История Рима от основания города

Книга XXVI, гл. 15

15. De suppli­cio Cam­pa­ni se­na­tus haud­qua­quam in­ter Ful­vium Clau­dium­que con­ve­nie­bat: fa­ci­lis im­pet­ran­dae ve­niae Clau­dius, Ful­vii du­rior sen­ten­tia erat. [2] Ita­que Ap­pius Ro­mam ad se­na­tum ar­bit­rium eius rei to­tum rei­cie­bat: [3] per­cunctan­di etiam aequ­um es­se po­tes­ta­tem fie­ri pat­ri­bus, num com­mu­ni­cas­sent con­si­lia cum ali­quis so­cio­rum La­ti­ni no­mi­nis, et num ope eorum in bel­lo fo­rent adiu­ti. [4] Id ve­ro mi­ni­me com­mit­ten­dum es­se Ful­vius di­ce­re ut sol­li­ci­ta­ren­tur cri­mi­ni­bus du­biis so­cio­rum fi­de­lium ani­mi, et su­bi­ce­ren­tur in­di­ci­bus quis ne­que quid di­ce­rent ne­que quid fa­ce­rent quic­quam um­quam pen­si fuis­set; ita­que se eam quaes­tio­nem oppres­su­rum exstinctu­rum­que. [5] Ab hoc ser­mo­ne cum dig­res­si es­sent, et Ap­pius quam­vis fe­ro­ci­ter lo­quen­tem col­le­gam non du­bi­ta­ret ta­men lit­te­ras su­per tan­ta re ab Ro­ma exspec­ta­tu­rum, [6] Ful­vius, ne id ip­sum im­pe­di­men­tum in­cep­to fo­ret, di­mit­tens prae­to­rium tri­bu­nis mi­li­tum ac prae­fec­tis so­cium im­pe­ra­vit uti duo­bus mi­li­bus equi­tum de­lec­tis de­nun­tia­rent ut ad ter­tiam bu­ci­nam praes­to es­sent.

[7] Cum hoc equi­ta­tu noc­te Tea­num pro­fec­tus, pri­ma lu­ce por­tam intra­vit at­que in fo­rum per­re­xit; con­cur­su­que ad pri­mum equi­tum ingres­sum fac­to ma­gistra­tum Si­di­ci­num ci­ta­ri ius­sit im­pe­ra­vit­que ut pro­du­ce­ret Cam­pa­nos quos in cus­to­dia ha­be­ret. [8] Pro­duc­ti om­nes vir­gis­que cae­si ac se­cu­ri per­cus­si. In­de ci­ta­to equo Ca­les per­cur­rit; ubi cum in tri­bu­na­li con­se­dis­set pro­duc­ti­que Cam­pa­ni de­li­ga­ren­tur ad pa­lum, eques ci­tus ab Ro­ma ve­nit lit­te­ras­que a C. Cal­pur­nio prae­to­re Ful­vio et se­na­tus con­sul­tum tra­dit. [9] Mur­mur ab tri­bu­na­li to­tam con­tio­nem per­va­sit dif­fer­ri rem in­teg­ram ad pat­res de Cam­pa­nis. Et Ful­vius, id ita es­se ra­tus ac­cep­tas lit­te­ras ne­que re­so­lu­tas cum in gre­mio re­po­suis­set, prae­co­ni im­pe­ra­vit ut lic­to­rem le­ge age­re iube­ret. Ita de iis quo­que qui Ca­li­bus erant sumptum suppli­cium. [10] Tum lit­te­rae lec­tae se­na­tus­que con­sul­tum, se­rum ad im­pe­dien­dam rem ac­tam quae sum­ma ope adpro­pe­ra­ta erat, ne im­pe­di­ri pos­set. [11] Con­sur­gen­tem iam Ful­vium Tau­rea Vi­bel­lius Cam­pa­nus, per me­diam va­dens tur­bam, no­mi­ne incla­ma­vit et, cum mi­ra­bun­dus quid­nam se­se vel­let re­se­dis­set Flac­cus, [12] «Me quo­que» in­quit «iube oc­ci­di, ut glo­ria­ri pos­sis mul­to for­tio­rem quam ip­se es vi­rum abs te oc­ci­sum es­se». [13] Cum Flac­cus ne­ga­ret pro­fec­to sa­tis com­po­tem men­tis es­se, mo­do pro­hi­be­ri etiam se, si id vel­let, se­na­tus con­sul­to di­ce­ret, [14] tum Vi­bel­lius «Quan­do qui­dem» in­quit «cap­ta pat­ria, pro­pin­quis ami­cis­que amis­sis, cum ip­se ma­nu mea co­niu­gem li­be­ros­que in­ter­fe­ce­rim, ne quid in­dig­ni pa­te­ren­tur, mi­hi ne mor­tis qui­dem co­pia eadem est quae his ci­vi­bus meis, pe­ta­tur a vir­tu­te in­vi­sae hui­us vi­tae vin­dic­ta». [15] At­que ita gla­dio quem ves­te te­xe­rat per ad­ver­sum pec­tus transfi­xus, an­te pe­des im­pe­ra­to­ris mo­ri­bun­dus pro­cu­buit.