Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
6. (1) Çàðåâî íàä íóìèäèéñêèì ëàãåðåì ïåðâûìè èç êàðôàãåíÿí óâèäåëè êàðàóëüíûå, à çàòåì è äðóãèå âîèíû, ðàçáóæåííûå íî÷íîé òðåâîãîé; îíè òîæå ðåøèëè, ÷òî ó íóìèäèéöåâ ïîæàð âîçíèê ñàì ñîáîé. (2) Íèêòî íå ïîíÿë, â ÷åì äåëî, íå äîãàäàëñÿ, ÷òî äîíîñÿùèéñÿ êðèê ïîäíÿò óáèâàåìûìè è ðàíåíûìè, à íå ïðîñòî ïåðåïóãàííûìè ñðåäè íî÷è. (3) Êàðôàãåíÿíå, ñîâñåì íå äóìàÿ î âðàãàõ, âûáåãàëè áåç îðóæèÿ èç ñâîåãî ëàãåðÿ — èç âñåõ âîðîò, êàêèå êîìó áûëè áëèæå. Îíè íåñëè ñ ñîáîé òîëüêî òî, ÷òî ìîãëî ïîíàäîáèòüñÿ äëÿ áîðüáû ñ îãíåì. Òóò îíè è íàòûêàëèñü íà ðèìñêîå âîéñêî. (4) Èõ âñåõ ïåðåáèëè — íå òîëüêî èç íåíàâèñòè ê âðàãó, íî ÷òîáû íå îñòàëîñü íèêîãî, êòî èçâåñòèë áû ñâîèõ. Ñöèïèîí ñåé÷àñ æå áðîñèëñÿ ê âîðîòàì, â ýòîé ñóìàòîõå ñ.405 íå îõðàíÿâøèìñÿ; (5) ïîäîææåíû áûëè áëèæàéøèå ñòðîåíèÿ, ñíà÷àëà âî ìíîãèõ ìåñòàõ âñïûõíóëè îòäåëüíûå îãíè, çàòåì îíè ñëèëèñü â îäèí îãíåííûé ïîòîê, ïîãëîòèâøèé âñå. (6) Ïîëóîáãîðåëûå ëþäè è æèâîòíûå êèíóëèñü áåæàòü ñëîìÿ ãîëîâó è çàâàëèëè ñâîèìè òðóïàìè äîðîãó ê âûõîäó; êòî íå ñãîðåë, áûë óáèò: äâà ëàãåðÿ áûëè óíè÷òîæåíû â îäíó íî÷ü. (7) Îáà âîæäÿ, îäíàêî, è (èç ñòîëüêèõ òûñÿ÷!) òîëüêî äâå òûñÿ÷è ïåõîòèíöåâ è ïÿòüñîò âñàäíèêîâ18 ñïàñëèñü áåãñòâîì, ðàñòåðÿâ ÷àñòü îðóæèÿ, ïî÷òè âñå è ðàíåííûå è îáîææåííûå. (8) Ïåðåáèòî áûëî è ïîãèáëî â îãíå îêîëî ñîðîêà òûñÿ÷ ÷åëîâåê, ïëåíåíî áîëüøå ïÿòè òûñÿ÷, â òîì ÷èñëå ìíîãî çíàòíûõ êàðôàãåíÿí, îäèííàäöàòü ñåíàòîðîâ; (9) çíàìåí áûëî çàõâà÷åíî ñòî ñåìüäåñÿò ÷åòûðå; íóìèäèéñêèõ êîíåé áîëüøå äâóõ òûñÿ÷ ñåìèñîò, ñëîíîâ øåñòü, à ïîãèáëî è ñãîðåëî èõ âîñåìü. Îãðîìíîå êîëè÷åñòâî çàõâà÷åííîãî îðóæèÿ Ñöèïèîí ñæåã, ïîñâÿòèâ Âóëêàíó19. |
6. Relucentem flammam primo vigiles Carthaginiensium, deinde excitati alii nocturno tumultu cum conspexissent, ab eodem errore credere et ipsi sua sponte incendium ortum; [2] et clamor inter caedem et volnera sublatus an ex trepidatione nocturna esset confusis sensum veri adimebat. [3] Igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, omnibus portis, qua cuique proximum erat, ea modo quae restinguendo igni forent portantes, in agmen Romanum ruebant. [4] Quibus caesis omnibus praeterquam hostili odio, etiam ne quis nuntius refugeret, extemplo Scipio neglectas ut in tali tumultu portas invadit; [5] ignibusque in proxima tecta coniectis, effusa flamma primo velut sparsa pluribus locis reluxit, dein per continua serpens uno repente omnia incendio hausit. [6] Ambusti homines iumentaque foeda primum fuga, dein strage obruebant itinera portarum. Quos non oppresserat ignis ferro absumpti, binaque castra clade una deleta. [7] Duces tamen ambo et ex tot milibus armatorum duo milia peditum et quingenti equites semermes, magna pars saucii adflatique incendio effugerunt. [8] Caesa aut hausta flammis ad quadraginta milia hominum sunt, capta supra quinque milia, multi Carthaginiensium nobiles, undecim senatores; [9] signa militaria centum septuaginta quattuor, equi Numidici supra duo milia septingentos; elephanti sex capti, octo ferro flammaque absumpti. Magna vis armorum capta; ea omnia imperator Volcano sacrata incendit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß