История Рима от основания города

Книга XXIV, гл. 39

39. Ab hac ad­hor­ta­tio­ne di­mis­si cor­po­ra cu­rant. Pos­te­ro die alii aliis lo­cis ad ob­si­den­da iti­ne­ra clau­den­dos­que op­po­si­ti exi­tus; pars ma­xi­ma su­per theat­rum cir­ca­que, ad­sue­ti et an­te spec­ta­cu­lo con­tio­num, con­sis­tunt. [2] Pro­duc­tus ad po­pu­lum a ma­gistra­ti­bus prae­fec­tus Ro­ma­nus cum con­su­lis de ea re ius ac po­tes­ta­tem es­se, non suam, [3] et ple­ra­que eadem quae pri­die di­xis­set, et pri­mo sen­sim ac pau­ci, mox plu­res red­de­re cla­ves, dein iam una vo­ce id om­nes iube­rent cunctan­ti­que et dif­fe­ren­ti fe­ro­ci­ter mi­ni­ta­ren­tur nec vi­de­ren­tur ultra vim ul­ti­mam di­la­tu­ri, tum prae­fec­tus to­ga sig­num, ut con­ve­ne­rat, de­dit, [4] mi­li­tes­que in­ten­ti du­dum ac pa­ra­ti alii su­per­ne in aver­sam con­tio­nem cla­mo­re sub­la­to de­cur­runt, alii ad exi­tus theat­ri con­fer­ti ob­sis­tunt. [5] Cae­dun­tur Hen­nen­ses ca­vea inclu­si coa­cer­van­tur­que non cae­de so­lum sed etiam fu­ga, cum su­per alio­rum alii ca­pi­ta rue­rent, et in­teg­ri sau­ciis, vi­vi mor­tuis in­ci­den­tes cu­mu­la­ren­tur. [6] In­de pas­sim dis­cur­ri­tur et ur­bis cap­tae mo­do fu­ga­que et cae­des om­nia te­net ni­hi­lo re­mis­sio­re mi­li­tum ira quod tur­bam iner­mem cae­de­bant quam si pe­ri­cu­lum par et ar­dor cer­ta­mi­nis eos in­ri­ta­ret. [7] Ita Hen­na aut ma­lo aut ne­ces­sa­rio fa­ci­no­re re­ten­ta.

Mar­cel­lus nec fac­tum inpro­ba­vit et prae­dam Hen­nen­sium mi­li­ti­bus con­ces­sit, ra­tus ti­mo­re de­ter­ri­tos pro­di­tio­ni­bus prae­si­dio­rum Si­cu­los. [8] At­que ea cla­des, ut ur­bis in me­dia Si­ci­lia si­tae cla­rae­que vel ob in­sig­nem mu­ni­men­to na­tu­ra­li lo­cum vel ob sac­ra­ta om­nia ves­ti­giis rap­tae quon­dam Pro­ser­pi­nae, pro­pe uno die om­nem Si­ci­liam per­va­sit; [9] et quia cae­de in­fan­da re­ban­tur non ho­mi­num tan­tum sed etiam deo­rum se­dem vio­la­tam es­se, tum ve­ro etiam qui an­te du­bii fue­rant de­fe­ce­re ad Poe­nos. [10] Hip­poc­ra­tes in­de Mur­gan­tiam, Hi­mil­co Ag­ri­gen­tum se­se re­ce­pit, cum ac­ci­ti a pro­di­to­ri­bus ne­qui­quam ad Hen­nam exer­ci­tum ad­mo­vis­sent. [11] Mar­cel­lus ret­ro in Leon­ti­nos re­dit fru­men­to­que et com­mea­ti­bus aliis in castra con­vec­tis, prae­si­dio mo­di­co ibi re­lic­to ad Sy­ra­cu­sas ob­si­den­das ve­nit. [12] In­de Ap­pio Clau­dio Ro­mam ad con­su­la­tum pe­ten­dum mis­so T. Quincti­um Cris­pi­num in eius lo­cum clas­si castris­que prae­fi­cit ve­te­ri­bus; [13] ip­se hi­ber­na­cu­la quin­que mi­lia pas­suum ab He­xa­py­lo — Leon­ta vo­cant lo­cum — com­mu­niit aedi­fi­ca­vit­que. Haec in Si­ci­lia us­que ad prin­ci­pium hie­mis ges­ta.