Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
37. (1) Íèêîãäà çà âñå âðåìÿ âîéíû íè êàðôàãåíÿíå, íè ðèìëÿíå òàê íå ÷óâñòâîâàëè, ñêîëü ïåðåìåí÷èâî âîåííîå ñ÷àñòüå — òî ñòðàõ, òî íàäåæäà âëàäåëè èìè. (2) Òàê øëè äåëà ó ðèìëÿí â ïðîâèíöèÿõ: íåóäà÷è â Èñïàíèè, óäà÷è â Ñèöèëèè ñìåøèâàëè ïå÷àëü ñ ðàäîñòüþ. (3)  Èòàëèè òîæå óòðàòà Òàðåíòà áûëà òÿæåëûì óäàðîì, íî ãàðíèçîí óäåðæàë âîïðåêè îæèäàíèÿì êðåïîñòü — è ýòî ðàäîâàëî. (4) Âíåçàïíûé óæàñ âäðóã îõâàòèë Ðèì, áîÿëèñü, ÷òî Ãîðîä áóäåò îñàæäåí, íî Êàïóÿ îêàçàëàñü ïîêîðåíà ñïóñòÿ íåñêîëüêî äíåé, è ñòðàõ ñìåíèëî ëèêîâàíèå. (5) Åãî óìåðèëè ñîáûòèÿ çà ìîðåì: Ôèëèïï â íåäîáðûé ÷àñ ñòàë âðàãîì, íî ïîÿâèëèñü íîâûå ñîþçíèêè: ýòîëèéöû è Àòòàë, öàðñòâîâàâøèé â Àçèè: ñóäüáà ñëîâíî óæå îáåùàëà ðèìëÿíàì ãîñïîäñòâî íàä Âîñòîêîì. (6) Êàðôàãåíÿíå òàêæå óòðàòèëè Êàïóþ, çàòî âçÿëè Òàðåíò, õâàëèëèñü, ÷òî áåñïðåïÿòñòâåííî ïîäîøëè ê ñòåíàì Ðèìà, (7) è äîñàäîâàëè, ÷òî òåì è êîí÷èëîñü. Èì áûëî ñòûäíî: â òî ñàìîå âðåìÿ, êîãäà îíè áûëè ó ñòåí Ðèìà, ðèìñêîå âîéñêî, ñ.260 íå îáðàùàÿ íà íèõ íèêàêîãî âíèìàíèÿ, äðóãèìè âîðîòàìè óõîäèëî â Èñïàíèþ. (8)  ñàìîé Èñïàíèè òîæå êàðôàãåíÿíå ñîâñåì áûëî âîçíàäåÿëèñü, ÷òî åñëè äâà òàêèõ âîéñêà èñòðåáëåíû, âîæäè èõ171 óáèòû, òî è âîéíà çàâåðøåíà, è ðèìëÿíå èçãíàíû. Òåì ñèëüíåå áûëî èõ ðàçäðàæåíèå òåì, ÷òî îäåðæàííàÿ ïîáåäà îêàçàëàñü íàïðàñíîé, à ëèøèë èõ åå ïëîäîâ Ëóöèé Ìàðöèé, â ñóìÿòèöå âîçãëàâèâøèé ðèìëÿí. (9) Ñóäüáà óðàâíîâåñèëà äëÿ îáåèõ ñòîðîí óñïåõ è íåóäà÷ó: òà æå íàäåæäà, òîò æå è ñòðàõ — êàê áóäòî òîëüêî åùå íà÷èíàåòñÿ âîéíà. |
37. Neque aliud tempus belli fuit quo Carthaginienses Romanique pariter variis casibus immixti magis in ancipiti spe ac metu fuerint. [2] Nam Romanis et in provinciis, hinc in Hispania adversae res, hinc prosperae in Sicilia luctum et laetitiam miscuerant; [3] et in Italia cum Tarentum amissum damno et dolori, tum arx cum praesidio retenta praeter spem gaudio fuit; [4] et terrorem subitum pavoremque urbis Romae obsessae et oppugnatae Capua post dies paucos capta in laetitiam vertit. [5] Transmarinae quoque res quadam vice pensatae: Philippus hostis tempore haud satis opportuno factus, Aetoli novi adsciti socii Attalusque Asiae rex, iam velut despondente fortuna Romanis imperium orientis. [6] Carthaginienses quoque Capuae amissae Tarentum captum aequabant, et ut ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat inriti incepti, pudebatque adeo se spretos [7] ut sedentibus ipsis ad Romana moenia alia porta exercitus Romanus in Hispaniam duceretur. [8] Ipsae quoque Hispaniae quo propius spem venerant tantis duobus ducibus exercitibusque caesis debellatum ibi ac pulsos inde Romanos esse, eo plus ab L. Marcio, tumultuario duce, ad vanum et inritum victoriam redactam esse indignationis praebebant. [9] Ita aequante fortuna suspensa omnia utrisque erant, integra spe, integro metu, velut illo tempore primum bellum inciperent. |