Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIII, ãë. 29

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

29. (1) Ýòî óáèé­ñòâî ïðè­âå­ëî â áåøåí­ñòâî êàê ôèâàí­öåâ, òàê è âñåõ áåî­òèé­öåâ: îíè âîñ­ïû­ëà­ëè ñìåð­òåëü­íîé íåíà­âè­ñòüþ ê ðèì­ëÿ­íàì, áóäó÷è óâå­ðå­íû, ÷òî çíàò­íûé áåî­òè­åö Çåâê­ñèïï íå ðåøèë­ñÿ ñ.95 áû íà ýòî áåç âåäî­ìà ðèì­ñêî­ãî êîìàí­äóþ­ùå­ãî. Äëÿ ìÿòå­æà ó íèõ íå áûëî íè ñèë, íè ïðåä­âî­äè­òå­ëÿ — (2) è îíè îáðà­òè­ëèñü ê ðàç­áîþ, êîòî­ðûé áûë áëè­æå âñå­ãî ê âîéíå. (3) Íà íåêî­òî­ðûõ ñîë­äàò íàïà­äà­ëè ïî ïîñòî­ÿ­ëûì äâî­ðàì, íà äðó­ãèõ — êîãäà îíè âî âðå­ìÿ çèìî­âîê ðàçú­åç­æà­ëè ïî ðàç­íûì íàäîá­íî­ñòÿì. Íà êîãî-òî óñòðà­è­âà­ëèñü çàñà­äû â ïîòà­åí­íûõ ìåñòàõ ïðÿ­ìî ó äîðîã, èíûõ õèò­ðî­ñòüþ çàìà­íè­âà­ëè â çàáðî­øåí­íûå ïðè­ñòà­íè­ùà è óáè­âà­ëè òàì. (4)  êîí­öå êîí­öîâ ýòè ïðå­ñòóï­ëå­íèÿ ñòà­ëè ñîâåð­øàòü­ñÿ óæå íå òîëü­êî èç íåíà­âè­ñòè, íî è ïðî­ñòî èç æàæ­äû íàæè­âû, ïîñêîëü­êó, çàíè­ìà­ÿñü òîð­ãîâ­ëåé, îòïóñê­íûå ñîë­äà­òû èìå­ëè ñ ñîáîé â êîøåëü­êàõ83 ìíî­ãî äåíåã. (5) Êîãäà ñòà­ëè íåäî­ñ÷è­òû­âàòü­ñÿ ëþäåé, ñïåð­âà ïîíå­ìíî­ãó, à çàòåì ñî äíÿ íà äåíü âñå â áîëü­øåì ÷èñ­ëå, òî Áåî­òèÿ ïðè­îá­ðå­ëà äóð­íóþ ñëà­âó, è ñîë­äà­òû ñòà­ëè áîÿòü­ñÿ âûõî­äèòü èç ëàãå­ðÿ — ýòî áûëî åùå ñòðàø­íåå, ÷åì â íåïðè­ÿ­òåëü­ñêîé ñòðàíå. (6) Òîãäà Êâèíê­öèé ðàçî­ñëàë ïî ãîðî­äàì ëåãà­òîâ äëÿ ðàñ­ñëå­äî­âà­íèÿ ýòî­ãî ðàç­áîÿ. Áûëî óñòà­íîâ­ëå­íî, ÷òî áîëü­øå âñå­ãî óáèéñòâ ïðî­èçî­øëî âîêðóã Êîïà­èä­ñêî­ãî îçå­ðà84: òàì âûðû­ëè èç èëà è âûòà­ùè­ëè èç áîëîòà òðó­ïû, ê êîòî­ðûì áûëè ïðè­âÿ­çà­íû êàì­íè èëè àìôî­ðû, ÷òîáû òÿíóòü èõ íà äíî. Ðàñ­êðû­ëîñü ìíî­æå­ñòâî ïðå­ñòóï­ëå­íèé, ñîâåð­øåí­íûõ â Àêðå­ôèè è Êîðî­íåå. (7) Êâèíê­öèé ðàñ­ïî­ðÿäèë­ñÿ âûäàòü åìó âèíîâ­íûõ è ïîòðå­áî­âàë ñ áåî­òèé­öåâ ïÿòü­ñîò òàëàí­òîâ — ïî ÷èñ­ëó óáè­òûõ âîè­íîâ. (8) Íè òî íè äðó­ãîå âûïîë­íå­íî íå áûëî: ãîðî­äà îãðà­íè­÷è­ëèñü ñëî­âåñ­íû­ìè èçâè­íå­íè­ÿ­ìè, îòãî­âà­ðè­âà­ÿñü òåì, ÷òî íè÷òî íå áûëî ñäå­ëà­íî ñ îäîá­ðå­íèÿ ãîñóäàð­ñòâà. Òîãäà ïîë­êî­âî­äåö îòðÿäèë ïîñëîâ â Àôè­íû è â Àõàéþ, ÷òîáû çàâå­ðèòü ñîþç­íè­êîâ â òîì, ÷òî âîé­íà ïðî­òèâ áåî­òèé­öåâ, êîòî­ðóþ îí íà÷è­íà­åò, áóäåò çàêîí­íîé è ñïðà­âåä­ëè­âîé85; (9) îí ïîñëàë Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ ñ ÷àñòüþ âîé­ñêà ïðî­òèâ Àêðå­ôèè, à ñàì âî ãëà­âå äðó­ãîé ÷àñòè îñà­äèë Êîðî­íåþ ïîñëå òîãî, êàê îáà âîé­ñêà, âûñòó­ïèâ­øèå èç Ýëà­òåè ðàç­íû­ìè äîðî­ãà­ìè, ïî ïóòè îïó­ñòî­øè­ëè ïîëÿ. Âñå âîêðóã áûëî îõâà­÷å­íî ïîâàëü­íûì áåã­ñò­âîì — (10) ïîòðÿ­ñåí­íûå ýòèì áåä­ñò­âè­åì, áåî­òèé­öû îòðÿäè­ëè ïîñëîâ. Êîãäà èõ íå äîïó­ñòè­ëè â ëàãåðü, ÿâè­ëèñü àõåé­öû è àôè­íÿíå. (11) Áîëåå âåñ­êîé îêà­çà­ëàñü ïðîñü­áà àõåé­öåâ, êîòî­ðûå ïîñòà­íî­âè­ëè, ÷òî îíè, åñëè íå óäàñò­ñÿ äîáèòü­ñÿ ìèðà äëÿ áåî­òèé­öåâ, áóäóò âîå­âàòü âìå­ñòå ñ íèìè. (12) Ó òåõ æå àõåé­öåâ áåî­òèé­öû ïîëó­÷è­ëè âîç­ìîæ­íîñòü ïðèé­òè è ïåðå­ãî­âî­ðèòü ñ êîìàí­äóþ­ùèì. Òîò ïðè­êà­çàë èì âûäàòü âèíîâ­íè­êîâ è ñîáðàòü â êà÷å­ñòâå ïåíè òðèä­öàòü òàëàí­òîâ. Íà ýòèõ óñëî­âè­ÿõ áûë çàêëþ­÷åí ìèð è ñíÿ­òà îñà­äà.

29. Ef­fe­ra­vit ea cae­des The­ba­nos Boeo­tos­que om­nes ad exec­ra­bi­le odi­um Ro­ma­no­rum, cre­den­tes non si­ne con­si­lio im­pe­ra­to­ris Ro­ma­ni Zeu­xip­pum, prin­ci­pem gen­tis, id fa­ci­nus conscis­se. Ad re­bel­lan­dum ne­que vi­res ne­que du­cem ha­be­bant; [2] pro­xi­mum bel­lo quod erat, in lat­ro­ci­nium ver­si alios in hos­pi­tiis, alios va­gos per hi­ber­na mi­li­tes ad va­rios com­mean­tes usus ex­ci­pie­bant. [3] Qui­dam in ip­sis iti­ne­ri­bus ad no­tas la­teb­ras ab in­si­dian­ti­bus, pars in de­ser­ta per frau­dem de­ver­so­ria de­duc­ti oppri­me­ban­tur; [4] postre­mo non tan­tum ab odio sed etiam avi­di­ta­te prae­dae ea fa­ci­no­ra fie­bant, quia ne­go­tian­di fer­me cau­sa ar­gen­tum in zo­nis ha­ben­tes in com­mea­ti­bus erant. [5] Cum pri­mo pau­ci, dein­de in dies plu­res de­si­de­ra­ren­tur, in­fa­mis es­se Boeo­tia om­nis coe­pit, et ti­mi­dius quam in hos­ti­co eg­re­di castris mi­les. [6] Tum Quincti­us le­ga­tos ad quae­ren­dum de lat­ro­ci­niis per ci­vi­ta­tes mit­tit. Plu­ri­mae cae­des cir­ca Co­pai­dem pa­lu­dem in­ven­tae; ibi ex li­mo eru­ta extrac­ta­que ex stag­no ca­da­ve­ra sa­xis aut am­pho­ris, ut pon­de­re tra­he­ren­tur in pro­fun­dum, ad­ne­xa; mul­ta fa­ci­no­ra Ac­rae­phiae et Co­ro­neae fac­ta in­ve­nie­ban­tur. [7] Quincti­us pri­mo no­xios tra­di si­bi ius­sit et pro quin­gen­tis mi­li­ti­bus — tot enim in­te­rempti erant — quin­gen­ta ta­len­ta Boeo­tos con­fer­re. [8] Quo­rum neut­rum cum fie­ret, ver­bis tan­tum ci­vi­ta­tes ex­cu­sa­rent ni­hil pub­li­co con­si­lio fac­tum es­se, mis­sis Athe­nas et in Acha­iam le­ga­tis, qui tes­ta­ren­tur so­cios ius­to pio­que se bel­lo per­se­cu­tu­rum Boeo­tos, [9] et cum par­te co­pia­rum Ap. Clau­dio Ac­rae­phiam ire ius­so ip­se cum par­te Co­ro­neam cir­cum­si­dit vas­ta­tis pri­us ag­ris qua ab Ela­tia duo di­ver­sa ag­mi­na iere. [10] Hac per­cul­si cla­de Boeo­ti, cum om­nia ter­ro­re ac fu­ga comple­ta es­sent, le­ga­tos mit­tunt. Qui cum in castra non ad­mit­te­ren­tur Achaei Athe­nien­ses­que su­per­ve­ne­runt. [11] Plus auc­to­ri­ta­tis Achaei ha­bue­runt dep­re­can­tes quia, ni im­pet­ras­sent pa­cem Boeo­tis bel­lum si­mul ge­re­re dec­re­ve­rant. [12] Per Achaeos et Boeo­tis co­pia adeun­di ad­lo­quen­di­que Ro­ma­num fac­ta est ius­sis­que tra­de­re no­xios et mul­tae no­mi­ne tri­gin­ta con­fer­re ta­len­ta pax da­ta et ab op­pug­na­tio­ne re­ces­sum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 83Áóêâ.: «â ïîÿ­ñàõ» (òàê íîñè­ëè äåíü­ãè).
  • 84Êîïà­èä­ñêîå îçå­ðî â Áåî­òèè, ðàç­ëè­âàâ­øå­å­ñÿ ïðè çàñî­ðå­íèè ïîä­çåì­íûõ ñòî­êîâ è ïîòî­ìó ëåæàâ­øåå ñðå­äè áîëîò (îñó­øå­íî â êîí­öå XIX â.). Àêðå­ôèÿ è Êîðî­íåÿ — áåî­òèé­ñêèå ãîðî­äà áëèç îçå­ðà.
  • 85Ôîð­ìó­ëà èç ôåöè­àëü­íî­ãî ïðà­âà. Ñð.: I, 32, 12 òàì ïåðå­âåäå­íî: «÷èñòîé è ÷åñò­íîé âîé­íîé»).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327008059 1327009004 1364003330 1364003331 1364003332