Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXVII, ãë. 32

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ñ.304 32. (1) Âîé­äÿ â îáëàñòü âðà­ãà, îíè â ïåð­âûé äåíü îïó­ñòî­øà­ëè åå, à íà âòî­ðîé — â áîå­âîì ñòðîþ ïîäî­øëè ê ãîðî­äó, ïîñëàâ âïå­ðåä êîí­íè­öó: ãàð­öóÿ ïåðåä âîðîòà­ìè, êîí­íè­êè âûçû­âà­ëè ýòî­ëèé­öåâ, îõîò­íè­êîâ äî âûëà­çîê. (2) Íè öàðü, íè àõåé­öû íå çíà­ëè, ÷òî Ñóëü­ïè­öèé ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ ñ ïÿò­íà­äöà­òüþ êîðàá­ëÿ­ìè èç Íàâ­ïàê­òà â Êèë­ëå­íó, âûñà­äèë ÷åòû­ðå òûñÿ­÷è âîîðó­æåí­íûõ âîè­íîâ è â íî÷­íîé òèøèíå íåçà­ìåò­íî âîøåë â Ýëèäó149a. (3) Ïîýòî­ìó îíè îò íåîæè­äàí­íî­ñòè ïåðå­ïó­ãà­ëèñü, êîãäà óâèäå­ëè ìåæ ýòî­ëèé­öåâ è ýëåé­öåâ ðèì­ñêîå îðó­æèå è çíà­ìå­íà. (4) Öàðü ñíà­÷à­ëà õîòåë óâå­ñòè îáðàò­íî ñâîè âîé­ñêà, íî ìåæ­äó ýòî­ëèé­öà­ìè è òðàë­ëà­ìè (ýòî èëëè­ðèé­ñêîå ïëå­ìÿ) óæå çàâÿ­çà­ëîñü ñðà­æå­íèå, è öàðü, âèäÿ, êàê òåñ­íÿò åãî ñîë­äàò, áðî­ñèë­ñÿ ñ êîí­íè­öåé íà ðèì­ñêóþ êîãîð­òó. (5) Ëîøàäü, ïðîí­çåí­íàÿ êîïüåì, óïà­ëà, è öàðü ñâà­ëèë­ñÿ ÷åðåç åå ãîëî­âó — çàâÿ­çà­ëàñü ÿðîñò­íàÿ áèò­âà; ðèì­ëÿíå íàñåäà­ëè íà öàðÿ, ñâîè åãî çàùè­ùà­ëè. (6) Ìóæå­ñò­âåí­íî áèë­ñÿ îí ñàì; åìó, ïåøå­ìó, ïðè­øëîñü îòáè­âàòü­ñÿ îò âñàä­íè­êîâ. Áîé áûë óæå íåðà­âåí; âîêðóã öàðÿ ïàëè ìíî­ãèå, ìíî­ãèå áûëè ðàíå­íû; íàêî­íåö îí, âûõâà­÷åí­íûé èç áîÿ ñâî­è­ìè âîè­íà­ìè, óñêà­êàë íà äðó­ãîì êîíå.

(7)  ýòîò äåíü îí ðàç­áèë ëàãåðü â ïÿòè ìèëÿõ îò ãîðî­äà ýëåé­öåâ. Íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü îí ïîâåë âñå âîé­ñêî ê áëè­æàé­øåé ýëèä­ñêîé êðå­ïîñò­öå — îíà çîâåò­ñÿ Ïèðã150, — ãäå, ïî ñëó­õàì, ñîáðà­ëîñü ìíî­æå­ñòâî ñåëü­ñêèõ æèòå­ëåé, ïðè­ãíàâ­øèõ òóäà èç áîÿç­íè ãðà­áå­æà è ñâîé ñêîò. (8) Ýòó áåñ­ïî­ðÿäî÷­íóþ è áåç­îðóæ­íóþ òîë­ïó îí çàõâà­òèë, ïîêà ëþäè åùå íå îïîì­íè­ëèñü îò ñòðà­õà; äîáû­÷à âîç­íà­ãðà­äè­ëà çà ïîçîð ïîä Ýëèäîé. (9) Êîãäà öàðü äåëèë äîáû­÷ó è ïëåí­íûõ (ëþäåé áûëî ÷åòû­ðå òûñÿ­÷è, à âñÿ­êî­ãî ñêîòà äî äâà­äöà­òè òûñÿ÷ ãîëîâ), ÿâèë­ñÿ ãîíåö èç Ìàêåäî­íèè: êàêîé-òî Àýðîï, ñîîá­ùèë îí, ïîä­êó­ïèâ íà÷àëü­íè­êà êðå­ïî­ñòè è ãàð­íè­çî­íà, âçÿë ãîðîä Ëèõ­íèä151, çàõâà­òèë íåñêîëü­êî ñåëå­íèé äàñ­ñà­ðå­òè­åâ152 è ïîä­ñòðå­êà­åò äàð­äà­íîâ153. (10) Ôèëèïï áðî­ñèë àõåé­ñêî-ýòî­ëèé­ñêóþ âîé­íó, îñòà­âèë äëÿ çàùè­òû ñîþç­íè­êîâ äâå òûñÿ­÷è ïÿòü­ñîò ðàç­íî­ãî ðîäà âîè­íîâ ïîä íà÷à­ëîì Ìåíèï­ïà è Ïîëè­ôàí­òà, (11) à ñàì èç Äèì ÷åðåç Àõàéþ, Áåî­òèþ è Åâáåþ ïðè­øåë ÷åðåç äåñÿòü äíåé â Äåìåò­ðè­à­äó154 â Ôåñ­ñà­ëèè.

32. Pri­mum diem quo fi­nes hos­tium ingres­si sunt po­pu­lan­do ab­sumpse­runt; pos­te­ro die acie instruc­ta ad ur­bem ac­ces­se­runt prae­mis­sis equi­ti­bus qui obe­qui­tan­do por­tis promptum ad ex­cur­sio­nes ge­nus la­ces­se­rent Aeto­lo­rum. [2] Ig­no­ra­bant Sul­pi­cium cum quin­de­cim na­vi­bus ab Nau­pac­to Cyl­le­nen traie­cis­se et ex­po­si­tis in ter­ram quat­tuor mi­li­bus ar­ma­to­rum si­len­tio noc­tis, ne conspi­ci ag­men pos­set, intras­se Elim. [3] Ita­que inpro­vi­sa res in­gen­tem inie­cit ter­ro­rem, postquam in­ter Aeto­los Eleos­que Ro­ma­na sig­na at­que ar­ma cog­no­ve­re. [4] Et pri­mo re­ci­pe­re suos vo­lue­rat rex; dein­de contrac­to iam in­ter Aeto­los et Tral­les — Il­ly­rio­rum id est ge­nus — cer­ta­mi­ne cum ur­ge­ri vi­de­ret suos, et ip­se rex cum equi­ta­tu in co­hor­tem Ro­ma­nam in­cur­rit. [5] Ibi equ­us pi­lo traiec­tus cum pro­lap­sum su­per ca­put re­gem ef­fu­dis­set, at­rox pug­na ut­rim­que ac­cen­sa est, et ab Ro­ma­nis im­pe­tu in re­gem fac­to et pro­te­gen­ti­bus re­giis. [6] In­sig­nis et ip­sius pug­na fuit, cum pe­des in­ter equi­tes coac­tus es­set proe­lium ini­re. Dein cum iam im­par cer­ta­men es­set, ca­de­rentque cir­ca eum mul­ti et vol­ne­ra­ren­tur, rap­tus ab suis at­que al­te­ri equo iniec­tus fu­git. [7] Eo die castra quin­que mi­lia pas­suum ab ur­be Eleo­rum po­suit. Pos­te­ro die ad pro­pin­quum Eleo­rum cas­tel­lum — Pyr­gum vo­cant — co­pias om­nes edu­xit, quo ag­res­tium mul­ti­tu­di­nem cum pe­co­ri­bus me­tu po­pu­la­tio­num com­pul­sam audie­rat. [8] Eam in­con­di­tam iner­mem­que mul­ti­tu­di­nem pri­mo sta­tim ter­ro­re ad­ve­niens ce­pit; com­pen­sa­ve­rat­que ea prae­da quod ig­no­mi­niae ad Elim ac­cep­tum fue­rat. [9] Di­vi­den­ti prae­dam cap­ti­vos­que — fue­re autem quat­tuor mi­lia ho­mi­num, pe­co­rum om­nis ge­ne­ris ad vi­gin­ti mi­lia — nun­tius ex Ma­ce­do­nia ve­nit Aëro­pum quen­dam cor­rup­to ar­cis prae­si­dii­que prae­fec­to Lych­ni­dum ce­pis­se, te­ne­re et Das­sa­re­tio­rum quos­dam vi­cos et Dar­da­nos etiam con­ci­re. [10] Omis­so igi­tur Achai­co at­que Aeto­li­co bel­lo, re­lic­tis ta­men duo­bus mi­li­bus et quin­gen­tis om­nis ge­ne­ris ar­ma­to­rum cum Me­nip­po et Po­ly­phan­ta du­ci­bus ad prae­si­dium so­cio­rum, [11] pro­fec­tus ab Dy­mis per Acha­iam Boeo­tiam­que et Euboeam de­cu­mis castris De­met­ria­dem in Thes­sa­liam per­ve­nit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 149aÃîðîä Ýëèäà íàõî­äèë­ñÿ â 22—23 êì îò ìîðÿ. Îò ãîðî­äà äîðî­ãà âåëà ê Êèë­ëåíå, êîòî­ðàÿ ñëó­æè­ëà ýëåé­öàì ìîð­ñêîé ãàâà­íüþ.
  • 150Ò. å. «Áàø­íÿ».
  • 151Ëèõ­íèä (Ëèõ­íèäà) — ãîðîä â Èëëè­ðèè íà ñåâå­ðî-âîñòî÷­íîì áåðå­ãó Ëèõ­íèä­ñêî­ãî îçå­ðà (ñîâð. Îõðèä­ñêîå îçå­ðî â Þãî­ñëà­âèè).
  • 152Èëëè­ðèé­ñêîå ïëå­ìÿ, îáè­òàâ­øåå ê þãó îò Ëèõ­íèä­ñêî­ãî îçå­ðà è ãðà­íè­÷èâ­øåå ñ Ìàêåäî­íè­åé.
  • 153Ñì. ïðè­ìå÷. 125 ê êí. XXVI.
  • 154Ãîðîä íà ñåâåð­íîì áåðå­ãó Ïàãà­ñåé­ñêî­ãî çàëè­âà. Îñíî­âàí Äåìåò­ðè­åì Ïîëè­îð­êå­òîì îêî­ëî 293 ã. äî í. ý. Áûë õîðî­øî óêðåï­ëåí. Îäíà èç ðåçè­äåí­öèé ìàêåäîí­ñêèõ öàðåé.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364002733 1364002734 1364002735