Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXV, ãë. 10

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ñ.197 10. (1) Óæå ïîä­íÿ­ëèñü òðå­âî­ãà è êðèê, îáû÷­íûå â çàõâà­÷åí­íîì ãîðî­äå, íî íèêòî òîë­êîì íå çíàë, ÷òî ñëó­÷è­ëîñü: (2) òàðåí­òèí­öû äóìà­ëè, ÷òî ïðè­øëè ðèì­ëÿíå è ñîáè­ðà­þò­ñÿ ðàç­ãðà­áèòü ãîðîä; ðèì­ëÿíå — ÷òî ãîðî­æàíå âåðî­ëîì­íî âîñ­ñòà­ëè. (3) Ïðå­ôåêò, ðàç­áó­æåí­íûé òðå­âî­ãîé, áåæàë â ãàâàíü è íà ëîä­êå êðóæ­íûì ïóòåì äîáðàë­ñÿ äî êðå­ïî­ñòè. (4)  çàáëóæ­äå­íèå ââî­äè­ëà òðó­áà, çâó­êè êîòî­ðîé äîíî­ñè­ëèñü èç òåàò­ðà. Òðó­áà áûëà ðèì­ñêàÿ, èçìåí­íè­êè çàïàñ­ëèñü åþ â ñâî­èõ öåëÿõ; íî ãðåê òðó­áèë íåóìå­ëî, è áûëî íå ïîíÿò­íî, êòî è êîìó ïîäà­åò ñèã­íà­ëû. (5) Êîãäà ðàñ­ñâå­ëî, ðèì­ëÿíå ðàç­ãëÿäå­ëè ïóíèé­ñêîå è ãàëëü­ñêîå îðó­æèå, à ãðå­êè óâèäå­ëè òåëà ðèì­ëÿí òî çäåñü, òî òàì: ñòà­ëî ÿñíî — ãîðîä âçÿò Ãàí­íè­áà­ëîì. (6) Êîãäà ñòà­ëî ñîâñåì ñâåò­ëî, ðèì­ëÿíå, îñòàâ­øè­å­ñÿ â æèâûõ, áåæà­ëè â êðå­ïîñòü. Ïîñòå­ïåí­íî øóì óëåã­ñÿ, è Ãàí­íè­áàë âåëåë ñîçâàòü òàðåí­òèí­öåâ — ïóñòü ïðè­äóò áåç îðó­æèÿ. (7) Ïðè­øëè âñå, êðî­ìå òåõ, êòî ïîñëå­äî­âàë çà ðèì­ëÿ­íà­ìè â êðå­ïîñòü, ÷òîáû ðàçäå­ëèòü ñ íèìè ëþáóþ ó÷àñòü. (8) Ãàí­íè­áàë îáðà­òèë­ñÿ ê òàðåí­òèí­öàì ñ áëà­ãî­ñêëîí­íîé ðå÷üþ, íàïîì­íèë èì, êàê ïîñòó­ïèë îí ñ èõ çåì­ëÿ­êà­ìè, âçÿ­òû­ìè â ïëåí ó Òðà­çè­ìåí­ñêî­ãî îçå­ðà è ïîä Êàí­íà­ìè, (9) îáðó­øèë­ñÿ íà ðèì­ëÿí, âëà­ñòè­òå­ëåé âûñî­êî­ìåð­íûõ. Îí âåëåë âñåì, âåð­íóâ­øèñü äîìîé, íàïè­ñàòü íà äâå­ðÿõ ñâîå èìÿ44; äîìà, ãäå ýòîé íàä­ïè­ñè íå áóäåò, îí ðàñ­ïî­ðÿäèò­ñÿ íåìåä­ëåí­íî ðàç­ãðà­áèòü; òîãî, êòî íàïè­øåò ñâîå èìÿ íà äîìå, ãäå ñòî­èò ðèì­ëÿ­íèí (ðèì­ëÿíå çàíè­ìà­ëè ïóñòûå äîìà), îí áóäåò ñ÷è­òàòü âðà­ãîì. (10) Ñîáðà­íèå áûëî ðàñ­ïó­ùå­íî; ïîìå­÷åí­íûå äâå­ðè ïîç­âî­ëè­ëè ðàç­ëè­÷àòü äîìà äðó­çåé îò âðà­æå­ñêèõ; âîè­íû ïî äàí­íî­ìó çíà­êó áðî­ñè­ëèñü â ðàç­íûå ñòî­ðî­íû ãðà­áèòü ðèì­ñêèå îáè­òà­ëè­ùà. Äîáû­÷à áûëà íåìà­ëîé.

10. Iam tu­mul­tus erat cla­mor­que qua­lis es­se in cap­ta ur­be so­let; sed quid rei es­set ne­mo sa­tis pro cer­to sci­re. [2] Ta­ren­ti­ni Ro­ma­nos ad di­ri­pien­dam ur­bem cre­de­re coor­tos; Ro­ma­nis se­di­tio ali­qua cum frau­de vi­de­ri ab op­pi­da­nis mo­ta. [3] Prae­fec­tus pri­mo ex­ci­ta­tus tu­mul­tu in por­tum ef­fu­git; in­de ac­cep­tus sca­pha in ar­cem cir­cum­ve­hi­tur. [4] Er­ro­rem et tu­ba audi­ta ex theat­ro fa­cie­bat; nam et Ro­ma­na erat, a pro­di­to­ri­bus ad hoc ip­sum prae­pa­ra­ta, et inscien­ter a Grae­co infla­ta quis aut qui­bus sig­num da­ret in­cer­tum ef­fi­cie­bat. [5] Ubi in­lu­xit, et Ro­ma­nis Pu­ni­ca et Gal­li­ca ar­ma cog­ni­ta du­bi­ta­tio­nem exe­me­runt, et Grae­ci Ro­ma­nos pas­sim cae­de stra­tos cer­nen­tes, ab Han­ni­ba­le cap­tam ur­bem sen­se­runt. [6] Postquam lux cer­tior erat et Ro­ma­ni qui cae­di­bus su­per­fue­rant in ar­cem con­fu­ge­rant con­ti­cis­ce­bat­que pau­la­tim tu­mul­tus, tum Han­ni­bal Ta­ren­ti­nos si­ne ar­mis con­vo­ca­re iubet. [7] Con­ve­ne­re om­nes, prae­ter­quam qui ce­den­tis in ar­cem Ro­ma­nos ad om­nem adeun­dam si­mul for­tu­nam per­se­cu­ti fue­rant. [8] Ibi Han­ni­bal be­nig­ne ad­lo­cu­tus Ta­ren­ti­nos tes­ta­tus­que quae praes­ti­tis­set ci­vi­bus eorum quos ad Tra­su­men­num aut ad Can­nas ce­pis­set, [9] si­mul in do­mi­na­tio­nem su­per­bam Ro­ma­no­rum in­vec­tus, re­ci­pe­re se in do­mos suas quem­que ius­sit et fo­ri­bus no­men suum inscri­be­re; se do­mos eas quae inscrip­tae non es­sent sig­no ex­templo da­to di­ri­pi ius­su­rum; si quis in hos­pi­tio ci­vis Ro­ma­ni — va­cuas autem te­ne­bant do­mos — no­men inscrip­sis­set, eum se pro hos­te ha­bi­tu­rum. [10] Con­tio­ne di­mis­sa cum ti­tu­lis no­ta­tae fo­res discri­men pa­ca­tae ab hos­ti­li do­mo fe­cis­sent, sig­no da­to ad di­ri­pien­da hos­pi­tia Ro­ma­na pas­sim dis­cur­sum est; et fuit prae­dae ali­quan­tum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 44Ñîãëàñ­íî Ïîëè­áèþ (VIII, 33, 4—5), íà äâå­ðÿõ áûëî âåëå­íî íàïè­ñàòü ñëî­âî «òàðåí­òèí­öà».
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364002511 1364002512 1364002513