Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
38. (1) Âåðíóâøèñü ïîñëå ýòîãî ðàçãîâîðà â êðåïîñòü, îí, ñîçâàâ âîéñêî, ñêàçàë: «ß äóìàþ, âîèíû, âû ñëûøàëè, êàêèì îáðàçîì ñèöèëèéöû â ýòè ñàìûå äíè ïðåäàòåëüñêè ïåðåáèëè ðèìñêèå ãàðíèçîíû. (2) Âû íå ïîïàëè â ýòó ëîâóøêó, âî-ïåðâûõ, ìèëîñòüþ áîãîâ, à âî-âòîðûõ, áëàãîäàðÿ ñâîåé ñîáñòâåííîé äîáëåñòè — âû íè äíåì íè íî÷üþ íå îñòàâëÿëè ñâîèõ ïîñòîâ, áîäðñòâîâàëè è íå ñíèìàëè îðóæèÿ. Î, åñëè áû è â äàëüíåéøåì ìîãëè ìû íå ïðåòåðïåòü è íå ñîâåðøèòü íè÷åãî óæàñíîãî! (3) Íàñ ñòàðàëèñü îáìàíóòü íåçàìåòíî; áëàãîäàðÿ íàøåé ïðåäóñìîòðèòåëüíîñòè ýòî íå óäàëîñü. Òåïåðü îò íàñ îòêðûòî òðåáóþò âåðíóòü êëþ÷è îò âîðîò; êàê òîëüêî ìû èõ îòäàäèì, Ýííà ñåé÷àñ æå áóäåò â ðóêàõ êàðôàãåíÿí è ìû áóäåì ïåðåðåçàíû åùå áåññëàâíåå, ÷åì ãàðíèçîí â Ìóðãàíòèè. (4) ß ñ òðóäîì âûãîâîðèë ñåáå îäíó íî÷ü, ÷òîáû ïîñîâåùàòüñÿ ñ âàìè, âúÿâü ïîêàçàòü âàì íàäâèíóâøóþñÿ îïàñíîñòü: íà ðàññâåòå îíè ñîáåðóòñÿ, îáâèíÿò ìåíÿ è âîçáóäÿò ïðîòèâ âàñ íàðîä. (5) Çàâòðà Ýííà áóäåò çàëèòà èëè âàøåé êðîâüþ, èëè êðîâüþ åå ãðàæäàí. Çàõâà÷åííûì âðàñïëîõ íàäåÿòüñÿ íå÷åãî, çàõâàòèâøèì íå÷åãî áîÿòüñÿ, ïîáåäà áóäåò çà òåì, êòî ïåðâûì âûõâàòèò ìå÷. (6) Âñå âû âîîðóæèòåñü è âíèìàòåëüíî îæèäàéòå ìîåãî çíàêà. ß, ïîêà ó âàñ åùå íå âñå ãîòîâî, ðàçãîâîðàìè è ïåðåáðàíêàìè áóäó òÿíóòü âðåìÿ. (7) Êîãäà ÿ òîãîé ïîäàì çíàê, ñ ãðîìêèì êðèêîì ñáåãàéòåñü êî ìíå, áðîñàéòåñü íà ýòó òîëïó, âàëèòå âñåõ è ñìîòðèòå, ÷òîáû íå óöåëåë íèêòî èç òåõ, êòî îïàñåí ñâîåé ñèëîé èëè ëóêàâñòâîì. (8) Ìàòü Öåðåðà è Ïðîçåðïèíà è âû, ïðî÷èå áîãè, âûøíèå è ïîäçåìíûå136, âû, êîòîðûå îáèòàåòå â ýòîì ãîðîäå, â ýòèõ ñâÿùåííûõ îçåðàõ è ðîùàõ, áóäüòå ê íàì ìèëîñòèâû è áëàãîñêëîííû, åñëè ìû ïðèíÿëè ñâîå ðåøåíèå, ÷òîáû íå ïîïàñòü â ëîâóøêó, à íå çàòåì, ÷òîáû ñ.179 êîãî-òî â íåå çàìàíèòü. (9) ß áû è åùå óãîâàðèâàë âàñ, âîèíû, åñëè áû âàì ïðåäñòîÿëî ñðàæåíèå ñ âîîðóæåííûìè, íî âû áóäåòå èçáèâàòü, ïîêà âàì íå íàäîåñò, áåçîðóæíûõ è áåñïå÷íûõ. Ëàãåðü êîíñóëà ïîáëèçîñòè: íå÷åãî áîÿòüñÿ íè Ãèìèëüêîíà, íè êàðôàãåíÿí». |
38. Postquam ab eo conloquio in arcem sese recepit, convocatis militibus «Credo ego vos audisse, milites» inquit, «quem ad modum praesidia Romana ab Siculis circumventa et oppressa sint per hos dies. [2] Eam vos fraudem deum primo benignitate, dein vestra ipsi virtute dies noctesque perstando ac pervigilando in armis vitastis. Utinam relicum tempus nec patiendo infanda nec faciendo traduci posset! [3] Haec occulta in fraude cautio est qua usi adhuc sumus; cui quoniam parum succedit, aperte ac propalam claves portarum reposcunt; quas simul tradiderimus, Carthaginiensium extemplo Henna erit, foediusque hic trucidabimur quam Murgantiae praesidium interfectum est. [4] Noctem unam aegre ad consultandum sumpsi, qua vos certiores periculi instantis facerem. Orta luce contionem habituri sunt ad criminandum me concitandumque in vos populum. [5] Itaque crastino die aut vestro aut Hennensium sanguine Henna inundabitur. Nec praeoccupati spem ullam nec occupantes periculi quicquam habebitis; qui prior strinxerit ferrum, eius victoria erit. [6] Intenti ergo omnes armatique signum expectabitis. Ego in contione ero et tempus, quoad omnia instructa sint, loquendo altercandoque traham. [7] Cum toga signum dedero, tum mihi undique clamore sublato turbam invadite ac sternite omnia ferro; et cavete quicquam supersit cuius aut vis aut fraus timeri possit. [8] Vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem, hos sacratos lacus lucosque colitis, ut ita nobis volentes propitii adsitis, si vitandae, non inferendae fraudis causa hoc consilii capimus. [9] Pluribus vos, milites, hortarer, si cum armatis dimicatio futura esset; inermes, incautos ad satietatem trucidabitis; et consulis castra in propinquo sunt, ne quid ab Himilcone et Carthaginiensibus timeri possit». |