Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
17. (1) Ñöèïèîí îòïðàâèë â Ðèì áðàòà Ëóöèÿ ñî ìíîãèìè çíàòíûìè ïëåííèêàìè è âåñòüþ î òîì, ÷òî Èñïàíèÿ âíîâü ïîêîðåíà. (2) Ðàäîñòíàÿ òîëïà ïðåâîçíîñèëà ýòîò ïîäâèã, è òîëüêî îäèí ÷åëîâåê — òîò, êòî åãî ñîâåðøèë, — íå óäîâëåòâîðåííûé ñâîåé ñëàâîé è ñâîåé äåÿòåëüíîñòüþ, ñ÷èòàë ïîêîðåíèå Èñïàíèè äåëîì íè÷òîæíûì ïî ñðàâíåíèþ ñ òåì, íà ÷òî íàäåÿëàñü åãî âåëèêàÿ äóøà. (3) Îí óæå ñîçåðöàë ñëàâó, âî âñåé ïîëíîòå îñåíÿâøóþ åãî, ïîêîðèòåëÿ Àôðèêè è âåëèêîãî Êàðôàãåíà. (4) Îí ðåøèë, ÷òî åìó íàäî âñå ïîäãîòîâèòü è îáåñïå÷èòü ñåáå ðàñïîëîæåíèå öàðåé è ïëåìåí. Äëÿ íà÷àëà çàäóìàë îí èñïûòàòü öàðÿ Ñèôàêà. (5) Ýòî áûë öàðü ìàñåñóëèåâ76. Îíè îáèòàþò ïî ñîñåäñòâó ñ ìàâðàìè, ïðÿìî íàïðîòèâ òîé ÷àñòè Èñïàíèè, ãäå íàõîäèòñÿ Íîâûé Êàðôàãåí. (6)  òî âðåìÿ Ñèôàê áûë ñ êàðôàãåíÿíàìè â ñîþçå. (7) Ïîëàãàÿ, ÷òî ó ýòîãî öàðÿ ñâÿòîñòü äîãîâîðîâ íå â áîëüøåì ïî÷åòå, ÷åì âîîáùå ó âàðâàðîâ, ÷üÿ âåðíîñòü çàâèñèò îò óäà÷ëèâîñòè ñîþçíèêà, Ñöèïèîí ïîñëàë ê Ñèôàêó äëÿ ïåðåãîâîðîâ Ãàÿ Ëåëèÿ ñ ïîäàðêàìè. (8) Âàðâàð èì îáðàäîâàëñÿ, è òàê êàê ðèìëÿíàì òîãäà âñþäó âåçëî, à ó êàðôàãåíÿí â Èòàëèè äåëà áûëè ïëîõè, â Èñïàíèè æå íèêàêèõ äåë íå áûëî, îí ñîãëàñèëñÿ âîéòè â äðóæáó ñ ðèìëÿíàìè, íî çàÿâèë, ÷òî ñêðåïèò åå êëÿòâîé òîëüêî ïðè ëè÷íîì ñâèäàíèè ñ èõ âîæäåì. (9) Ëåëèé, ïîëó÷èâ îò öàðÿ òîëüêî çàâåðåíèÿ, ÷òî Ñöèïèîíó áóäåò îáåñïå÷åíà áåçîïàñíîñòü, âåðíóëñÿ â Òàððàêîí. (10) Ñöèïèîíó, äóìàâøåìó î ïîêîðåíèè Àôðèêè, Ñèôàê áûë î÷åíü íóæåí: îí âëàäåë áîãàòåéøèì êðàåì, çíàë êàðôàãåíÿí ïî ñâîåìó áîåâîìó îïûòó, à öàðñòâî åãî îòäåëåíî áûëî îò Èñïàíèè ñ.337 òîëüêî óçêèì ïðîëèâîì. (11) Ñöèïèîí ðåøèë, ÷òî ñòîèò îòâàæèòüñÿ íà ýòó îïàñíóþ ïîåçäêó, èíà÷å îí íè÷åãî áû íå äîáèëñÿ; ÷òîáû îõðàíÿòü Èñïàíèþ, îí â Òàððàêîíå îñòàâèë Ëóöèÿ Ìàðöèÿ, à â Íîâîì Êàðôàãåíå Ìàðêà Ñèëàíà, áûñòðî ïðèøåäøåãî òóäà ñ âîéñêîì èç Òàððàêîíà. (12) Âìåñòå ñ Ãàåì Ëåëèåì îí îòáûë èç Íîâîãî Êàðôàãåíà ñ äâóìÿ êâèíêâåðåìàìè; ìîðå áûëî ñïîêîéíî, øëè áîëüøåé ÷àñòüþ íà âåñëàõ, èíîãäà ñ ëåãêèì ïîïóòíûì âåòðîì, è ïðèáûëè â Àôðèêó. (13) Ïî ñëó÷àéíîñòè â ýòîò æå ñàìûé äåíü Ãàçäðóáàë, âûãíàííûé èç Èñïàíèè, âîøåë ñ ñåìüþ òðèðåìàìè â òó æå ãàâàíü è áðîñèë çäåñü ÿêîðü. (14) Îí çàìåòèë äâå íåñîìíåííî âðàæåñêèå êâèíêâåðåìû; ïîêà îíè áûëè åùå â îòêðûòîì ìîðå, ïóíèéöû, âîñïîëüçîâàâøèñü ÷èñëåííûì ïðåâîñõîäñòâîì, ìîãëè áû èõ çàõâàòèòü, íî òîëüêî çðÿ ïîäíÿëè ïåðåïîëîõ: ñîëäàòû è ìîðÿêè õâàòàëè îðóæèå, ãîòîâèëè êîðàáëè ê áîþ, íî âñå ýòî îêàçàëîñü íè ê ÷åìó: (15) óñèëèâøèéñÿ âåòåð ïðèâåë êâèíêâåðåìû â ãàâàíü ðàíüøå, ÷åì êàðôàãåíÿíå óñïåëè ïîäíÿòü ÿêîðÿ. (16) Òåì âñå è êîí÷èëîñü — çàòåâàòü áîé â öàðñêîé ãàâàíè íèêòî íå ïîñìåë. Ïåðâûì âûñàäèëñÿ Ãàçäðóáàë, ïîòîì Ñöèïèîí è Ëåëèé — îíè øëè ê öàðþ. |
17. L. Scipio cum multis nobilibus captivis nuntius receptae Hispaniae Romam est missus. [2] Et cum ceteri laetitia gloriaque ingenti eam rem volgo ferrent, unus qui gesserat, inexplebilis virtutis veraeque laudis, parvum instar eorum quae spe ac magnitudine animi concepisset receptas Hispanias ducebat. [3] Iam Africam magnamque Carthaginem et in suum decus nomenque velut consummatam eius belli gloriam spectabat. [4] Itaque praemoliendas sibi ratus iam res conciliandosque regum gentiumque animos, Syphacem primum regem statuit temptare. [5] Masaesuliorum is rex erat. Masaesulii, gens adfinis Mauris, in regionem Hispaniae maxime qua sita Nova Carthago est spectant. [6] Foedus ea tempestate regi cum Carthaginiensibus erat; [7] quod haud gravius ei sanctiusque quam volgo barbaris, quibus ex fortuna pendet fides, ratus fore, oratorem ad eum C. Laelium cum donis mittit. [8] Quibus barbarus laetus, et quia res tum prosperae ubique Romanis, Poenis in Italia adversae, in Hispania nullae iam erant, amicitiam se Romanorum accipere annuit: firmandae eius fidem nec dare nec accipere nisi cum ipso coram duce Romano. [9] Ita Laelius in id modo fide ab rege accepta, tutum adventum fore, ad Scipionem redit. [10] Magnum in omnia momentum Syphax adfectanti res Africae erat, opulentissimus eius terrae rex, bello iam expertus ipsos Carthaginienses, finibus etiam regni apte ad Hispaniam, quod freto exiguo dirimuntur, positis. [11] Dignam itaque rem Scipio ratus quae, quoniam aliter non posset, magno periculo peteretur, L. Marcio Tarracone, M. Silano Carthagine Nova, quo pedibus ab Tarracone itineribus magnis ierat, [12] ad praesidium Hispaniae relictis, ipse cum C. Laelio duabus quinqueremibus ab Carthagine profectus tranquillo mari plurumum remis, interdum et leni adiuvante vento, in Africam traiecit. [13] Forte ita incidit ut eo ipso tempore Hasdrubal pulsus Hispania, septem triremibus portum invectus, ancoris positis terrae adplicaret naves, [14] cum conspectae duae quinqueremes, haud cuiquam dubio quin hostium essent opprimique a pluribus, priusquam portum intrarent, possent, nihil aliud quam tumultum ac trepidationem simul militum ac nautarum nequiquam armaque et naves expedientium fecerunt. [15] Percussa enim ex alto vela paulo acriori vento prius in portum intulerunt quinqueremes quam Poeni ancoras molirentur; [16] nec ultra tumultum ciere quisquam in regio portu audebat. Ita in terram prior Hasdrubal, mox Scipio et Laelius egressi ad regem pergunt. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß