Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
33. (1) Ôèëèïï óñèëåííî ãîòîâèëñÿ ê âîéíå íà ñóøå è íà ìîðå. Ñóäà ñâîè îí ñòÿãèâàë ê Äåìåòðèàäå, â Ôåññàëèþ. (2) Îæèäàÿ, ÷òî Àòòàë è ðèìëÿíå ñ ôëîòîì äâèíóòñÿ âåñíîé îò Ýãèíû, îí, êàê è â ïðåäûäóùèå ãîäû, êîìàíäîâàíèå ñóäàìè è âîéñêàìè íà ïîáåðåæüå ïîðó÷èë Ãåðàêëèäó, (3) ñàì æå çàíÿëñÿ ïîäãîòîâêîé ñóõîïóòíîãî âîéñêà. Ôèëèïï óâåðåí, ÷òî ëèøèë ðèìëÿí äâóõ ñèëüíåéøèõ ñîþçíèêîâ: ñ îäíîé ñòîðîíû — ýòîëèéöåâ, ñ äðóãîé — äàðäàíîâ, èáî òåì è äðóãèì íàðî÷íî äëÿ òîãî ïîñëàííûé ñûí åãî Ïåðñåé ïåðåêðûë äîðîãó, çàíÿâ óùåëüå áëèç Ïåëàãîíèè. (4) ×òî æå äî êîíñóëà, òî îí â ýòî âðåìÿ óæå íå ãîòîâèëñÿ ê âîéíå, à âåë åå: îí øåë ñ âîéñêîì ÷åðåç çåìëè äàññàðåòèåâ134, ïðîäîâîëüñòâèå, ÷òî ñêîïèëîñü ó íåãî â çèìíèõ ëàãåðÿõ, âåç ñ ñîáîé è íå ðàñõîäîâàë, èáî îêðåñòíûå ïîëÿ äàâàëè äîñòàòî÷íî, ÷òîáû ïðîêîðìèòü ñîëäàò. (5) Ãîðîäà è ñåëåíèÿ ñäàâàëèñü åìó, êàêèå ïî ñâîåé âîëå, à êàêèå îò ñòðàõà; íåêîòîðûå áûëè âçÿòû ïðèñòóïîì, äðóãèå ñòîÿëè áåçëþäíûå, èáî æèâøèå çäåñü âàðâàðû áåæàëè â áëèæíèå ãîðû. (6) Êîíñóë íåêîòîðîå âðåìÿ ñòîÿë ëàãåðåì âîçëå Ëèíêà135, íåäàëåêî îò ðåêè Áåâ, è îòñþäà ðàçîñëàë ôóðàæèðîâ äîáûòü çåðíà ïî àìáàðàì äàññàðåòèåâ. Ôèëèïï õîðîøî âèäåë îò÷àÿíèå è óæàñ æèòåëåé îáëàñòè; íî íå çíàë òîëêîì, êóäà íàïðàâèëñÿ êîíñóë, è ïîñëàë îòðÿä êîííèêîâ âûÿñíèòü, ïî êàêîìó ïóòè íàìåðåí äâèãàòüñÿ âðàã. (7)  òàêîé æå íåèçâåñòíîñòè ïðåáûâàë è êîíñóë. Çíàë, ÷òî öàðü ïîêèíóë çèìíèå êâàðòèðû, à êóäà èäåò, íå âåäàë è òîæå ïîñëàë êîííèêîâ íà ðàçâåäêó. (8) Îáà îòðÿäà, âûéäÿ ñ ðàçíûõ ñòîðîí, äîëãî áëóæäàëè ïî ñòðàíå äàññàðåòèåâ è íàêîíåö îêàçàëèñü íà îäíîé äîðîãå. È òå è äðóãèå, çàñëûøàâ ãîëîñà, çâîí îðóæèÿ è ðæàíèå êîíåé, êîíå÷íî, ïîíÿëè, ÷òî âðàã áëèçêî. Åùå íå âèäÿ äðóã äðóãà, îíè èçãîòîâèëèñü è, åäâà ñáëèçèëèñü, òîò÷àñ êèíóëèñü â áîé. (9) ×èñëîì è õðàáðîñòüþ áûëè îíè ðàâíû, èáî îáà îòðÿäà ñîñòîÿëè èç îòáîðíûõ âîèíîâ, è íåñêîëüêî ÷àñîâ êðÿäó áèëèñü íà ðàâíûõ. Êîíè è âîèíû óòîìèëèñü íàêîíåö, è ïðîòèâíèêè ðàçîøëèñü, — íè îäíà ñòîðîíà íå äîáèëàñü ïîáåäû. (10) Ìàêåäîíÿí ïîãèáëî ñîðîê è òðèäöàòü ïÿòü ñ.30 ðèìëÿí. È âîðîòèëèñü îíè — îäíè ê ñâîåìó öàðþ, äðóãèå ê ñâîåìó êîíñóëó, — òàê íè÷åãî è íå ðàçâåäàâøè î ðàñïîëîæåíèè âðàæåñêîãî ëàãåðÿ; (11) ïðî ýòî óçíàëè îò ïåðåáåæ÷èêîâ, ÷üå ïðåäàòåëüñòâî è ëåãêîìûñëèå âî âñåõ âîéíàõ ïîìîãàþò îäíîé ñòîðîíå ðàñêðûâàòü òàéíû äðóãîé. |
33. Philippus impigre terra marique parabat bellum. Navales copias Demetriadem in Thessaliam contrahebat; [2] Attalum Romanamque classem principio veris ab Aegina ratus moturos, navibus maritimaeque orae praefecit Heraclidam, quem et ante praefecerat; [3] ipse terrestres copias comparabat, magna se duo auxilia Romanis detraxisse credens, ex una parte Aetolos, ex altera Dardanos, faucibus ad Pelagoniam a filio Perseo interclusis. [4] Ab consule non parabatur sed gerebatur iam bellum. Per Dassaretiorum fines exercitum ducebat, frumentum, quod ex hibernis extulerat, integrum vehens, quod in usum militi satis esset praebentibus agris. [5] Oppida vicique partim voluntate, partim metu se tradebant; quaedam vi expugnata, quaedam deserta in montes propinquos refugientibus barbaris inveniebantur. [6] Ad Lyncum stativa posuit prope flumen Bevum; inde frumentatum circa horrea Dassaretiorum mittebat. Philippus consternata quidem omnia circa pavoremque ingentem hominum cernebat, sed parum gnarus quam partem petisset consul, alam equitum ad explorandum quonam hostes iter intendissent misit. [7] Idem error apud consulem erat; movisse ex hibernis regem sciebat, quam regionem petisset ignorans. Is quoque speculatum miserat equites. [8] Hae duae alae ex diverso, cum diu incertis itineribus vagatae per Dassaretios essent, tandem in unum iter convenerunt. Neutros fefellit, ut fremitus procul hominum equorumque exauditus est, hostes appropinquare. Itaque priusquam in conspectum venirent, equos armaque expedierant; nec mora, ubi primum hostem videre, concurrendi facta est. [9] Forte et numero et virtute, utpote lecti utrimque, haud impares, aequis viribus per aliquot horas pugnarunt. Fatigatio ipsorum equorumque incerta victoria diremit proelium. [10] Macedonum quadraginta equites, Romanorum quinque et triginta ceciderunt. Neque eo magis explorati quicquam, in qua regione castra hostium essent, aut illi ad regem aut hi ad consulem rettulerunt; [11] per transfugas cognitum est, quos levitas ingeniorum ad cognoscendas hostium res in omnibus bellis praebet. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß