Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
18. (1) Ñèôàêó ýòî çðåëèùå ïîêàçàëîñü âåëèêîëåïíûì (äà îíî è áûëî òàêèì): âîæäè äâóõ ìîãóùåñòâåííåéøèõ â òî âðåìÿ íàðîäîâ ïðèøëè ê íåìó â îäèí è òîò æå äåíü èñêàòü åãî äðóæáû. (2) Îí ïðèãëàñèë îáîèõ è, òàê êàê ñóäüáå áûëî óãîäíî ñâåñòè èõ ïîä îäíèì êðîâîì, ó îäíîãî î÷àãà, ïîïûòàëñÿ âòÿíóòü èõ â ðàçãîâîð, êîòîðûì ðàçðåøèëàñü áû èõ âðàæäà. (3) Ñöèïèîí çàÿâèë, ÷òî ó íåãî íåò íèêàêîé ëè÷íîé íåíàâèñòè ê Ïóíèéöó, ÷òîáû î íåé ãîâîðèòü, à âåñòè ñ íåïðèÿòåëåì ïåðåãîâîðû î äåëàõ ãîñóäàðñòâåííûõ îí áåç ïîâåëåíèÿ ñåíàòà íå ìîæåò. (4) Òîãäà öàðü ñòàë óãîâàðèâàòü Ñöèïèîíà õîòÿ áû îòîáåäàòü ó íåãî âìåñòå ñ äðóãèì ãîñòåì, ÷òîáû íå ïîêàçàëîñü, ÷òî êòî-òî íå äîïóùåí ê ñòîëó. Ñöèïèîí ñîãëàñèëñÿ; (5) îíè âìåñòå îáåäàëè ó öàðÿ — Ñöèïèîí è Ãàçäðóáàë — è äàæå âîçëåæàëè íà îäíîì ëîæå, êàê òîãî õîòåëîñü öàðþ. (6) Òàê îáõîäèòåëåí áûë Ñöèïèîí, òàê íåïðèíóæäåííî âåë áåñåäó, ÷òî ðàñïîëîæèë ê ñåáå íå òîëüêî Ñèôàêà, âàðâàðà, íå çíàêîìîãî ñ ðèìñêîé âîñïèòàííîñòüþ, íî è çëåéøåãî ñâîåãî âðàãà; (7) Ãàçäðóáàë ãîâîðèë, ÷òî ïðè ëè÷íîé âñòðå÷å Ñöèïèîí åùå ñèëüíåé èçóìèë åãî, ÷åì íà ïîëå áîÿ. (8) Ïóíèåö íå ñîìíåâàëñÿ, ÷òî Ñèôàê è åãî öàðñòâî óæå ñêëîíåíû ïîä âëàñòü ðèìëÿí — Ñöèïèîí òàê óìåë ðàñïîëàãàòü ê ñåáå ëþäåé! (9) È êàðôàãåíÿíàì íàäî ðàçìûøëÿòü íå î òîì, ïî÷åìó îíè ïîòåðÿëè Èñïàíèþ, à î òîì, êàê èì óäåðæàòü Àôðèêó. (10) Âåäü íå ïóòåøåñòâèÿ ðàäè, íå äëÿ ïðîãóëêè ïî ïðåëåñòíîìó ïîáåðåæüþ áðîñàåò ïðîñëàâëåííûé ïîëêîâîäåö ðèìëÿí òîëüêî ÷òî ïîêîðåííóþ èì ïðîâèíöèþ, áðîñàåò âîéñêà, ïåðåïðàâëÿåòñÿ ñ äâóìÿ êîðàáëÿìè â Àôðèêó, çåìëþ âðàæåñêóþ, ââåðÿåò ñâîþ æèçíü öàðþ, ÷üÿ âåðíîñòü åùå íå èñïûòàíà, — íåò, îí äåëàåò ýòî, ïîòîìó ÷òî ëåëååò íàäåæäó ïîêîðèòü Àôðèêó. (11) Ñöèïèîí ñ.338 âåäü è ðàíüøå îá ýòîì ïîäóìûâàë è îòêðûòî ðîïòàë, ÷òî îí íå âîþåò â Àôðèêå, êàê Ãàííèáàë â Èòàëèè. (12) Ñöèïèîí çàêëþ÷èë äîãîâîð ñ Ñèôàêîì è îòïëûë èç Àôðèêè; åãî øâûðÿëî èç ñòîðîíû â ñòîðîíó â îòêðûòîì ìîðå áóðíûìè âåòðàìè, íî íà ÷åòâåðòûé äåíü îí ïðèáûë â ãàâàíü Íîâîãî Êàðôàãåíà. |
18. Magnificumque id Syphaci — nec erat aliter — visum, duorum opulentissimorum ea tempestate duces populorum uno die suam pacem amicitiamque petentes venisse. [2] Utrumque in hospitium invitat; et quoniam fors eos sub uno tecto esse atque ad eosdem penates voluisset, contrahere ad conloquium dirimendarum simultatium causa est conatus, [3] Scipione abnuente aut privatim sibi ullum cum Poeno odium esse quod conloquendo finiret, aut de re publica quicquam se cum hoste agere iniussu senatus posse. [4] Illud magno opere tendente rege, ne alter hospitum exclusus mensa videretur, ut in animum induceret ad easdem venire epulas, haud abnuit; cenatumque simul apud regem est; [5] eodem etiam lecto Scipio atque Hasdrubal, quia ita cordi erat regi, accubuerunt. [6] Tanta autem inerat comitas Scipioni atque ad omnia naturalis ingenii dexteritas ut non Syphacem modo, barbarum insuetumque moribus Romanis, sed hostem etiam infestissimum facunde adloquendo sibi conciliarit. [7] Mirabiliorem sibi eum congresso coram visum prae se ferebat quam bello rebus gestis, [8] nec dubitare quin Syphax regnumque eius iam in Romanorum essent potestate; eam artem illi viro ad conciliandos animos esse. [9] Itaque non quo modo Hispaniae amissae sint quaerendum magis Carthaginiensibus esse quam quo modo Africam retineant cogitandum. [10] Non peregrinabundum neque circa amoenas oras vagantem tantum ducem Romanum, relicta provincia novae dicionis, relictis exercitibus, duabus navibus in Africam traiecisse et commisisse sese in hostilem terram, in potestatem regiam, in fidem inexpertam, sed potiundae Africae spem adfectantem. [11] Hoc eum iam pridem volutare in animo, hoc palam fremere, quod non quemadmodum Hannibal in Italia, sic Scipio in Africa bellum gereret. [12] Scipio, foedere icto cum Syphace, profectus ex Africa dubiisque et plerumque saevis in alto iactatus ventis die quarto Novae Carthaginis portum tenuit. |