Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
29. (1) Ïðîøëî íåñêîëüêî äíåé, êàê èç Ëåîíòèí ÿâèëèñü ïîñëû ïðîñèòü îá îõðàíå èõ çåìëè. Ïîñîëüñòâî ïðèøëîñü êàê íåëüçÿ áîëåå êñòàòè: ìîæíî áûëî èçáàâèòüñÿ îò áåñïîðÿäî÷íîé è ìÿòåæíîé òîëïû è óñëàòü åå âîæäåé. (2) Ïðåòîðó Ãèïïîêðàòó áûëî âåëåíî âçÿòü ñ ñîáîé ïåðåáåæ÷èêîâ; ñ íèì ïîøëî ìíîãî íàåìíèêîâ èç âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê, èç êîòîðûõ ñîñòàâèëñÿ îòðÿä â ÷åòûðå òûñÿ÷è ÷åëîâåê. (3) Ïîõîäó ýòîìó ðàäîâàëèñü è îòïðàâèâøèå, è îòïðàâëåííûå: òå ïîòîìó, ÷òî ïðåäñòàâëÿëñÿ ñëó÷àé ñîâåðøèòü ïåðåâîðîò; ýòè, äóìàÿ, ÷òî óáðàëè èç ãîðîäà âñÿêîå îòðåáüå. Îáëåã÷åíèå áûëî êðàòêîâðåìåííûì — ïðèïàäêè âîçâðàùàþùåéñÿ áîëåçíè îñîáåííî òÿæåëû. (4) Ãèïïîêðàò ñòàë îïóñòîøàòü çåìëè, ïîãðàíè÷íûå ñ ðèìñêîé ïðîâèíöèåé, ñíà÷àëà ñîâåðøàÿ ñâîè íàáåãè òàéêîì. Êîãäà æå Àïïèé ïîñëàë ñîëäàò äëÿ îõðàíû ñîþçíè÷åñêèõ âëàäåíèé, Ãèïïîêðàò ñî âñåìè ñâîèìè ñèëàìè íàïàë íà ðèìñêèé ëàãåðü, íàõîäèâøèéñÿ íàïðîòèâ; óáèòûõ áûëî ìíîãî. (5) Êîãäà Ìàðöåëëó îá ýòîì äîíåñëè, îí òîò÷àñ æå îòïðàâèë â Ñèðàêóçû ïîñëîâ ñêàçàòü, ÷òî ìèðíûé äîãîâîð áóäåò íàðóøàòüñÿ è ïîâîäîâ ê âîéíå âñåãäà õâàòèò, ïîêà Ãèïïîêðàòà è Ýïèêèäà íå óäàëÿò ïðî÷ü íå òîëüêî îò Ñèðàêóç, íî è îò Ñèöèëèè âîîáùå. (6) Ýïèêèä, òî ëè áîÿñü, êàê áû åãî íå îáâèíèëè âìåñòî îòñóòñòâîâàâøåãî áðàòà, òî ëè óïóñòèâ ñëó÷àé ðàçâÿçàòü âîéíó, ñàì îòïðàâèëñÿ â Ëåîíòèíû (äîñòàòî÷íî, ïî åãî ìíåíèþ, ïðîòèâ ðèìëÿí íàñòðîåííûå) (7) è íà÷àë âîçìóùàòü èõ ïðîòèâ ñèðàêóçÿí: âîò, ìîë, êàêîé ìèð çàêëþ÷èëè îíè ñ ðèìëÿíàìè, âñå íàðîäû, áûâøèå ïîä âëàñòüþ öàðåé, — òåïåðü èõ ïîääàííûå, ñâîåé ñâîáîäû èì ìàëî — èì íàäî öàðñòâîâàòü è ãîñïîäñòâîâàòü. (8) Ñëåäóåò èì ñîîáùèòü: ëåîíòèíöû òîæå ïî ñïðàâåäëèâîñòè ñ÷èòàþò ñåáÿ ñâîáîäíûìè — è ïîòîìó, ÷òî íà èõ çåìëå áûë óáèò òèðàí, è ïîòîìó, ÷òî òóò âïåðâûå ïðîçâó÷àë ïðèçûâ ê ñâîáîäå. È âñå, ïîêèíóâ öàðñêèõ âîæäåé, îòïðàâèëèñü â Ñèðàêóçû; (9) ñëåäóåò ëèáî îãîâîðèòü ýòî â óñëîâèÿõ äîãîâîðà, ëèáî íà äîãîâîð ýòîò íå ñîãëàøàòüñÿ. (10) Òîëïó óáåäèëè áûñòðî; ïîñëàì ñèðàêóçÿí, êîòîðûå æàëîâàëèñü íà òî, ÷òî ðèìñêèå ñîëäàòû ïåðåáèòû íà ñòîÿíêå, è òðåáîâàëè, ÷òîáû Ãèïïîêðàò è Ýïèêèä óõîäèëè â Ëîêðû è âîîáùå, êóäà èì óãîäíî, òîëüêî áû ïðî÷ü èç Ñèöèëèè, ñâèðåïî îòâåòèëè, (11) ÷òî ëåîíòèíöû íå ïîðó÷àëè ñèðàêóçÿíàì çàêëþ÷àòü ìèð ñ ðèìëÿíàìè, à ÷óæèå äîãîâîðû èõ íè ñ.172 ê ÷åìó íå îáÿçûâàþò. (12) Ñèðàêóçÿíå äîíåñëè ðèìëÿíàì: Ëåîíòèíû íå æåëàþò ïîâèíîâàòüñÿ; äîãîâîð íå áóäåò íàðóøåí, åñëè ðèìëÿíå íà÷íóò ñ íèìè âîéíó, â êîòîðîé è Ñèðàêóçû áóäóò ó÷àñòâîâàòü, íî ñ óñëîâèåì: ïóñòü ïî ìèðíîìó äîãîâîðó Ëåîíòèíû áóäóò ïîä÷èíåíû Ñèðàêóçàì. |
29. Dies haud ita multi intercesserunt, cum ex Leontinis legati praesidium finibus suis orantes venerunt; quae legatio peropportuna visa ad multitudinem inconditam ac tumultuosam exonerandam ducesque eius ablegandos. [2] Hippocrates praetor ducere eo transfugas iussus; secuti multi ex mercennariis auxiliis quattuor milia armatorum effecerunt. [3] Et mittentibus et missis ea laeta expeditio fuit; nam et illis, quod iam diu cupiebant, novandi res occasio data est, et hi sentinam quandam urbis rati exhaustam laetabantur. Ceterum levaverunt modo in praesentia velut corpus aegrum, quo mox in graviorem morbum recideret. [4] Hippocrates enim finitima provinciae Romanae primo furtivis excursionibus vastare coepit; deinde, cum ad tuendos sociorum agros missum ab Appio praesidium esset, omnibus copiis impetum in oppositam stationem cum caede multorum fecit. [5] Quae cum essent nuntiata Marcello, legatos extemplo Syracusas misit qui pacis fidem ruptam esse dicerent nec belli defuturam umquam causam, nisi Hippocrates atque Epicydes non ab Syracusis modo, sed tota procul Sicilia ablegarentur. [6] Epicydes, ne aut reus criminis absentis fratris praesens esset, aut deesset pro parte sua concitando bello, profectus et ipse in Leontinos, quia satis eos adversus populum Romanum concitatos cernebat, avertere etiam ab Syracusanis coepit: [7] nam ita eos pacem pepigisse cum Romanis ut quicumque populi sub regibus fuissent suae dicionis essent, nec iam libertate contentos esse nisi etiam regnent ac dominentur. [8] Renuntiandum igitur eis esse Leontinos quoque aequom censere liberos esse, vel quod in solo urbis suae tyrannus ceciderit, vel quod ibi primum conclamatum ad libertatem relictisque regiis ducibus Syracusas concursum sit. [9] Itaque aut eximendum id de foedere esse, aut legem eam foederis non accipiendam. [10] Facile multitudini persuasum; legatisque Syracusanorum et de caede stationis Romanae querentibus et Hippocratem atque Epicydem abire seu Locros seu quo alio mallent, dummodo Sicilia cederent, iubentibus ferociter responsum est [11] neque mandasse sese Syracusanis ut pacem pro se cum Romanis facerent, neque teneri alienis foederibus. [12] Haec ad Romanos Syracusani detulerunt, abnuentes Leontinos in sua potestate esse: itaque integro secum foedere bellum Romanos cum iis gesturos, neque sese defuturos ei bello, ita ut in potestatem redacti suae rursus dicionis essent, sicut pax convenisset. |