Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXV, ãë. 35

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

ñ.220 35. (1) Êàð­ôà­ãåí­ñêèå âîæäè íå ñèäå­ëè ñëî­æà ðóêè: èì âåç­ëî è îíè ñðà­çó æå ïîñëå áèò­âû, íå äàâ ñîë­äà­òàì äàæå ïåðå­äîõ­íóòü, òîðîï­ëè­âî, óñêî­ðåí­íû­ìè ïåðå­õî­äà­ìè, ïîì÷à­ëèñü ê Ãàç­ä­ðó­áà­ëó, ñûíó Ãàìèëü­êà­ðà. Îíè íå ñîìíå­âà­ëèñü, ÷òî, ñîåäè­íèâ ñâîè ñèëû, óñïåø­íî îêîí­÷àò âîé­íó. (2) Ïî èõ ïðè­áû­òèè ñîë­äà­òû è ïîë­êî­âîä­öû, ðàäó­ÿñü ïîáåäå, ñòà­ëè ïîçäðàâ­ëÿòü äðóã äðó­ãà: óáèò òàêîé ïîë­êî­âî­äåö, óíè­÷òî­æå­íî âñå åãî âîé­ñêî è òàêàÿ æå, íåñî­ìíåí­íî, ïîáåäà æäåò èõ âïå­ðå­äè.

(3) Äî ðèì­ëÿí íå äîøëè åùå âåñòè î ïîñòèã­øåì èõ íåñ÷à­ñòüå, íî â ëàãå­ðå ñòî­ÿ­ëà ñêîðá­íàÿ òèøè­íà: âñå, êàê ýòî áûâà­åò, ïðåä­÷óâ­ñò­âî­âà­ëè íàè­âûñ­øóþ áåäó. (4) Ïîë­êî­âî­äåö129a âèäåë è ñàì: ñîþç­íè­êè åãî ïîêè­íó­ëè, íåïðè­ÿ­òåëü­ñêîå âîé­ñêî ñèëü­íî óâå­ëè­÷è­ëîñü — íàäå­ÿòü­ñÿ íå íà ÷òî. Ðèì­ëÿíå ðàç­áè­òû, îá ýòîì ìîæ­íî áûëî äîãà­äû­âàòü­ñÿ, è çäðà­âûé ñìûñë òàêóþ äîãàä­êó ïîä­äåð­æè­âàë. Âåäü òîëü­êî çàêîí­÷èâ ýòó âîé­íó, Ãàç­ä­ðó­áàë è Ìàãîí ìîã­ëè ïîä­âå­ñòè ñþäà áåç ñðà­æå­íèÿ ñâîè âîé­ñêà. (5) Ðàç­âå áðàò130 íå îñòà­íî­âèë áû èõ èëè íå ïîøåë çà íèìè ñëå­äîì? (6) À åñëè îí íå ñìîã ïîìå­øàòü íåïðè­ÿ­òå­ëþ ñîåäè­íèòü­ñÿ, òî ðàç­âå ñàì îí íå ñîåäè­íèë­ñÿ áû ñ áðà­òîì? (7) Âñòðå­âî­æåí­íûé, îáåñ­ïî­êî­åí­íûé, îí ïîëà­ãàë, ÷òî åäèí­ñò­âåí­íûé ïóòü ê ñïà­ñå­íèþ — óéòè îòñþäà êàê ìîæ­íî äàëü­øå. Íî÷üþ — íåïðè­ÿ­òåëü íè÷å­ãî íå ïîäî­çðå­âàë è íå áåñ­ïî­êî­èë­ñÿ — ðèì­ëÿíå âûøëè èç ëàãå­ðÿ è ïðî­øëè äîâîëü­íî äàëå­êî. (8) Êîãäà íà ðàñ­ñâå­òå êàð­ôà­ãå­íÿíå ïîíÿ­ëè, ÷òî âðà­ãè óøëè, îíè âûñëà­ëè âïå­ðåä íóìè­äèé­öåâ, ñàìè ñàìûì áûñò­ðûì õîäîì êèíó­ëèñü â ïîãî­íþ. Íóìè­äèé­öû íàñòèã­ëè óõî­äèâ­øèõ åùå äî íàñòóï­ëå­íèÿ íî÷è: íàïà­äàÿ òî ñ òûëà, òî ñ ôëàí­ãîâ, îíè çàñòà­âè­ëè óõî­äèâ­øèõ îñòà­íî­âèòü­ñÿ è çàùè­ùàòü­ñÿ. (9) Ñöè­ïè­îí îáî­ä­ðÿë ñâî­èõ: ïóñòü èäóò è íà õîäó ñðà­æà­þò­ñÿ, ïîêà ýòî åùå âîç­ìîæ­íî, ïîêà èõ åùå íå íàñòèã­ëà ïåõîòà.

35. Haud seg­ni­ter in­de du­ces Poe­ni for­tu­na usi con­fes­tim e proe­lio vix ne­ces­sa­ria quie­te da­ta mi­li­ti­bus ad Hasdru­ba­lem Ha­mil­ca­ris ci­ta­tum ag­men ra­piunt non du­bia spe, cum se co­niun­xis­sent, de­bel­la­ri pos­se. [2] Quo ubi est ven­tum, in­ter exer­ci­tus du­ces­que vic­to­ria re­cen­ti lae­tos gra­tu­la­tio in­gens fac­ta, im­pe­ra­to­re tan­to cum om­ni exer­ci­tu de­le­to et al­te­ram pro haud du­bia pa­rem vic­to­riam ex­pec­tan­tes. [3] Ad Ro­ma­nos non­dum qui­dem fa­ma tan­tae cla­dis per­ve­ne­rat, sed maes­tum quod­dam si­len­tium erat et ta­ci­ta di­vi­na­tio, qua­lis iam prae­sa­gien­ti­bus ani­mis in­mi­nen­tis ma­li es­se so­let. [4] Im­pe­ra­tor ip­se, prae­ter­quam quod ab so­ciis se de­ser­tum, hos­tium tan­tum auc­tas co­pias sen­tie­bat, co­niec­tu­ra etiam et ra­tio­ne ad sus­pi­cio­nem ac­cep­tae cla­dis quam ad ul­lam bo­nam spem pro­nior erat: [5] quo­nam mo­do enim Hasdru­ba­lem ac Ma­go­nem, ni­si de­functos suo bel­lo, si­ne cer­ta­mi­ne ad­du­ce­re exer­ci­tum po­tuis­se? [6] Quo mo­do autem non obsti­tis­se aut ab ter­go se­cu­tum frat­rem, ut, si pro­hi­be­re quo mi­nus in unum coi­rent et du­ces et exer­ci­tus hos­tium non pos­set, ip­se cer­te cum frat­re co­niun­ge­ret co­pias? [7] His an­xius cu­ris id mo­do es­se sa­lu­ta­re in prae­sens cre­de­bat, ce­de­re in­de quan­tum pos­set; exin­de una noc­te ig­na­ris hos­ti­bus et ob id quie­tis ali­quan­tum emen­sus est iter. [8] Lu­ce ut sen­se­runt pro­fec­tos, hos­tes prae­mis­sis Nu­mi­dis quam po­te­rant ma­xi­me ci­ta­to ag­mi­ne se­qui coe­pe­runt. An­te noc­tem ad­se­cu­ti Nu­mi­dae, nunc ab ter­go, nunc in la­te­ra in­cur­san­tes, con­sis­te­re coe­ge­runt ac tu­ta­ri ag­men; [9] quan­tum pos­sent ta­men tu­to, ut si­mul pug­na­rent pro­ce­de­rentque Sci­pio hor­ta­ba­tur, pri­us­quam pe­destres co­piae ad­se­que­ren­tur.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 129aÃíåé Ñöè­ïè­îí, î ÷üåé ñóäü­áå è ïîé­äåò ðå÷ü äàëü­øå.
  • 130Ò. å. Ïóá­ëèé Ñöè­ïè­îí, î ÷üåé ãèáå­ëè ñì. âûøå: XXV, 34, 11.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364002536 1364002537 1364002538