Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIX, ãë. 20

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

20. (1) Íåêî­òî­ðûå îáâè­íå­íèÿ áûëè ñïðà­âåä­ëè­âû, â íåêî­òî­ðûõ ê ïðàâ­äå áûëà ïðè­ìå­øà­íà ëîæü, è îíè êàçà­ëèñü ïðàâ­äî­ïî­äîá­íû­ìè. (2) Ïîáåäè­ëî, îäíà­êî, ïðåä­ëî­æå­íèå Êâèí­òà Ìåòåë­ëà66: ñîãëà­øà­ÿñü â îñòàëü­íîì ñ Ìàê­ñè­ìîì67, îí ðàçî­øåë­ñÿ â òîì, ÷òî êàñà­ëîñü Ñöè­ïè­î­íà. Íè ñ ÷åì æå íå ñîîá­ðàç­íî: ñîâñåì íåäàâ­íî ãîñóäàð­ñòâî îòïðà­âè­ëî åãî, þíî­ãî, åäèí­ñò­âåí­íûì ïîë­êî­âîä­öåì îòâî­å­âû­âàòü Èñïà­íèþ; Èñïà­íèþ ó âðà­ãîâ îòáè­ëè; åãî âûáðà­ëè êîí­ñó­ëîì, ëåëåÿ íàäåæ­äó, ÷òî îí çàêîí­÷èò âîé­íó, âûìà­íèò Ãàí­íè­áà­ëà èç Èòà­ëèè è ïîêî­ðèò Àôðè­êó. (3) È âäðóã åãî, ñëîâ­íî Êâèí­òà Ïëå­ìè­íèÿ, íå ðàçî­áðàâ äåëà, ïî÷òè êàê ïðå­ñòóï­íè­êà, âûçû­âà­þò èç ïðî­âèí­öèè. Ëîêðèé­öû, æàëó­ÿñü íà áåç­îáðà­çèÿ, ó íèõ òâî­ðè­ìûå, ãîâî­ðè­ëè, ÷òî òâî­ðè­ëèñü îíè â îòñóò­ñò­âèå Ñöè­ïè­î­íà, è åãî ìîæ­íî òîëü­êî óïðåê­íóòü â èçëèø­íåé äîâåð­÷è­âî­ñòè è ñíèñ­õî­äè­òåëü­íî­ñòè ê ëåãà­òó. (4) Îí, Êâèíò Ìåòåëë, ïðåä­ëà­ãà­åò: ïðå­òî­ðó Ìàð­êó Ïîì­ïî­íèþ â áëè­æàé­øèå òðè äíÿ îòáûòü â Ñèöè­ëèþ, ñ.385 ïðî­âèí­öèþ, ïîëó­÷åí­íóþ èì ïî æðå­áèþ; êîí­ñó­ëàì âûáðàòü èç ñåíà­òî­ðîâ äåñÿòü ÷åëî­âåê, êîãî çàõîòÿò, è îòïðà­âèòü èõ ñ ïðå­òî­ðîì, äâó­ìÿ íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè è ýäè­ëîì — ñ ýòèì ñîâå­òîì ïðå­òîð ðàñ­ñëå­äó­åò äåëî: (5) åñëè îáèäû, íà êîòî­ðûå æàëî­âà­ëèñü ëîêðèé­öû, ÷èíè­ëèñü ïî ïðè­êà­çó è ïî âîëå Ïóá­ëèÿ Ñöè­ïè­î­íà, òî ïóñòü åìó ïîâå­ëÿò ïîêè­íóòü ïðî­âèí­öèþ; (6) åñëè Ïóá­ëèé Ñöè­ïè­îí óæå ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ â Àôðè­êó, (7) òî íàðîä­íûå òðè­áó­íû ñ ýäè­ëîì è äâó­ìÿ ïîñëà­ìè, êîòî­ðûõ ïðå­òîð íàé­äåò íàè­áî­ëåå ïîä­õî­äÿ­ùè­ìè, îòïðà­âÿò­ñÿ â Àôðè­êó: òðè­áó­íû è ýäèë, ÷òîáû îòòóäà âåð­íóòü Ñöè­ïè­î­íà, à ëåãà­òû, ÷òîáû êîìàí­äî­âàòü âîé­ñêîì, ïîêà íå ïðè­áóäåò íîâûé âîå­íà­÷àëü­íèê. (8) Íó à åñëè Ìàðê Ïîì­ïî­íèé è äåñÿòü ïîñëîâ óñòà­íî­âÿò, ÷òî âñå ïðî­èñ­õî­äè­ëî áåç âåäî­ìà è æåëà­íèÿ Ñöè­ïè­î­íà, òî ïóñòü Ñöè­ïè­îí îñòà­åò­ñÿ ñ âîé­ñêîì è âåäåò âîé­íó, êàê ïðåä­ïî­ëà­ãàë åå âåñòè.

(9) Ïîñëå òîãî êàê ýòî ñåíàò­ñêîå ïîñòà­íîâ­ëå­íèå áûëî ïðè­íÿ­òî, îáðà­òè­ëèñü ê íàðîä­íûì òðè­áó­íàì: ïóñòü äîãî­âî­ðÿò­ñÿ ìåæ­äó ñîáîé èëè áðî­ñÿò æðå­áèé, êîìó èç íèõ âäâî­åì îòïðà­âèòü­ñÿ ñ ïðå­òî­ðîì è ïîñëà­ìè; (10) êîë­ëå­ãèþ ïîí­òè­ôè­êîâ ñïðî­ñè­ëè î òîì, êàê èñêó­ïèòü ñâÿ­òîòàò­ñòâî, ñîâåð­øåí­íîå â õðà­ìå Ïðî­çåð­ïè­íû â Ëîêðàõ. (11) Íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè, êîòî­ðûå îòïðà­âè­ëèñü ñ ïðå­òî­ðîì è äåñÿ­òüþ ïîñëà­ìè, áûëè Ìàðê Êëàâ­äèé Ìàð­öåëë è Ìàðê Öèí­öèé Àëè­ìåíò; èì äàëè åùå ïëå­áåé­ñêî­ãî ýäè­ëà68: åñëè Ñöè­ïè­îí â Ñèöè­ëèè íå ïîä­÷è­íèò­ñÿ ðàñ­ïî­ðÿ­æå­íèþ ïðå­òî­ðà èëè óæå ïåðå­ïðà­âèò­ñÿ â Àôðè­êó, ïóñòü òðè­áó­íû ïðè­êà­æóò ýäè­ëó ñõâà­òèòü åãî è âåð­íóò íàçàä, ïîëü­çó­ÿñü ïðà­âîì ñâî­åé ñâÿ­ùåí­íîé âëà­ñòè. Ðåøå­íî áûëî îòïðà­âèòü­ñÿ ñíà­÷à­ëà â Ëîê­ðû, ïîòîì â Ìåñ­ñà­íó.

20. Haec quam­quam par­tim ve­ra par­tim mix­ta eoque si­mi­lia ve­ris iac­ta­ban­tur, ta­men vi­cit Q. Me­tel­li sen­ten­tia, qui de ce­te­ris Ma­xi­mo ad­sen­sus de Sci­pio­nis cau­sa dis­sen­sit: [2] qui enim con­ve­ni­re quem mo­do ci­vi­tas iuve­nem ad­mo­dum unum re­cu­pe­ran­dae His­pa­niae de­le­ge­rit du­cem, quem re­cep­ta ab hos­ti­bus His­pa­nia ad im­po­nen­dum Pu­ni­co bel­lo fi­nem crea­ve­rit con­su­lem, spe des­ti­na­ve­rit Han­ni­ba­lem ex Ita­lia ret­rac­tu­rum, Af­ri­cam su­bac­tu­rum, [3] eum re­pen­te, tam­quam Q. Ple­mi­nium, in­dic­ta cau­sa pro­pe dam­na­tum, ex pro­vin­cia re­vo­ca­ri, cum ea quae in se ne­fa­rie fac­ta Loc­ren­ses que­re­ren­tur ne prae­sen­te qui­dem Sci­pio­ne fac­ta di­ce­rent, ne­que aliud quam pa­tien­tia aut pu­dor, quod le­ga­to pe­per­cis­set, in­si­mu­la­ri pos­set? [4] Si­bi pla­ce­re M. Pom­po­nium prae­to­rem, cui Si­ci­lia pro­vin­cia sor­ti eve­nis­set, tri­duo pro­xi­mo in pro­vin­ciam pro­fi­cis­ci; con­su­les de­cem le­ga­tos, quos iis vi­de­re­tur, ex se­na­tu le­ge­re quos cum prae­to­re mit­te­rent, et duos tri­bu­nos ple­bei at­que aedi­lem; cum eo con­si­lio prae­to­rem cog­nos­ce­re; [5] si ea quae Loc­ren­ses fac­ta que­re­ren­tur ius­su aut vo­lun­ta­te P. Sci­pio­nis fac­ta es­sent, ut eum de pro­vin­cia de­ce­de­re iube­rent; [6] si P. Sci­pio iam in Af­ri­cam traie­cis­set, tri­bu­ni ple­bis at­que aedi­lis cum duo­bus le­ga­tis, quos ma­xi­me ido­neos prae­tor cen­suis­set, in Af­ri­cam pro­fi­cis­ce­ren­tur, [7] tri­bu­ni at­que aedi­lis qui re­du­ce­rent in­de Sci­pio­nem, le­ga­ti qui exer­ci­tui praees­sent do­nec no­vus im­pe­ra­tor ad eum exer­ci­tum ve­nis­set; [8] si M. Pom­po­nius et de­cem le­ga­ti com­pe­ris­sent ne­que ius­su ne­que vo­lun­ta­te P. Sci­pio­nis ea fac­ta es­se, ut ad exer­ci­tum Sci­pio ma­ne­ret bel­lum­que ut pro­po­suis­set ge­re­ret. [9] Hoc fac­to se­na­tus con­sul­to, cum tri­bu­nis ple­bis ac­tum est aut con­pa­ra­rent in­ter se aut sor­te le­ge­rent qui duo cum prae­to­re ac le­ga­tis irent; [10] ad con­le­gium pon­ti­fi­cum re­la­tum de ex­pian­dis quae Loc­ris in templo Pro­ser­pi­nae tac­ta ac vio­la­ta ela­ta­que in­de es­sent.

[11] Tri­bu­ni ple­bis cum prae­to­re et de­cem le­ga­tis pro­fec­ti M. Clau­dius Mar­cel­lus et M. Cin­cius Ali­men­tus; aedi­lis ple­bis da­tus est quem, si aut in Si­ci­lia prae­to­ri dic­to audiens non es­set Sci­pio aut iam in Af­ri­cam traie­cis­set, pren­de­re tri­bu­ni iube­rent, ac iure sac­ro­sanctae po­tes­ta­tis re­du­ce­rent. Pri­us Loc­ros ire quam Mes­sa­nam con­si­lium erat.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 66Êîí­ñóë 206 ã. äî í. ý. (XXVIII, 10, 2; 8); ñð. âûøå, ãë. 10, 2; 11, 9 ñë.
  • 67Ò. å. Êâèí­òîì Ôàáè­åì (ñð. âûøå, ãë. 19, 3; 5).
  • 68Âûïîë­íå­íèå òàêèõ ïîðó­÷å­íèé âñå­ãäà áûëî îäíîé èç ôóíê­öèé ïëå­áåé­ñêèõ ýäè­ëîâ êàê ïîìîù­íè­êîâ íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ. (Ñð. ïðè­ìå÷. 14 ê êí. III). Íàðîä­íûå òðè­áó­íû, óïî­ìÿ­íó­òûå â ýòîé ãëà­âå, — ñûí çíà­ìå­íè­òî­ãî Ìàð­öåë­ëà è (ïî÷òè íåñî­ìíåí­íî) áðàò Ëóöèÿ Öèí­öèÿ Àëè­ìåí­òà, ïðå­òî­ðà 210 ã. äî í. ý., èçâåñò­íî­ãî èñòî­ðè­êà (ñì. ïðè­ìå÷. 129 ê êí. XXI), ïðî­ñëà­âèâ­øèé­ñÿ, âïðî­÷åì, è ñàì ïðî­âåäåí­íûì èì â òîì æå 204 ã. äî í. ý. Öèí­öè­å­âûì çàêî­íîì î äàðå­íè­ÿõ (ñì.: XXXIV, 4, 9).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364002921 1364002922 1364002923