Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 29

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

29. (1) Ïðî­øëî íåñêîëü­êî äíåé, êàê èç Ëåîí­òèí ÿâè­ëèñü ïîñëû ïðî­ñèòü îá îõðàíå èõ çåì­ëè. Ïîñîëü­ñòâî ïðè­øëîñü êàê íåëü­çÿ áîëåå êñòà­òè: ìîæ­íî áûëî èçáà­âèòü­ñÿ îò áåñ­ïî­ðÿäî÷­íîé è ìÿòåæ­íîé òîë­ïû è óñëàòü åå âîæäåé. (2) Ïðå­òî­ðó Ãèï­ïî­êðà­òó áûëî âåëå­íî âçÿòü ñ ñîáîé ïåðå­áåæ­÷è­êîâ; ñ íèì ïîøëî ìíî­ãî íàåì­íè­êîâ èç âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ âîéñê, èç êîòî­ðûõ ñîñòà­âèë­ñÿ îòðÿä â ÷åòû­ðå òûñÿ­÷è ÷åëî­âåê. (3) Ïîõî­äó ýòî­ìó ðàäî­âà­ëèñü è îòïðà­âèâ­øèå, è îòïðàâ­ëåí­íûå: òå ïîòî­ìó, ÷òî ïðåä­ñòàâ­ëÿë­ñÿ ñëó­÷àé ñîâåð­øèòü ïåðå­âî­ðîò; ýòè, äóìàÿ, ÷òî óáðà­ëè èç ãîðî­äà âñÿ­êîå îòðå­áüå. Îáëåã­÷å­íèå áûëî êðàò­êîâðå­ìåí­íûì — ïðè­ïàä­êè âîç­âðà­ùàþ­ùåé­ñÿ áîëåç­íè îñî­áåí­íî òÿæå­ëû. (4) Ãèï­ïî­êðàò ñòàë îïó­ñòî­øàòü çåì­ëè, ïîãðà­íè÷­íûå ñ ðèì­ñêîé ïðî­âèí­öè­åé, ñíà­÷à­ëà ñîâåð­øàÿ ñâîè íàáå­ãè òàé­êîì. Êîãäà æå Àïïèé ïîñëàë ñîë­äàò äëÿ îõðà­íû ñîþç­íè­÷å­ñêèõ âëà­äå­íèé, Ãèï­ïî­êðàò ñî âñå­ìè ñâî­è­ìè ñèëà­ìè íàïàë íà ðèì­ñêèé ëàãåðü, íàõî­äèâ­øèé­ñÿ íàïðî­òèâ; óáè­òûõ áûëî ìíî­ãî. (5) Êîãäà Ìàð­öåë­ëó îá ýòîì äîíåñ­ëè, îí òîò­÷àñ æå îòïðà­âèë â Ñèðà­êó­çû ïîñëîâ ñêà­çàòü, ÷òî ìèð­íûé äîãî­âîð áóäåò íàðó­øàòü­ñÿ è ïîâî­äîâ ê âîéíå âñå­ãäà õâà­òèò, ïîêà Ãèï­ïî­êðà­òà è Ýïè­êèäà íå óäà­ëÿò ïðî÷ü íå òîëü­êî îò Ñèðà­êóç, íî è îò Ñèöè­ëèè âîîá­ùå. (6) Ýïè­êèä, òî ëè áîÿñü, êàê áû åãî íå îáâè­íè­ëè âìå­ñòî îòñóò­ñò­âî­âàâ­øå­ãî áðà­òà, òî ëè óïó­ñòèâ ñëó­÷àé ðàç­âÿ­çàòü âîé­íó, ñàì îòïðà­âèë­ñÿ â Ëåîí­òè­íû (äîñòà­òî÷­íî, ïî åãî ìíå­íèþ, ïðî­òèâ ðèì­ëÿí íàñòðî­åí­íûå) (7) è íà÷àë âîç­ìó­ùàòü èõ ïðî­òèâ ñèðà­êó­çÿí: âîò, ìîë, êàêîé ìèð çàêëþ­÷è­ëè îíè ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè, âñå íàðî­äû, áûâ­øèå ïîä âëà­ñòüþ öàðåé, — òåïåðü èõ ïîä­äàí­íûå, ñâî­åé ñâî­áî­äû èì ìàëî — èì íàäî öàð­ñò­âî­âàòü è ãîñ­ïîä­ñò­âî­âàòü. (8) Ñëå­äó­åò èì ñîîá­ùèòü: ëåîí­òèí­öû òîæå ïî ñïðà­âåä­ëè­âî­ñòè ñ÷è­òà­þò ñåáÿ ñâî­áîä­íû­ìè — è ïîòî­ìó, ÷òî íà èõ çåì­ëå áûë óáèò òèðàí, è ïîòî­ìó, ÷òî òóò âïåð­âûå ïðî­çâó­÷àë ïðè­çûâ ê ñâî­áî­äå. È âñå, ïîêè­íóâ öàð­ñêèõ âîæäåé, îòïðà­âè­ëèñü â Ñèðà­êó­çû; (9) ñëå­äó­åò ëèáî îãî­âî­ðèòü ýòî â óñëî­âè­ÿõ äîãî­âî­ðà, ëèáî íà äîãî­âîð ýòîò íå ñîãëà­øàòü­ñÿ. (10) Òîë­ïó óáåäè­ëè áûñò­ðî; ïîñëàì ñèðà­êó­çÿí, êîòî­ðûå æàëî­âà­ëèñü íà òî, ÷òî ðèì­ñêèå ñîë­äà­òû ïåðå­áè­òû íà ñòî­ÿí­êå, è òðå­áî­âà­ëè, ÷òîáû Ãèï­ïî­êðàò è Ýïè­êèä óõî­äè­ëè â Ëîê­ðû è âîîá­ùå, êóäà èì óãîä­íî, òîëü­êî áû ïðî÷ü èç Ñèöè­ëèè, ñâè­ðå­ïî îòâå­òè­ëè, (11) ÷òî ëåîí­òèí­öû íå ïîðó­÷à­ëè ñèðà­êó­çÿ­íàì çàêëþ­÷àòü ìèð ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè, à ÷óæèå äîãî­âî­ðû èõ íè ñ.172 ê ÷åìó íå îáÿ­çû­âà­þò. (12) Ñèðà­êó­çÿíå äîíåñ­ëè ðèì­ëÿ­íàì: Ëåîí­òè­íû íå æåëà­þò ïîâè­íî­âàòü­ñÿ; äîãî­âîð íå áóäåò íàðó­øåí, åñëè ðèì­ëÿíå íà÷­íóò ñ íèìè âîé­íó, â êîòî­ðîé è Ñèðà­êó­çû áóäóò ó÷àñò­âî­âàòü, íî ñ óñëî­âè­åì: ïóñòü ïî ìèð­íî­ìó äîãî­âî­ðó Ëåîí­òè­íû áóäóò ïîä­÷è­íå­íû Ñèðà­êó­çàì.

29. Dies haud ita mul­ti in­ter­ces­se­runt, cum ex Leon­ti­nis le­ga­ti prae­si­dium fi­ni­bus suis oran­tes ve­ne­runt; quae le­ga­tio pe­rop­por­tu­na vi­sa ad mul­ti­tu­di­nem in­con­di­tam ac tu­mul­tuo­sam exo­ne­ran­dam du­ces­que eius ab­le­gan­dos. [2] Hip­poc­ra­tes prae­tor du­ce­re eo transfu­gas ius­sus; se­cu­ti mul­ti ex mer­cen­na­riis auxi­liis quat­tuor mi­lia ar­ma­to­rum ef­fe­ce­runt. [3] Et mit­ten­ti­bus et mis­sis ea lae­ta ex­pe­di­tio fuit; nam et il­lis, quod iam diu cu­pie­bant, no­van­di res oc­ca­sio da­ta est, et hi sen­ti­nam quan­dam ur­bis ra­ti ex­haus­tam lae­ta­ban­tur. Ce­te­rum le­va­ve­runt mo­do in prae­sen­tia ve­lut cor­pus aeg­rum, quo mox in gra­vio­rem mor­bum re­ci­de­ret. [4] Hip­poc­ra­tes enim fi­ni­ti­ma pro­vin­ciae Ro­ma­nae pri­mo fur­ti­vis ex­cur­sio­ni­bus vas­ta­re coe­pit; dein­de, cum ad tuen­dos so­cio­rum ag­ros mis­sum ab Ap­pio prae­si­dium es­set, om­ni­bus co­piis im­pe­tum in op­po­si­tam sta­tio­nem cum cae­de mul­to­rum fe­cit. [5] Quae cum es­sent nun­tia­ta Mar­cel­lo, le­ga­tos ex­templo Sy­ra­cu­sas mi­sit qui pa­cis fi­dem rup­tam es­se di­ce­rent nec bel­li de­fu­tu­ram um­quam cau­sam, ni­si Hip­poc­ra­tes at­que Epi­cy­des non ab Sy­ra­cu­sis mo­do, sed to­ta pro­cul Si­ci­lia ab­le­ga­ren­tur. [6] Epi­cy­des, ne aut reus cri­mi­nis ab­sen­tis frat­ris prae­sens es­set, aut dees­set pro par­te sua con­ci­tan­do bel­lo, pro­fec­tus et ip­se in Leon­ti­nos, quia sa­tis eos ad­ver­sus po­pu­lum Ro­ma­num con­ci­ta­tos cer­ne­bat, aver­te­re etiam ab Sy­ra­cu­sa­nis coe­pit: [7] nam ita eos pa­cem pe­pi­gis­se cum Ro­ma­nis ut qui­cum­que po­pu­li sub re­gi­bus fuis­sent suae di­cio­nis es­sent, nec iam li­ber­ta­te con­ten­tos es­se ni­si etiam reg­nent ac do­mi­nen­tur. [8] Re­nun­tian­dum igi­tur eis es­se Leon­ti­nos quo­que aequom cen­se­re li­be­ros es­se, vel quod in so­lo ur­bis suae ty­ran­nus ce­ci­de­rit, vel quod ibi pri­mum concla­ma­tum ad li­ber­ta­tem re­lic­tis­que re­giis du­ci­bus Sy­ra­cu­sas con­cur­sum sit. [9] Ita­que aut exi­men­dum id de foe­de­re es­se, aut le­gem eam foe­de­ris non ac­ci­pien­dam. [10] Fa­ci­le mul­ti­tu­di­ni per­sua­sum; le­ga­tis­que Sy­ra­cu­sa­no­rum et de cae­de sta­tio­nis Ro­ma­nae que­ren­ti­bus et Hip­poc­ra­tem at­que Epi­cy­dem abi­re seu Loc­ros seu quo alio mal­lent, dum­mo­do Si­ci­lia ce­de­rent, iuben­ti­bus fe­ro­ci­ter res­pon­sum est [11] ne­que man­das­se se­se Sy­ra­cu­sa­nis ut pa­cem pro se cum Ro­ma­nis fa­ce­rent, ne­que te­ne­ri alie­nis foe­de­ri­bus. [12] Haec ad Ro­ma­nos Sy­ra­cu­sa­ni de­tu­le­runt, ab­nuen­tes Leon­ti­nos in sua po­tes­ta­te es­se: ita­que in­teg­ro se­cum foe­de­re bel­lum Ro­ma­nos cum iis ges­tu­ros, ne­que se­se de­fu­tu­ros ei bel­lo, ita ut in po­tes­ta­tem re­dac­ti suae rur­sus di­cio­nis es­sent, si­cut pax con­ve­nis­set.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1260010226 1327007032 1327008059 1364002430 1364002431 1364002432