История Рима от основания города

Книга XXVII, гл. 51

51. Ip­sos dein­de adpro­pin­qua­re le­ga­tos ad­la­tum est. Tunc enim ve­ro om­nis aetas cur­re­re ob­vii, pri­mus quis­que ocu­lis auri­bus­que hau­ri­re tan­tum gau­dium cu­pien­tes. [2] Ad Mul­vium us­que pon­tem con­ti­nens ag­men per­ve­nit. [3] Le­ga­ti — erant L. Ve­tu­rius Phi­lo, P. Li­ci­nius Va­rus, Q. Cae­ci­lius Me­tel­lus — cir­cum­fu­si om­nis ge­ne­ris ho­mi­num fre­quen­tia in fo­rum per­ve­ne­runt, cum alii ip­sos, alii co­mi­tes eorum quae ac­ta es­sent per­cuncta­ren­tur. [4] Et ut quis­que audie­rat exer­ci­tum hos­tium im­pe­ra­to­rem­que oc­ci­sum, le­gio­nes Ro­ma­nas in­co­lu­mes, sal­vos con­su­les es­se, ex­templo aliis por­ro im­per­tie­bant gau­dium suum. [5] Cum aeg­re in cu­riam per­ven­tum es­set, mul­to aeg­rius sum­mo­ta tur­ba, ne pat­ri­bus mis­ce­re­tur, lit­te­rae in se­na­tu re­ci­ta­tae sunt. In­de tra­duc­ti in con­tio­nem le­ga­ti. [6] L. Ve­tu­rius lit­te­ris re­ci­ta­tis, ip­se pla­nius om­nia quae ac­ta erant ex­po­suit cum in­gen­ti ad­sen­su, postre­mo etiam cla­mo­re uni­ver­sae con­tio­nis, cum vix gau­dium ani­mis ca­pe­rent. [7] Dis­cur­sum in­de ab aliis cir­ca templa deum, ut gra­tes age­rent, ab aliis do­mos, ut co­niu­gi­bus li­be­ris­que tam lae­tum nun­tium im­per­ti­rent. [8] Se­na­tus quod M. Li­vius et C. Clau­dius con­su­les in­co­lu­mi exer­ci­tu du­cem hos­tium le­gio­nes­que oc­ci­dis­sent, suppli­ca­tio­nem in tri­duum dec­re­vit. Eam suppli­ca­tio­nem C. Hos­ti­lius prae­tor pro con­tio­ne edi­xit, ce­leb­ra­ta­que a vi­ris fe­mi­nis­que est. [9] Om­nia templa per to­tum tri­duum aequa­lem tur­bam ha­bue­re, cum mat­ro­nae amplis­si­ma ves­te cum li­be­ris, pe­rin­de ac si de­bel­la­tum fo­ret, om­ni so­lu­tae me­tu deis im­mor­ta­li­bus gra­tes age­rent. [10] Sta­tum quo­que ci­vi­ta­tis ea vic­to­ria mo­vit, ut iam in­de haud se­cus quam in pa­ce res in­ter se contra­he­re ven­den­do, emen­do, mu­tuum dan­do ar­gen­tum cre­di­tum­que sol­ven­do aude­rent.

[11] C. Clau­dius con­sul cum in castra re­dis­set, ca­put Hasdru­ba­lis, quod ser­va­tum cum cu­ra at­tu­le­rat, proi­ci an­te hos­tium sta­tio­nes, cap­ti­vos­que Af­ros vinctos ut erant os­ten­di, duos etiam ex iis so­lu­tos ire ad Han­ni­ba­lem et expro­me­re quae ac­ta es­sent ius­sit. [12] Han­ni­bal, tan­to si­mul pub­li­co fa­mi­lia­ri­que ic­tus luc­tu, ag­nos­ce­re se for­tu­nam Car­tha­gi­nis fer­tur di­xis­se; [13] castris­que in­de mo­tis, ut om­nia auxi­lia quae dif­fu­sa la­tius tue­ri non po­te­rat in extre­mum Ita­liae an­gu­lum Brut­tios contra­he­ret, et Me­ta­pon­ti­nos, ci­vi­ta­tem uni­ver­sam, ex­ci­tos se­di­bus suis, et Lu­ca­no­rum qui suae di­cio­nis erant in Brut­tium ag­rum tra­du­xit.