Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXI, ãë. 23

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

23. (1) Õàë­êèä­ñêèå èçãíàí­íè­êè, èç òåõ, ÷òî ïîêè­íó­ëè ðîäè­íó, ñïà­ñà­ÿñü îò íàñè­ëèé ñî ñòî­ðî­íû öàð­ñêèõ âîè­íîâ, ñîîá­ùè­ëè Êëàâ­äèþ, ÷òî Õàë­êèäîé ìîæ­íî îâëà­äåòü áåç áîÿ: (2) ìàêåäî­íÿíå, ïî èõ ñëî­âàì, ðàç­áðå­ëèñü ïî îêðåñò­íî­ñòÿì, âîâñå íå îïà­ñà­ÿñü íàïà­äå­íèÿ, èáî ïîëà­ãà­ëè, ÷òî ïðî­òèâ­íèê íàõî­äèò­ñÿ äàëå­êî îò ãîðî­äà, ñàìè æå ãðàæ­äàíå Õàë­êèäû, ïîëî­æàñü íà ìàêåäîí­ñêèé ãàð­íè­çîí, íè÷å­ãî äëÿ çàùè­òû ãîðî­äà íå äåëà­ëè. (3) Êëàâ­äèé ðåøèë­ñÿ ïîñëå­äî­âàòü ýòèì ñîâå­òàì è, âûé­äÿ èç Ïèðåÿ, òàê áûñò­ðî äîïëûë äî Ñóíèÿ, ÷òî ìîã áû â òîò æå äåíü âîé­òè â Åâáåé­ñêèé ïðî­ëèâ. Íå æåëàÿ, îäíà­êî, îãè­áàòü ìûñ è òåì îáíà­ðó­æèòü ñâîå ïðè­ñóò­ñò­âèå, îí ïðè­êà­çàë îñòà­íî­âèòü­ñÿ; (4) ëèøü ñ íàñòóï­ëå­íè­åì òåì­íîòû êîðàá­ëè Êëàâ­äèÿ ïîä­íÿ­ëè ÿêî­ðÿ è ïåðåä ðàñ­ñâå­òîì íåçà­ìåò­íî ïîäî­øëè ê Õàë­êèäå ñî ñòî­ðî­íû ñàìîé ìàëî­ëþä­íîé ÷àñòè ãîðî­äà, òàê ÷òî íåñêîëü­êèõ ñîë­äàò îêà­çà­ëîñü äîâîëü­íî, ÷òîáû çàõâà­òèòü áëè­æàé­øóþ áàø­íþ, à, ïîä­íÿâ­øèñü ïî ëåñò­íè­öàì, — òàê­æå è òó ÷àñòü ñòå­íû, ãäå ÷àñî­âûå ëèáî ñïà­ëè, ëèáî èõ âîâñå íå áûëî. (5) Ïðî­äâè­íóâ­øèñü äàëåå ê òåñ­íî çàñòðî­åí­íûì êâàð­òà­ëàì, îíè ïåðå­áè­ëè ÷àñî­âûõ, âçëî­ìà­ëè âîðîòà è âïó­ñòè­ëè â ãîðîä îñòàëü­íûõ âîè­íîâ. (6) Ñîë­äà­òû ñ.21 ðàç­áå­ãà­þò­ñÿ ïî óëè­öàì, ïîä­æè­ãà­þò äîìà âîêðóã ãëàâ­íîé ïëî­ùà­äè, ñìÿ­òå­íèå îõâà­òû­âà­åò ãîðîä. (7) Ïëà­ìÿ ïåðå­êèäû­âà­åò­ñÿ íà öàð­ñêèå õðà­íè­ëè­ùà çåð­íà, ãèá­íóò â îãíå ñêëà­äû îðó­æèÿ, ãäå õðà­íè­ëîñü è ìíî­æå­ñòâî îñàä­íûõ ìàøèí, âîè­íû óáè­âà­þò áåç ðàç­áî­ðà è òåõ, êòî èùåò ñïà­ñå­íèÿ â áåã­ñòâå, è òåõ, êòî ïûòà­åò­ñÿ ñîïðî­òèâ­ëÿòü­ñÿ. (8) Íè îäíî­ãî ÷åëî­âå­êà, ñïî­ñîá­íî­ãî íîñèòü îðó­æèå, â ãîðî­äå íå îñòà­ëîñü — âñå ëèáî áåæà­ëè, ëèáî áûëè óáè­òû; ïîãèá è ñàì êîìàí­äèð àêàð­íà­íåö Ñîïàòð. Âñþ äîáû­÷ó ñíåñ­ëè íà ãëàâ­íóþ ïëî­ùàäü è ïîòîì ïîãðó­çè­ëè íà êîðàá­ëè. (9) Ðîäî­ñ­öû ðàç­áè­ëè âîðîòà òþðü­ìû, âûïó­ñòè­ëè òåõ, êîãî çàïåð çäåñü Ôèëèïï, ïîëà­ãàâ­øèé, ÷òî óæ èç ýòîé-òî òåì­íè­öû íèêòî èõ îñâî­áî­äèòü íå ñìî­æåò. (10) Ðàç­áèâ ñòà­òóè öàðÿ èëè îòáèâ ó íèõ ãîëî­âû, ìîðÿ­êè ñîáðà­ëèñü ïî ñèã­íà­ëó íà êîðàá­ëè è äâè­íó­ëèñü îáðàò­íî â Ïèðåé, îòêóäà òàê íåäàâ­íî îòïëû­ëè. (11) Åñëè áû ðèì­ëÿ­íàì äîñòà­ëî ñèë óäåð­æàòü Õàë­êèäó, íå îòêà­çû­âà­ÿñü â òî æå âðå­ìÿ îò îáî­ðî­íû Àôèí, öàðü ñ ñàìî­ãî íà÷à­ëà âîé­íû ëèøèë­ñÿ áû è ýòîé îáëà­ñòè, è Åâðè­ïà, ÷òî ìîã­ëî áû ðåøèòü äåëî, (12) èáî êàê ôåð­ìî­ïèëü­ñêîå óùå­ëüå çàïè­ðà­åò Ãðå­öèþ ñ ñóøè, òàê è Åâðèï­ñêèé ïðî­ëèâ åñòü êëþ÷ ê íåé ñ ìîðÿ.

23. Exu­les ab Chal­ci­de, re­gio­rum iniu­riis pul­si, at­tu­le­runt oc­cu­pa­ri Chal­ci­dem si­ne cer­ta­mi­ne ul­lo pos­se; [2] nam et Ma­ce­do­nas, quia nul­lus in pro­pin­quo sit hos­tium me­tus, va­ga­ri pas­sim, et op­pi­da­nos, prae­si­dio Ma­ce­do­num fre­tos, cus­to­diam ur­bis neg­le­ge­re. [3] His auc­to­ri­bus pro­fec­tus, quam­quam Su­nium ita ma­tu­re per­ve­ne­rat ut in­de pro­ve­hi ad pri­mas an­gus­tias Euboeae pos­set, ne su­pe­ra­to pro­mun­to­rio conspi­ce­re­tur, clas­sem in sta­tio­ne us­que ad noc­tem te­nuit; [4] pri­mis te­neb­ris mo­vit et tran­quil­lo per­vec­tus Chal­ci­dem pau­lo an­te lu­cem, qua infre­quen­tis­si­ma ur­bis sunt, pau­cis mi­li­ti­bus tur­rim pro­xi­mam mu­rum­que cir­ca sca­lis ce­pit ali­bi so­pi­tis cus­to­di­bus, ali­bi nul­lo cus­to­dien­te. [5] Prog­res­si in­de ad fre­quen­tia aedi­fi­ciis lo­ca cus­to­di­bus in­ter­fec­tis ref­rac­ta­que por­ta ce­te­ram mul­ti­tu­di­nem ar­ma­to­rum ac­ce­pe­runt. [6] In­de in to­tam ur­bem dis­cur­sum est auc­to etiam tu­mul­tu quod cir­ca fo­rum ig­nis tec­tis iniec­tus erat. [7] Conflag­ra­runt et hor­rea re­gia et ar­ma­men­ta­rium cum in­gen­ti ap­pa­ra­tu machi­na­rum tor­men­to­rum­que. Cae­des in­de pas­sim fu­gien­tium pa­ri­ter ac re­pug­nan­tium fie­ri coep­ta est. [8] Nec ul­lo iam, qui mi­li­ta­ris aeta­tis es­set, non aut cae­so aut fu­ga­to, So­pat­ro etiam Acar­na­ne, prae­fec­to prae­si­dii, in­ter­fec­to, prae­da om­nis pri­mo in fo­rum con­la­ta, dein­de in na­ves im­po­si­ta. [9] Car­cer etiam ab Rho­diis ref­rac­tus emis­si­que cap­ti­vi, quos Phi­lip­pus tam­quam in tu­tis­si­mam cus­to­diam con­di­de­rat. [10] Sta­tuis in­de re­gis deiec­tis trun­ca­tis­que, sig­no re­cep­tui da­to conscen­de­runt na­ves et Pi­rae­um, un­de pro­fec­ti erant, re­die­runt. [11] Quod si tan­tum mi­li­tum Ro­ma­no­rum fuis­set ut et Chal­cis te­ne­ri et non de­se­ri prae­si­dium Athe­na­rum po­tuis­set, mag­na res prin­ci­pio sta­tim bel­li, Chal­cis et Euri­pus adempta re­gi fo­rent; [12] nam ut ter­ra Ther­mo­py­la­rum an­gus­tiae Grae­ciam, ita ma­ri fre­tum Euri­pi clau­dit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007032 1327008059 1327009004 1364003124 1364003125 1364003126