáè­âà­ëè-äå áåç ðàç­áî­ðà è âîè­íîâ, è ãîðî­æàí; â æèâûõ, îí ïîëà­ãà­åò, íå îñòà­ëîñü íè îäíî­ãî âçðîñ­ëî­ãî, ãîðîä ðàç­ãðàá­ëåí; èìó­ùå­ñòâî ëþäåé ñîñòî­ÿ­òåëü­íûõ ðîçäà­íî. (5) Óñëû­øàâ òàêèå ñòðà­õè, îòðÿä îñòà­íî­âèë­ñÿ, âñåõ îõâà­òè­ëà òðå­âî­ãà, è êîìàí­äè­ðû — ýòî áûëè Ñîñèñ è Äèíî­ìåí114 — ñòà­ëè ñîâå­ùàòü­ñÿ, ÷òî èì äåëàòü. (6) Ëîæ­íàÿ âåñòü, óñòðà­øèâ­øàÿ èõ, íå âûãëÿäå­ëà ïóñòîé âûäóì­êîé, âåäü äåé­ñò­âè­òåëü­íî îêî­ëî äâóõ òûñÿ÷ ïåðå­áåæ­÷è­êîâ áûëè èçáè­òû ðîç­ãà­ìè è îáåç­ãëàâ­ëå­íû. (7) Íî èç ëåîí­òèí­öåâ ïîñëå âçÿ­òèÿ ãîðî­äà íå îáèäå­ëè íèêî­ãî íè èç âîè­íîâ, íè èç ãðàæ­äàí, èì âîç­âðà­òè­ëè âñå èõ äîá­ðî, êðî­ìå ðàñ­õè­ùåí­íî­ãî â ïåð­âûå ñóìà­òîø­íûå ìèíó­òû ïî âçÿ­òèè ãîðî­äà. (8) Íî ñîë­äàò, òâåð­äèâ­øèõ òå æå æàëî­áû íà âåðî­ëîì­íîå óáèé­ñòâî èõ òîâà­ðè­ùåé, íåâîç­ìîæ­íî áûëî çàñòà­âèòü íè âåð­íóòü­ñÿ â Ëåîí­òè­íû, íè äîæè­äàòü­ñÿ áîëåå âåð­íûõ èçâå­ñòèé, íèêóäà íå óõî­äÿ. (9) Ïðå­òî­ðû âèäå­ëè, ÷òî ñîë­äà­òû âîò-âîò ïåðå­ñòà­íóò èì ïîâè­íî­âàòü­ñÿ, íî ñêî­ðî îáðà­çó­ìÿò­ñÿ, ñòî­èò ëèøü óáðàòü çàñòðåëü­ùè­êîâ. (10) Îíè ïîâå­ëè âîé­ñêî â Ìåãà­ðû115, à ñàìè ñ íåìíî­ãè­ìè âñàä­íè­êà­ìè îòïðà­âè­ëèñü â Ãåð­áåç, íàäå­ÿñü, ÷òî ñðå­äè îáùå­ãî ïåðå­ïî­ëî­õà ãîðîä áóäåò èì âûäàí. (11) Çàìû­ñåë íå óäàë­ñÿ; ðåøè­ëè äåé­ñò­âî­âàòü ñèëîé è ñòà­ëè ëàãå­ðåì ó Ìåãà­ðû, ðàñ­ñ÷è­òû­âàÿ îñà­æäàòü Ãåð­áåç âñåì âîé­ñêîì. (12) Ãèï­ïî­êðàò è Ýïè­êèä, âèäÿ, ÷òî íàäå­ÿòü­ñÿ íå íà ÷òî, ïðè­íÿ­ëè ðåøå­íèå íå ñòîëü áåç­îïàñ­íîå, êàê êàçà­ëîñü ñïåð­âà, íî åäèí­ñò­âåí­íî âîç­ìîæ­íîå: âðó­÷èòü ñâîþ ñóäü­áó â ðóêè âîè­íîâ, ê íèì ïðè­âûê­øèõ è íåãî­äî­âàâ­øèõ íà óáèé­ñòâî òîâà­ðè­ùåé, î êîòî­ðîì äîøëà ê íèì ìîë­âà. Îíè ïîøëè íàâñòðå­÷ó âîé­ñêó. (13)  åãî ïåð­âûõ ðÿäàõ ñëó­÷àé­íî îêà­çà­ëèñü øåñòü­ñîò êðè­òÿí, ñëó­æèâ­øèõ ïîä èõ êîìàí­äîé ïðè Ãèåðî­íè­ìå è ïîì­íèâ­øèõ áëà­ãî­äå­ÿ­íèå Ãàí­íè­áà­ëà: âçÿ­òûõ â ïëåí ïîñëå áèò­âû ó Òðà­çè­ìåí­ñêî­ãî îçå­ðà (îíè ñëó­æè­ëè â ðèì­ñêèõ âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ îòðÿäàõ), îí èõ îòïó­ñòèë. (14) Óçíàâ êðè­òÿí ïî èõ çíà­ìå­íàì è îðó­æèþ116, Ãèï­ïî­êðàò è Ýïè­êèä ïðîòÿ­íó­ëè ê íèì âåò­âè ìàñ­ëè­íû è äðó­ãèå çíà­êè ìîëü­áû117 è ñòà­ëè ïðî­ñèòü ïðè­íÿòü èõ, ñ.173 à ïðè­íÿâ, íå âûäà­âàòü ñèðà­êó­çÿ­íàì, êîòî­ðûå è ñàìèõ êðè­òÿí âûäà­äóò íà êàçíü ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó.

30. Mar­cel­lus cum om­ni exer­ci­tu pro­fec­tus in Leon­ti­nos, Ap­pio quo­que ac­ci­to ut al­te­ra par­te adgre­de­re­tur, tan­to ar­do­re mi­li­tum est usus ab ira in­ter con­di­cio­nes pa­cis in­ter­fec­tae sta­tio­nis ut pri­mo im­pe­tu ur­bem ex­pug­na­rent. [2] Hip­poc­ra­tes at­que Epi­cy­des, postquam ca­pi mu­ros ref­rin­gi­que por­tas vi­de­re, in ar­cem se­se cum pau­cis re­ce­pe­re; in­de clam noc­te Her­be­sum per­fu­giunt. [3] Sy­ra­cu­sa­nis oc­to mi­lium ar­ma­to­rum ag­mi­ne pro­fec­tis do­mo ad My­lan flu­men nun­tius oc­cur­rit cap­tam ur­bem es­se, ce­te­ra fal­sa mix­ta ve­ris fe­rens: [4] cae­dem pro­mis­cuam mi­li­tum at­que op­pi­da­no­rum fac­tam, nec quic­quam pu­be­rum ar­bit­ra­ri su­pe­res­se; di­rep­tam ur­bem, bo­na lo­cup­le­tium do­na­ta. [5] Ad nun­tium tam at­ro­cem consti­tit ag­men, con­ci­ta­tis­que om­ni­bus du­ces — erant autem So­sis ac Di­no­me­nes — quid age­rent con­sul­ta­bant. [6] Ter­ro­ris spe­ciem haud va­nam men­da­cio prae­bue­rant ver­be­ra­ti ac se­cu­ri per­cus­si transfu­gae ad duo mi­lia ho­mi­num; [7] ce­te­rum Leon­ti­no­rum mi­li­tum­que alio­rum ne­mo post cap­tam ur­bem vio­la­tus fue­rat, sua­que om­nia eis, ni­si quae pri­mus tu­mul­tus cap­tae ur­bis ab­sumpse­rat, res­ti­tue­ban­tur. [8] Nec ut Leon­ti­nos irent, pro­di­tos ad cae­dem com­mi­li­to­nes que­ren­tes, per­pel­li po­tue­re, nec ut eodem lo­co cer­tio­rem nun­tium ex­pec­ta­rent. [9] Cum ad de­fec­tio­nem incli­na­tos ani­mos cer­ne­rent prae­to­res, sed eum mo­tum haud diu­tur­num fo­re, si du­ces amen­tiae sub­la­ti es­sent, exer­ci­tum du­cunt Me­ga­ra, [10] ip­si cum pau­cis equi­ti­bus Her­be­sum pro­fi­cis­cun­tur spe ter­ri­tis om­ni­bus per pro­di­tio­nem ur­bis po­tiun­dae. [11] Quod ubi frustra eis fuit in­cep­tum, vi agen­dum ra­ti pos­te­ro die Me­ga­ris castra mo­vent, ut Her­be­sum om­ni­bus co­piis op­pug­na­rent. [12] Hip­poc­ra­tes et Epi­cy­des non tam tu­tum pri­ma spe­cie quam unum spe un­di­que absci­sa con­si­lium es­se ra­ti, ut se mi­li­ti­bus per­mit­te­rent et ad­sue­tis mag­na ex par­te si­bi et tum fa­ma cae­dis com­mi­li­to­num ac­cen­sis, ob­viam ag­mi­ni pro­ce­dunt. [13] Pri­ma for­te sig­na ses­cen­to­rum Cre­ten­sium erant, qui apud Hie­ro­ny­mum me­rue­rant sub eis et Han­ni­ba­lis be­ne­fi­cium ha­be­bant, cap­ti ad Tra­su­men­num in­ter Ro­ma­no­rum auxi­lia di­mis­si­que. [14] Quos ubi ex sig­nis ar­mo­rum­que ha­bi­tu cog­no­ve­re, Hip­poc­ra­tes at­que Epi­cy­des ra­mos oleae ac ve­la­men­ta alia suppli­cum por­ri­gen­tes ora­re ut re­ci­pe­rent se­se, re­cep­tos tu­ta­ren­tur, neu pro­de­rent Sy­ra­cu­sa­nis, a qui­bus ip­si mox tru­ci­dan­di po­pu­lo Ro­ma­no de­de­ren­tur.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 112Âèäè­ìî, ìåæ­äó Ñèðà­êó­çà­ìè è Ëåîí­òè­íà­ìè, âîç­ìîæ­íî íà ð. Ìèëà.
  • 113Ëåîí­òè­íû.
  • 114Ñèðà­êóç­ñêèå «ïðå­òî­ðû» — èç ÷èñ­ëà ó÷àñò­íè­êîâ çàãî­âî­ðà ïðî­òèâ Ãèåðî­íè­ìà (ñì. ãë. 7, 4 è 21, 4).
  • 115Ìåãà­ðû (Ãèá­ëåé­ñêèå) ãîðîä íà ïîáå­ðå­æüå ñåâåð­íåå Ñèðà­êóç. Îñíî­âàí â êîí­öå VIII â. äî í. ý. (åäâà ëè íå äðåâ­íåé­øåå ãðå­÷å­ñêîå ïîñå­ëå­íèå íà âîñòî÷­íîì ïîáå­ðå­æüå Ñèöè­ëèè). Ïîñëå ðàç­ðó­øå­íèÿ èõ Ìàð­öåë­ëîì (ñì. íèæå, ãë. 35, 2) Ìåãà­ðû íå âîñ­ñòà­íàâ­ëè­âà­ëèñü.
  • 116Îíè áûëè ëó÷­íè­êà­ìè.
  • 117Çíà­êè ìîëü­áû î ïîùà­äå (ìíî­ãî ðàç óïî­ìè­íà­þò­ñÿ ó Ëèâèÿ).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364002431 1364002432 1364002433