Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
4. (1) Âìåñòå ñ ïîñëàìè, êîòîðûõ Ñöèïèîí îòïðàâëÿë ê Ñèôàêó, îí ñòàë ïîñûëàòü ñòàðøèõ öåíòóðèîíîâ, ëþäåé èñïûòàííîé äîáëåñòè è îñìîòðèòåëüíîñòè. (2) Ïîêà ïîñëû âåëè ïåðåãîâîðû, îíè, îäåòûå ðàáàìè-êîíþõàìè, áðîäèëè ïî ëàãåðþ, âûñìàòðèâàÿ âñå âõîäû è âûõîäû, îáùåå ðàñïîëîæåíèå ëàãåðÿ è ðàçìåùåíèå åãî ÷àñòåé: ãäå ñòîÿò êàðôàãåíÿíå è ãäå íóìèäèéöû, êàêîâî ðàññòîÿíèå ìåæäó ëàãåðåì Ãàçäðóáàëà è öàðñêèì; (3) îíè ðàçóçíàâàëè, êàê ðàññòàâëÿþò êàðàóëû è ñòîðîæåâûå ïîñòû, êîãäà ëó÷øå áûëî áû óñòðîèòü çàñàäó: íî÷üþ èëè äíåì. Ïîñëû ê Ñèôàêó åçäèëè ÷àñòî, è öåíòóðèîíîâ Ñöèïèîí íàðî÷íî ïîñûëàë òî îäíèõ, òî äðóãèõ, ÷òîáû ìíîãèì áûëî âî âðàæåñêîì ëàãåðå âñå çíàêîìî. (4) Êîãäà ïåðåãîâîðû âíóøèëè íàêîíåö Ñèôàêó, à ÷åðåç íåãî è êàðôàãåíÿíàì íàäåæäó íà ìèð, ðèìñêèå ïîñëû çàÿâèëè, ÷òî Ñöèïèîí èì çàïðåòèë âîçâðàùàòüñÿ áåç òâåðäîãî îòâåòà; (5) ïîýòîìó, åñëè Ñèôàê óæå âñå ðåøèë ñàì, ïóñòü ñîîáùèò î ñâîåì ðåøåíèè, à åñëè åìó íóæíî åùå ïîñîâåòîâàòüñÿ ñ Ãàçäðóáàëîì è êàðôàãåíÿíàìè, ïóñòü ñîâåòóåòñÿ: ñåé÷àñ êàê ðàç âðåìÿ èëè çàêëþ÷àòü ìèð, èëè âîåâàòü ïî-íàñòîÿùåìó. (6) Ïîêà Ñèôàê ñîâåùàëñÿ ñ Ãàçäðóáàëîì, à Ãàçäðóáàë ñ êàðôàãåíÿíàìè, ó ðàçâåä÷èêîâ áûëî âðåìÿ âñå âûñìîòðåòü, à ó Ñöèïèîíà ïðèãîòîâèòü ÷òî íóæíî äëÿ çàäóìàííîãî èì äåëà. (7) Ñðåäè ðàçãîâîðîâ î ìèðå îáíàäåæåííûå íóìèäèéöû è êàðôàãåíÿíå ïî îáû÷íîé ñâîåé áåñïå÷íîñòè ðåøèëè, ÷òî îñòåðåãàòüñÿ èì íå÷åãî. (8) Ïðèøåë îò íèõ íàêîíåö è îòâåò. Òàê êàê ðèìëÿíå, êàçàëîñü, î÷åíü õîòåëè ìèðà, òî â íåì ïðåäëîæåíû áûëè êîå-êàêèå íîâûå íåïðèåìëåìûå óñëîâèÿ. Ýòî áûëî íà ðóêó Ñöèïèîíó, êîòîðûé õîòåë ñîðâàòü ïåðåìèðèå. (9) Îí ñêàçàë öàðñêîìó ïîñëó, ÷òî äîëîæèò îáî âñåì ñâîåìó ñîâåòó, à íà äðóãîé äåíü îòâåòèë: êàê îí íè ïðîòèâèëñÿ, ìèð îòâåðãëè âñå; áîëüøå íåòó íàäåæäû íà ìèð; ðàçâå òîëüêî Ñèôàê îñòàâèò êàðôàãåíÿí è áóäåò ñ ðèìëÿíàìè. ñ.404 (10) Òàêèì îáðàçîì Ñöèïèîí ïðåðâàë ïåðåìèðèå è ìîã, íå íàðóøàÿ ñëîâà, ïðîäîëæàòü íà÷àòîå. Ñïóñòèâ êîðàáëè íà âîäó (áûëî íà÷àëî âåñíû), îí ïîãðóçèë íà íèõ ñòåíîáèòíûå è ìåòàòåëüíûå ìàøèíû, áóäòî ãîòîâÿñü íàïàñòü íà Óòèêó ñ ìîðÿ; (11) ïîñëàë äâå òûñÿ÷è ñîëäàò çàíÿòü õîëì íàä Óòèêîé, êîòîðûì âëàäåë ðàíüøå. Îí õîòåë è îòâëå÷ü âíèìàíèå âðàãîâ îò ñâîèõ ïðèãîòîâëåíèé (12), è îáåçîïàñèòü ñåáÿ îò âûëàçîê èç ãîðîäà: îòïðàâëÿÿñü ê ëàãåðÿì Ñèôàêà è Ãàçäðóáàëà, îí îñòàâëÿë â ñâîåì òîëüêî íåáîëüøîé îòðÿä. |
4. Cum legatis quos mitteret ad Syphacem calonum loco primos ordines spectatae virtutis atque prudentiae servili habitu mittebat, [2] qui, dum in conloquio legati essent, vagi per castra alius alia aditus exitusque omnes, situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent, quantum intervalli inter Hasdrubalis ac regia castra esset, [3] specularentur moremque simul noscerent stationum vigiliarumque, nocte an interdiu opportuniores insidianti essent; et inter crebra conloquia alii atque alii de industria, quo pluribus omnia nota essent, mittebantur. [4] Cum saepius agitata res certiorem spem pacis in dies et Syphaci et Carthaginiensibus per eum faceret, legati Romani vetitos se reverti ad imperatorem aiunt, nisi certum responsum detur: [5] proinde, seu ipsi staret iam sententia, |