История Рима от основания города

Книга XXX, гл. 7

7. Hasdru­bal ex fu­ga cum pau­cis Af­ro­rum ur­bem pro­xi­mam pe­tie­rat, eoque om­nes qui su­pe­re­rant ves­ti­gia du­cis se­quen­tes se con­tu­le­rant; me­tu dein­de ne de­de­re­tur Sci­pio­ni ur­be ex­ces­sit. [2] Mox eodem pa­ten­ti­bus por­tis Ro­ma­ni ac­cep­ti, nec quic­quam hos­ti­le, quia vo­lun­ta­te con­ces­se­rant in di­cio­nem, fac­tum. Duae su­bin­de ur­bes cap­tae di­rep­tae­que. Ea prae­da et quae castris in­cen­sis ex ig­ne rap­ta erat mi­li­ti con­ces­sa est. [3] Syphax oc­to mi­lium fer­me in­de spa­tio lo­co mu­ni­to con­se­dit; Hasdru­bal Car­tha­gi­nem con­ten­dit, ne quid per me­tum ex re­cen­ti cla­de mol­lius con­su­le­re­tur. [4] Quo tan­tus pri­mo ter­ror est ad­la­tus ut omis­sa Uti­ca Car­tha­gi­nem cre­de­rent ex­templo Sci­pio­nem ob­ses­su­rum. [5] Se­na­tum ita­que su­fe­tes, quod ve­lut con­su­la­re im­pe­rium apud eos erat, vo­ca­ve­runt. [6] Ibi tri­bus sen­ten­tiis cer­ta­tum; una de pa­ce le­ga­tos ad Sci­pio­nem de­cer­ne­bat, al­te­ra Han­ni­ba­lem ad tuen­dam ab exi­tia­bi­li bel­lo pat­riam re­vo­ca­bat, ter­tia Ro­ma­nae in ad­ver­sis re­bus constan­tiae erat; [7] re­pa­ran­dum exer­ci­tum Sypha­cem­que hor­tan­dum ne bel­lo ab­sis­te­ret cen­se­bat. Haec sen­ten­tia, quia Hasdru­bal prae­sens Bar­ci­nae­que om­nes fac­tio­nis bel­lum ma­le­bant, vi­cit. [8] In­de di­lec­tus in ur­be ag­ris­que ha­be­ri coep­tus, et ad Sypha­cem le­ga­ti mis­si, sum­ma ope et ip­sum re­pa­ran­tem bel­lum, cum uxor non iam ut an­te blan­di­tiis, sa­tis po­ten­ti­bus ad ani­mum aman­tis, [9] sed pre­ci­bus et mi­se­ri­cor­dia va­luis­set, ple­na lac­ri­ma­rum ob­tes­tans ne pat­rem suum pat­riam­que pro­de­ret is­dem­que flam­mis Car­tha­gi­nem qui­bus castra conflag­ras­sent ab­su­mi si­ne­ret. [10] Spem quo­que op­por­tu­ne ob­la­tam ad­fe­re­bant le­ga­ti: quat­tuor mi­lia Cel­ti­be­ro­rum cir­ca ur­bem no­mi­ne Ob­bam, ab con­qui­si­to­ri­bus suis con­duc­ta in His­pa­nia, eg­re­giae iuven­tu­tis, si­bi oc­cur­ris­se; et Hasdru­ba­lem pro­pe­diem ad­fo­re cum ma­nu haud­qua­quam con­tem­nen­da. [11] Igi­tur non be­nig­ne mo­do le­ga­tis res­pon­dit, sed os­ten­dit etiam mul­ti­tu­di­nem ag­res­tium Nu­mi­da­rum, qui­bus per eos­dem dies ar­ma equos­que de­dis­set, et om­nem iuven­tu­tem ad­fir­mat ex reg­no ex­ci­tu­rum; [12] sci­re in­cen­dio, non proe­lio cla­dem ac­cep­tam; eum bel­lo in­fe­rio­rem es­se qui ar­mis vin­ca­tur. [13] Haec le­ga­tis res­pon­sa, et post dies pau­cos rur­sus Hasdru­bal et Syphax co­pias iun­xe­runt. Is om­nis exer­ci­tus fuit tri­gin­ta fer­me mi­lium ar­ma­to­rum.