Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
42. (1) Âîçëå ñàìîãî ëàãåðÿ Ôèëèïï âåëåë òðóáèòü îòáîé, èáî êîíè è ëþäè åãî óòîìèëèñü — íå ñòîëüêî, ïðàâäà, îò áèòâû, ñêîëüêî îò ïåðåõîäà, äîëãîãî è î÷åíü óæ ïîñïåøíî ïðîéäåííîãî. ñ.36 (2) Öàðü îòïðàâèë íåñêîëüêî êîííûõ òóðì è ïîïåðåìåííî ñ íèìè íåêîòîðûå ìàíèïóëû ëåãêîâîîðóæåííûõ âîèíîâ çà âîäîé è ïðîäîâîëüñòâèåì, ðàññòàâèë ïîñòû (3) è ñòàë îæèäàòü, ïîêà ïîäîéäåò ïåõîòà, — îíà øëà ñòðîåì è èç-çà òÿæåëîãî ñíàðÿæåíèÿ îòñòàëà. (4) Êîãäà ïåõîòà ïðèøëà, Ôèëèïï è åé ïîâåëåë ïîñòàâèòü òóò æå ïðÿìî ïåðåä ñîáîé çíàìåíà è îðóæèå è íàñêîðî ïîäêðåïèòüñÿ åäîé; èç êàæäîãî îòðÿäà íå áîëüøå ÷åì ïî äâà-òðè ÷åëîâåêà ïîñûëàë îí çà âîäîé, îñòàëüíûõ æå êîííèêîâ è ëåãêîâîîðóæåííûõ ïîñòðîèë òåì âðåìåíåì â áîåâîé ïîðÿäîê íà ñëó÷àé, åñëè ïðîòèâíèê ÷òî-íèáóäü ïðåäïðèìåò. (5) Ðàññûïàâøèåñÿ ïî ïîëÿì ýòîëèéöû òîëïîþ âîðîòèëèñü â ëàãåðü è âîçíàìåðèëèñü áûëî çàùèùàòü åãî: ðàññòàâèëè âîîðóæåííûõ âîèíîâ ó âîðîò è ïî âàëàì è èç-çà óêðåïëåíèé ñâèðåïî è ãîðäî ïîñìàòðèâàëè íà íåïîäâèæíî ñòîÿâøåãî ïðîòèâíèêà. (6) Íî êîãäà äâèíóëèñü âïåðåä áîåâûå çíàìåíà Ôèëèïïà è ìàêåäîíñêèé ñòðîé âïëîòíóþ ïîäîøåë ê âàëó, ýòîëèéöû òîò÷àñ æå ïîêèíóëè âñå ïîñòû è ÷åðåç çàäíèå âîðîòà êèíóëèñü ê õîëìó, ãäå óêðåïèëèñü àôàìàíû; è êîãäà áåæàëè â ñòðàõå è áåñïîðÿäêå, òî ìíîãèå ïîïàëè â ïëåí, à äðóãèõ èçðóáèëè. (7) Âñå ýòî è ãðàáåæ ëàãåðÿ ïðîäîëæàëîñü öåëûé äåíü, è Ôèëèïï, êîòîðûé ñïåðâà áûë óâåðåí, ÷òî äî òåìíîòû ñìîæåò âûáèòü èç ëàãåðÿ è àôàìàíîâ, ðàñïîëîæèëñÿ íà íî÷ü íà ðàâíèíå ïåðåä èõ õîëìîì, ðåøèâ íàïàñòü íà âðàãà ñ ðàññâåòîì. (8) Íî ýòîëèéöû, ãîíèìûå âñå òåì æå ñòðàõîì, ÷òî çàñòàâèë èõ áðîñèòü ñîáñòâåííûé ëàãåðü, íî÷üþ áåæàëè âðàññûïíóþ è îòñþäà. Òóò âåñüìà ïîëåçåí îêàçàëñÿ èì Àìèíàíäð; ïîä åãî êîìàíäîâàíèåì àôàìàíû, êîòîðûå õîðîøî çíàëè ýòè ìåñòà, ïðîâåëè áåãëåöîâ ãîðíûìè òðîïàìè, íåâåäîìûìè ïðåñëåäîâàòåëÿì, â Ýòîëèþ. (9) Ëèøü íåìíîãèå, òå, ÷òî çàáëóäèëèñü â áåñïîðÿäî÷íîì áåãñòâå, ïîïàëè ïîä óäàðû ìàêåäîíñêèõ êîííèêîâ, êîòîðûõ Ôèëèïï íà çàðå, óâèäåâ, ÷òî íà õîëìå íèêîãî íåò, ïîñëàë â ïîãîíþ. |
42. Philippus iam suis vallo appropinquantibus receptui cani iussit; fatigatos enim equos virosque non tam proelio quam itineris simul longitudine, simul praepropera celeritate habebat. [2] Itaque turmatim equites, in vicem manipulos levis armaturae aquatum ire et prandere iubet, alios in statione armatos retinet, [3] opperiens agmen peditum tardius ductum propter gravitatem armorum. [4] Quod ubi advenit, et ipsis imperatum ut statutis signis armisque ante se positis raptim cibum caperent binis ternisve summum ex manipulis aquandi causa missis; interim eques cum levi armatura paratus instructusque stetit, si quid hostis moveret. [5] Aetoli — iam enim et quae per agros sparsa multitudo fuerat receperat se in castra — ut defensuri munimenta circa portas vallumque armatos disponunt, dum quietos hostes ipsi feroces ex tuto spectabant. [6] Postquam mota signa Macedonum sunt et succedere ad vallum parati atque instructi coepere, repente omnes relictis stationibus per aversam partem castrorum ad tumulum ad castra Athamanum perfugiunt. Multi in hac quoque tam trepida fuga capti caesique sunt Aetolorum. [7] Philippus, si satis diei superesset, non dubius quin Athamanes quoque exui castris potuissent, die per proelium, deinde per direptionem castrorum absumpto sub tumulo in proxima planitie consedit, prima luce insequentis diei hostem adgressurus. [8] Sed Aetoli eodem pavore quo sua castra reliquerant, nocte proxima dispersi fugerunt. Maximo usui fuit Amynander, quo duce Athamanes itinerum periti summis montibus per calles ignotas sequentibus eos hostibus in Aetoliam perduxerunt. [9] Non ita multos in dispersa fuga error intulit in Macedonum equites, quos prima luce Philippus, ut desertum tumulum videt, ad carpendum hostium agmen misit. |