Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXVIII, ãë. 18

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

18. (1) Ñèôà­êó ýòî çðå­ëè­ùå ïîêà­çà­ëîñü âåëè­êî­ëåï­íûì (äà îíî è áûëî òàêèì): âîæäè äâóõ ìîãó­ùå­ñò­âåí­íåé­øèõ â òî âðå­ìÿ íàðî­äîâ ïðè­øëè ê íåìó â îäèí è òîò æå äåíü èñêàòü åãî äðóæ­áû. (2) Îí ïðè­ãëà­ñèë îáî­èõ è, òàê êàê ñóäü­áå áûëî óãîä­íî ñâå­ñòè èõ ïîä îäíèì êðî­âîì, ó îäíî­ãî î÷à­ãà, ïîïû­òàë­ñÿ âòÿ­íóòü èõ â ðàç­ãî­âîð, êîòî­ðûì ðàç­ðå­øè­ëàñü áû èõ âðàæ­äà. (3) Ñöè­ïè­îí çàÿâèë, ÷òî ó íåãî íåò íèêà­êîé ëè÷­íîé íåíà­âè­ñòè ê Ïóíèé­öó, ÷òîáû î íåé ãîâî­ðèòü, à âåñòè ñ íåïðè­ÿ­òå­ëåì ïåðå­ãî­âî­ðû î äåëàõ ãîñóäàð­ñò­âåí­íûõ îí áåç ïîâå­ëå­íèÿ ñåíà­òà íå ìîæåò. (4) Òîãäà öàðü ñòàë óãî­âà­ðè­âàòü Ñöè­ïè­î­íà õîòÿ áû îòî­áåäàòü ó íåãî âìå­ñòå ñ äðó­ãèì ãîñòåì, ÷òîáû íå ïîêà­çà­ëîñü, ÷òî êòî-òî íå äîïó­ùåí ê ñòî­ëó. Ñöè­ïè­îí ñîãëà­ñèë­ñÿ; (5) îíè âìå­ñòå îáåäà­ëè ó öàðÿ — Ñöè­ïè­îí è Ãàç­ä­ðó­áàë — è äàæå âîç­ëå­æà­ëè íà îäíîì ëîæå, êàê òîãî õîòå­ëîñü öàðþ. (6) Òàê îáõî­äè­òå­ëåí áûë Ñöè­ïè­îí, òàê íåïðè­íóæ­äåí­íî âåë áåñå­äó, ÷òî ðàñ­ïî­ëî­æèë ê ñåáå íå òîëü­êî Ñèôà­êà, âàð­âà­ðà, íå çíà­êî­ìî­ãî ñ ðèì­ñêîé âîñ­ïè­òàí­íî­ñòüþ, íî è çëåé­øå­ãî ñâî­åãî âðà­ãà; (7) Ãàç­ä­ðó­áàë ãîâî­ðèë, ÷òî ïðè ëè÷­íîé âñòðå­÷å Ñöè­ïè­îí åùå ñèëü­íåé èçó­ìèë åãî, ÷åì íà ïîëå áîÿ. (8) Ïóíè­åö íå ñîìíå­âàë­ñÿ, ÷òî Ñèôàê è åãî öàð­ñòâî óæå ñêëî­íå­íû ïîä âëàñòü ðèì­ëÿí — Ñöè­ïè­îí òàê óìåë ðàñ­ïî­ëà­ãàòü ê ñåáå ëþäåé! (9) È êàð­ôà­ãå­íÿ­íàì íàäî ðàç­ìûø­ëÿòü íå î òîì, ïî÷å­ìó îíè ïîòå­ðÿ­ëè Èñïà­íèþ, à î òîì, êàê èì óäåð­æàòü Àôðè­êó. (10) Âåäü íå ïóòå­øå­ñò­âèÿ ðàäè, íå äëÿ ïðî­ãóë­êè ïî ïðå­ëåñò­íî­ìó ïîáå­ðå­æüþ áðî­ñà­åò ïðî­ñëàâ­ëåí­íûé ïîë­êî­âî­äåö ðèì­ëÿí òîëü­êî ÷òî ïîêî­ðåí­íóþ èì ïðî­âèí­öèþ, áðî­ñà­åò âîé­ñêà, ïåðå­ïðàâ­ëÿ­åò­ñÿ ñ äâó­ìÿ êîðàá­ëÿ­ìè â Àôðè­êó, çåì­ëþ âðà­æå­ñêóþ, ââå­ðÿ­åò ñâîþ æèçíü öàðþ, ÷üÿ âåð­íîñòü åùå íå èñïû­òà­íà, — íåò, îí äåëà­åò ýòî, ïîòî­ìó ÷òî ëåëå­åò íàäåæ­äó ïîêî­ðèòü Àôðè­êó. (11) Ñöè­ïè­îí ñ.338 âåäü è ðàíü­øå îá ýòîì ïîäó­ìû­âàë è îòêðû­òî ðîï­òàë, ÷òî îí íå âîþ­åò â Àôðè­êå, êàê Ãàí­íè­áàë â Èòà­ëèè.

(12) Ñöè­ïè­îí çàêëþ­÷èë äîãî­âîð ñ Ñèôà­êîì è îòïëûë èç Àôðè­êè; åãî øâû­ðÿ­ëî èç ñòî­ðî­íû â ñòî­ðî­íó â îòêðû­òîì ìîðå áóð­íû­ìè âåò­ðà­ìè, íî íà ÷åò­âåð­òûé äåíü îí ïðè­áûë â ãàâàíü Íîâî­ãî Êàð­ôà­ãå­íà.

18. Mag­ni­fi­cum­que id Sypha­ci — nec erat ali­ter — vi­sum, duo­rum opu­len­tis­si­mo­rum ea tem­pes­ta­te du­ces po­pu­lo­rum uno die suam pa­cem ami­ci­tiam­que pe­ten­tes ve­nis­se.

[2] Ut­rum­que in hos­pi­tium in­vi­tat; et quo­niam fors eos sub uno tec­to es­se at­que ad eos­dem pe­na­tes vo­luis­set, contra­he­re ad con­lo­qui­um di­ri­men­da­rum si­mul­ta­tium cau­sa est co­na­tus, [3] Sci­pio­ne ab­nuen­te aut pri­va­tim si­bi ul­lum cum Poe­no odi­um es­se quod con­lo­quen­do fi­ni­ret, aut de re pub­li­ca quic­quam se cum hos­te age­re ini­us­su se­na­tus pos­se. [4] Il­lud mag­no ope­re ten­den­te re­ge, ne al­ter hos­pi­tum exclu­sus men­sa vi­de­re­tur, ut in ani­mum in­du­ce­ret ad eas­dem ve­ni­re epu­las, haud ab­nuit; ce­na­tum­que si­mul apud re­gem est; [5] eodem etiam lec­to Sci­pio at­que Hasdru­bal, quia ita cor­di erat re­gi, ac­cu­bue­runt. [6] Tan­ta autem ine­rat co­mi­tas Sci­pio­ni at­que ad om­nia na­tu­ra­lis in­ge­nii dex­te­ri­tas ut non Sypha­cem mo­do, bar­ba­rum in­sue­tum­que mo­ri­bus Ro­ma­nis, sed hos­tem etiam in­fes­tis­si­mum fa­cun­de ad­lo­quen­do si­bi con­ci­lia­rit. [7] Mi­ra­bi­lio­rem si­bi eum congres­so co­ram vi­sum prae se fe­re­bat quam bel­lo re­bus ges­tis, [8] nec du­bi­ta­re quin Syphax reg­num­que eius iam in Ro­ma­no­rum es­sent po­tes­ta­te; eam ar­tem il­li vi­ro ad con­ci­lian­dos ani­mos es­se. [9] Ita­que non quo mo­do His­pa­niae amis­sae sint quae­ren­dum ma­gis Car­tha­gi­nien­si­bus es­se quam quo mo­do Af­ri­cam re­ti­neant co­gi­tan­dum. [10] Non pe­reg­ri­na­bun­dum ne­que cir­ca amoe­nas oras va­gan­tem tan­tum du­cem Ro­ma­num, re­lic­ta pro­vin­cia no­vae di­cio­nis, re­lic­tis exer­ci­ti­bus, dua­bus na­vi­bus in Af­ri­cam traie­cis­se et com­mi­sis­se se­se in hos­ti­lem ter­ram, in po­tes­ta­tem re­giam, in fi­dem inex­per­tam, sed po­tiun­dae Af­ri­cae spem ad­fec­tan­tem. [11] Hoc eum iam pri­dem vo­lu­ta­re in ani­mo, hoc pa­lam fre­me­re, quod non que­mad­mo­dum Han­ni­bal in Ita­lia, sic Sci­pio in Af­ri­ca bel­lum ge­re­ret. [12] Sci­pio, foe­de­re ic­to cum Sypha­ce, pro­fec­tus ex Af­ri­ca du­biis­que et ple­rum­que sae­vis in al­to iac­ta­tus ven­tis die quar­to No­vae Car­tha­gi­nis por­tum te­nuit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364002819 1364002820 1364002821