Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIX, ãë. 21

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

21. (1) Ìîë­âà î Ïëå­ìè­íèè õîäèò äâî­ÿ­êàÿ. Îäíè ðàñ­ñêà­çû­âà­þò, áóä­òî, óñëû­øàâ î ïðî­èñ­øåä­øåì â Ðèìå, îí îòïðà­âèë­ñÿ â èçãíà­íèå69 â Íåà­ïîëü, ñëó­÷àé­íî ïîïàë­ñÿ íà ãëà­çà Êâèí­òó Ìåòåë­ëó, îäíî­ìó èç ïîñëîâ, è áûë íàñèëü­íî ïðå­ïðî­âîæ­äåí èì â Ðåãèé; (2) ïî ñëî­âàì äðó­ãèõ, ñàì Ñöè­ïè­îí ïîñëàë ñâî­åãî ëåãà­òà ñ òðèä­öà­òüþ çíàò­íû­ìè âñàä­íè­êà­ìè çàêî­âàòü Ïëå­ìè­íèÿ è äðó­ãèõ âèíîâ­íè­êîâ ìÿòå­æà. (3) Âñå îíè òî ëè åùå ïî ïðè­êà­çó Ñöè­ïè­î­íà, òî ëè óæå ïî ïðè­êà­çó ïðå­òî­ðà îòäà­íû áûëè ïîä ñòðà­æó æèòå­ëÿì Ðåãèÿ.

(4) Ïðå­òîð è ïîñëû, îòáûâ­øèå â Ëîê­ðû, ïðåæ­äå âñå­ãî çàíÿ­ëèñü óìè­ëî­ñòèâ­ëå­íè­åì áîãè­íè: îíè ðàçûñ­êà­ëè ó Ïëå­ìè­íèÿ è ó ñîë­äàò âñå ñâÿ­ùåí­íûå äåíü­ãè è âëî­æè­ëè èõ âìå­ñòå ñ òåìè, êîòî­ðûå ïðè­âåç­ëè, îáðàò­íî â ñîêðî­âèù­íè­öó, ñîâåð­øè­ëè òàê­æå èñêó­ïè­òåëü­íûå îáðÿäû. (5) Çàòåì ïðå­òîð ñîçâàë âñåõ ñîë­äàò, âåëåë âûé­òè ñòðî­åì èç ãîðî­äà è ðàñ­ïî­ëî­æèòü­ñÿ ëàãå­ðåì â ïîëå. Ñóðî­âûé ïðè­êàç ãðî­çèë íàêà­çà­íè­åì ñîë­äà­òó, êîòî­ðûé îñòà­íåò­ñÿ â ãîðî­äå èëè óíå­ñåò ÷óæîå ñ ñîáîé; ëîêðèé­öàì ðàç­ðå­øå­íî áûëî çàáè­ðàòü âåùè, êàêèå îíè ïðè­çíà­þò ñâî­è­ìè, è òðå­áî­âàòü èõ, åñëè îíè èõ íå îáíà­ðó­æàò. (6) Íî ïðåæ­äå âñå­ãî áûëî âåëå­íî íåìåä­ëåí­íî âåð­íóòü ëîêðèé­öàì èõ æåí è äåòåé; îñëó­øàâ­øè­å­ñÿ áóäóò òÿæ­êî íàêà­çà­íû.

ñ.386 (7) Çàòåì ïðå­òîð ñîçâàë âñåõ ëîêðèé­öåâ íà ñõîä è ñêà­çàë, ÷òî ðèì­ñêèé íàðîä è ñåíàò âîç­âðà­ùà­þò èì ñâî­áî­äó è âñå èõ çàêî­íû; åñëè êòî õî÷åò îáâè­íèòü Ïëå­ìè­íèÿ èëè êîãî äðó­ãî­ãî, ïóñòü âìå­ñòå ñ íèì åäåò â Ðåãèé; (8) åñëè ëîêðèé­öû õîòÿò îò èìå­íè ãîðî­äà æàëî­âàòü­ñÿ íà Ñöè­ïè­î­íà, ïî ïðè­êà­çó èëè ñ ñîãëà­ñèÿ êîòî­ðî­ãî òâî­ðè­ëèñü â Ëîêðàõ ïðå­ñòóï­ëå­íèÿ ïðî­òèâ áîãîâ è ëþäåé, ïóñòü îòïðàâ­ëÿ­þò ïîñëîâ â Ìåñ­ñà­íó; òàì îí âìå­ñòå ñî ñâî­èì ñîâå­òîì ðàñ­ñëå­äó­åò äåëî. (9) Ëîêðèé­öû ïîáëà­ãî­äà­ðè­ëè ïðå­òî­ðà, ïîñëîâ, ñåíàò è ðèì­ñêèé íàðîä; îáâè­íÿòü Ïëå­ìè­íèÿ îíè ïðè­äóò. (10) Ñöè­ïè­î­íà, ïðàâ­äà, èõ áåäû áåñ­ïî­êî­è­ëè ìàëî, íî ýòî òàêîé ÷åëî­âåê, êàêî­ãî îíè ïðåä­ïî­÷ëè áû èìåòü äðó­ãîì, à íå âðà­ãîì; è îíè òâåð­äî çíà­þò, ÷òî ñòîëü­êî áåñ­÷èíñòâ òâî­ðè­ëîñü íå ïî åãî ïðè­êà­çó è íå ñ åãî ñîãëà­ñèÿ; (11) òî ëè îí ÷åðåñ­÷óð äîâå­ðÿë Ïëå­ìè­íèþ, à èì íå âåðèë, òî ëè èíûå ëþäè ïî ïðè­ðî­äå ñâî­åé òàêî­âû, ÷òî ñàìè ãðå­øèòü íå õîòÿò, à íàêà­çû­âàòü äðó­ãèõ çà ïðå­ñòóï­ëå­íèÿ ó íèõ íå õâà­òèò äóõó.

È ó ïðå­òî­ðà, è ó åãî ñîâå­òà ñâà­ëè­ëàñü ñ ïëå÷ íåìà­ëàÿ òÿæåñòü: äåëà Ñöè­ïè­î­íà íå íàäî ðàñ­ñëå­äî­âàòü. (12) Ïëå­ìè­íèÿ è åùå òðèä­öàòü äâà ÷åëî­âå­êà îíè îñóäè­ëè70 è â öåïÿõ îòïðà­âè­ëè â Ðèì; (13) ñàìè æå îòïðà­âè­ëèñü ê Ñöè­ïè­î­íó, ÷òîáû ñîá­ñò­âåí­íû­ìè ãëà­çà­ìè ïîñìîò­ðåòü, íàñêîëü­êî ïðàâ­äè­âû ðàç­ãî­âî­ðû î ïðàçä­íîé æèç­íè âîå­íà­÷àëü­íè­êà è î ðàñ­ïó­ùåí­íî­ñòè åãî ñîë­äàò, à îá óâèäåí­íîì äîëî­æèòü â Ðèì.

21. Ce­te­rum dup­lex fa­ma est quod ad Ple­mi­nium at­ti­net. Alii, audi­tis quae Ro­mae ac­ta es­sent in exi­lium Nea­po­lim eun­tem for­te in Q.: Me­tel­lum, unum ex le­ga­tis, in­ci­dis­se et ab eo Re­gium vi ret­rac­tum tra­dunt; [2] alii ab ip­so Sci­pio­ne le­ga­tum cum tri­gin­ta no­bi­lis­si­mis equi­tum mis­sum qui Q. Ple­mi­nium in ca­te­nas et cum eo se­di­tio­nis prin­ci­pes co­ni­ce­rent. [3] Ii om­nes, seu an­te Sci­pio­nis seu tum prae­to­ris ius­su, tra­di­ti in cus­to­diam Re­gi­nis sunt.

[4] Prae­tor le­ga­ti­que Loc­ros pro­fec­ti pri­mam, si­cu­ti man­da­tum erat, re­li­gio­nis cu­ram ha­bue­re: om­nem enim sac­ram pe­cu­niam quae­que apud Ple­mi­nium quae­que apud mi­li­tes erat con­qui­si­tam, cum ea quam ip­si se­cum at­tu­le­rant, in then­sau­ris re­po­sue­runt ac pia­cu­la­re sac­rum fe­ce­runt. [5] Tum vo­ca­tos ad con­tio­nem mi­li­tes prae­tor sig­na extra ur­bem ef­fer­re iubet castra­que in cam­po lo­cat cum gra­vi edic­to, si quis mi­les aut in ur­be res­ti­tis­set aut se­cum ex­tu­lis­set quod suum non es­set; Loc­ren­si­bus se per­mit­te­re ut quod sui quis­que cog­nos­set pren­de­ret, si quid non com­pa­re­ret, re­pe­te­ret. [6] An­te om­nia li­be­ra cor­po­ra pla­ce­re si­ne mo­ra Loc­ren­si­bus res­ti­tui; non le­vi de­functu­rum poe­na qui non res­ti­tuis­set.

[7] Loc­ren­sium dein­de con­tio­nem ha­buit at­que iis li­ber­ta­tem le­ges­que suas po­pu­lum Ro­ma­num se­na­tum­que res­ti­tue­re di­xit; si qui Ple­mi­nium ali­um­ve quem ac­cu­sa­re vel­let, Re­gium se se­que­re­tur; [8] si de P. Sci­pio­ne pub­li­ce que­ri vel­lent ea quae Loc­ris ne­fa­rie in deos ho­mi­nes­que fac­ta es­sent ius­su aut vo­lun­ta­te P. Sci­pio­nis fac­ta es­se, le­ga­tos mit­te­rent Mes­sa­nam; ibi se cum con­si­lio cog­ni­tu­rum. [9] Loc­ren­ses prae­to­ri le­ga­tis­que, se­na­tui ac po­pu­lo Ro­ma­no gra­tias ege­runt; se ad Ple­mi­nium ac­cu­san­dum itu­ros; [10] Sci­pio­nem, quam­quam pa­rum iniu­riis ci­vi­ta­tis suae do­lue­rit, eum es­se vi­rum quem ami­cum si­bi quam ini­mi­cum ma­lint es­se; pro cer­to se ha­be­re ne­que ius­su ne­que vo­lun­ta­te P. Sci­pio­nis tot tam ne­fan­da com­mis­sa, sed aut Ple­mi­nio ni­mium, si­bi pa­rum cre­di­tum, [11] aut na­tu­ra in­si­tum qui­bus­dam es­se ut ma­gis pec­ca­ri no­lint quam sa­tis ani­mi ad vin­di­can­da pec­ca­ta ha­beant.

Et prae­to­ri et con­si­lio haud me­dioc­re onus demptum erat de Sci­pio­ne cog­nos­cen­di. [12] Ple­mi­nium et ad duo et tri­gin­ta ho­mi­nes cum eo dam­na­ve­runt at­que in ca­te­nis Ro­mam mi­se­runt. [13] Ip­si ad Sci­pio­nem pro­fec­ti sunt, ut ea quo­que quae vol­ga­ta ser­mo­ni­bus erant de cul­tu ac de­si­dia im­pe­ra­to­ris so­lu­ta­que dis­cip­li­na mi­li­tiae com­per­ta ocu­lis re­fer­rent Ro­mam.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 69Ïîëè­áèé (VI, 14, 8) íàçû­âà­åò Íåà­ïîëü â ÷èñ­ëå ãîðî­äîâ, êóäà èìå­ëè ïðà­âî äîá­ðî­âîëü­íî óäà­ëèòü­ñÿ â èçãíà­íèå ðèì­ñêèå ãðàæ­äàíå, îáâè­íåí­íûå â ïðå­ñòóï­ëå­íèè, êàðàå­ìîì ñìåðò­íîé êàç­íüþ.
  • 70 ïðåä­âà­ðè­òåëü­íîì ñëó­øà­íèè (ñð. íèæå, ãë. 22, 7 ñë.). Ðå÷ü øëà î ïðå­ñòóï­ëå­íèè, ïîä­ëå­æà­ùåì ñóäó íàðî­äà (ñð.: Ïîëè­áèé, VI, 14, 8).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364002922 1364002923 1364002924