Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
14. (1) Ñ ýòîé ðå÷üþ Âèððèÿ ìíîãèå áûëè ñîãëàñíû; ìåíüøå îêàçàëîñü ìóæåñòâåííûõ ëþäåé, ãîòîâûõ îñóùåñòâèòü òî, ÷òî ñàìè îäîáðèëè. (2) Áîëüøèíñòâî ñåíàòîðîâ, ðàññ÷èòûâàâøèõ íà ìèëîñåðäèå ðèìëÿí, íå ðàç èñïûòàííîå â âîéíàõ, ïîíàäåÿëèñü, ÷òî ñíèçîéäóò è ê íèì: Êàïóþ ðåøèëè ñäàòü è ñ ýòèì è îòïðàâèëè ïîñëîâ ê ðèìëÿíàì. (3) Ê Âèáèþ Âèððèþ ïîøëî ïðèìåðíî äâàäöàòü ñåìü ñåíàòîðîâ; îòîáåäàëè, ïîñòàðàëèñü çàãëóøèòü âèíîì ìûñëè î íàâèñøåé áåäå è ïðèíÿëè ÿä. (4) Âñòàëè, îáìåíÿëèñü ðóêîïîæàòèåì, ïåðåä ñìåðòüþ â ïîñëåäíèé ðàç îáíÿëèñü, ïëà÷à íàä ñîáîé è íàä ðîäíûì ãîðîäîì. Îäíè îñòàëèñü, ÷òîáû òåëàì èõ ñãîðåòü íà îáùåì êîñòðå, äðóãèå ðàçîøëèñü ïî äîìàì. (5) ßä íà ñûòûõ è ïüÿíûõ äåéñòâîâàë ìåäëåííî; áîëüøèíñòâî ïðîæèëè öåëóþ íî÷ü è ÷àñòü íàñòóïèâøåãî äíÿ, íî âñå æå óìåðëè ðàíüøå, ÷åì îòâîðèëèñü ïåðåä âðàãàìè âîðîòà. (6) Íà ñëåäóþùèé äåíü Þïèòåðîâû âîðîòà69, íàõîäèâøèåñÿ ïðîòèâ ðèìñêîãî ëàãåðÿ, ïî ïðèêàçó ïðîêîíñóëà áûëè îòêðûòû è ÷åðåç íèõ âîøåë îäèí ëåãèîí è äâå àëû êîííèêîâ70 âî ãëàâå ñ ëåãàòîì Ãàåì Ôóëüâèåì. (7) Îí ïðåæäå âñåãî ðàñïîðÿäèëñÿ ñíåñòè ê íåìó âñå îðóæèå, êàêîå áûëî â Êàïóå, ðàññòàâèë ó âñåõ âîðîò êàðàóëû, ÷òîáû íèêòî íå ìîã íè âîéòè, íè âûéòè, çàõâàòèë ïóíèéñêèé ãàðíèçîí è ïðèêàçàë êàìïàíñêèì ñåíàòîðàì èäòè â ëàãåðü ê ðèìñêèì âîåíà÷àëüíèêàì. (8) Êîãäà îíè ïðèøëè òóäà, âñåõ èõ íåìåäëåííî çàêîâàëè â öåïè è âåëåëè ïåðå÷èñëèòü êâåñòîðàì çîëîòî è ñåðåáðî, êàêîå èìåëè. Çîëîòà áûëî äâå òûñÿ÷è ñåìüäåñÿò ôóíòîâ71, ñåðåáðà — òðèäöàòü îäíà òûñÿ÷à äâåñòè. (9) Ñåíàòîðîâ, èçâåñòíûõ êàê ãëàâíûõ çà÷èíùèêîâ îòëîæåíèÿ îò ðèìëÿí, îòïðàâèëè ïîä ñòðàæó: äâàäöàòü ïÿòü — â Êàëû; äâàäöàòü âîñåìü — â Òåàí. |
14. Hanc orationem Virri plures cum adsensu audierunt quam forti animo id quod probabant exsequi potuerunt. [2] Maior pars senatus, multis saepe bellis expertam populi Romani clementiam haud diffidentes sibi quoque placabilem fore, legatos ad dedendam Romanis Capuam decreverunt miseruntque. [3] Vibium Virrium septem et viginti ferme senatores domum secuti sunt, epulatique cum eo et, quantum facere potuerant alienatis mentibus vino ab imminentis sensu mali, venenum omnes sumpserunt; [4] inde misso convivio dextris inter se datis ultimoque conplexu conlacrimantes suum patriaeque casum, alii, ut eodem rogo cremarentur, manserunt, alii domos digressi sunt. [5] Inpletae cibis vinoque venae minus efficacem in maturanda morte vim veneni fecerunt; itaque noctem totam plerique eorum et diei insequentis partem cum animam egissent, omnes tamen prius quam aperirentur hostibus portae exspirarunt. [6] Postero die porta Iovis, quae adversus castra Romana erat, iussu proconsulum aperta est. Ea intromissa legio una et duae alae cum C. Fulvio legato. [7] Is cum omnium primum arma telaque quae Capuae erant ad se conferenda curasset, custodiis ad omnes portas dispositis, ne quis exire aut emitti posset, praesidium Punicum comprehendit, senatum Campanum ire in castra ad imperatores Romanos iussit. [8] Quo cum venissent, extemplo iis omnibus catenae iniectae, iussique ad quaestores deferre quod auri atque argenti haberent. Auri pondo duo milia septuaginta fuit, argenti triginta milia pondo et mille ducenta. [9] Senatores quinque et viginti Cales in custodiam, duodetriginta Teanum missi, quorum de sententia maxime descitum ab Romanis constabat. |