Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
45. (1) Âñå ýòî ãîâîðèëîñü íàèáîëåå óâàæàåìûìè ëþäüìè, êîòîðûå ê òîìó æå èññëåäîâàëè âñå ñàìè; (2) âûñëóøàâ èõ, ñåíàòîðû ñî÷ëè äåëà, ñâÿçàííûå ñ Àíòèîõîì, áîëåå âàæíûìè, íî ìåíåå íåîòëîæíûìè. Êîëü ñêîðî öàðü ïîêà óäàëèëñÿ â Ñèðèþ, êàêîâà áû òîìó íè áûëà ïðè÷èíà, ñëåäóåò ïîäóìàòü î òèðàíå. (3) Äîëãî ñïîðèëè, äîñòàòî÷íî ëè ïðè÷èí, ÷òîáû îáúÿâèòü åìó âîéíó, èëè âñå, ÷òî êàñàåòñÿ Íàáèñà Ëàêåäåìîíñêîãî, ñëåäóåò îñòàâèòü íà óñìîòðåíèå Òèòà Êâèíêöèÿ, (4) äàáû îí ñäåëàë, ÷òî ñî÷òåò îòâå÷àþùèì áëàãó ãîñóäàðñòâà. Íà ýòîì è ñîãëàñèëèñü, ïîëàãàÿ, ÷òî ñïåøêà èëè îòñðî÷êà òóò íå òàê óæ âàæíû äëÿ îáùåãî ïîëîæåíèÿ äåë â ãîñóäàðñòâå. (5) Âàæíåå äîçíàòüñÿ, êàê ïîâåäóò ñåáÿ Ãàííèáàë è êàðôàãåíÿíå â ñëó÷àå âîéíû ñ Àíòèîõîì. (6) Ëþäè èç ñòàíà ïðîòèâíèêîâ Ãàííèáàëà áåç êîíöà ïèñàëè ñâîèì âûñîêîïîñòàâëåííûì ðèìñêèì ïîêðîâèòåëÿì, êàæäûé ñâîåìó, áóäòî Ãàííèáàë øëåò ê Àíòèîõó ãîíöîâ è ïèñüìà, à ê íåìó îò öàðÿ òàéíî ïðèåçæàëè ïîñëû; (7) êàê íåêîòîðûõ äèêèõ çâåðåé íå óêðîòèòü íèêàêèì èñêóññòâîì, òàê äóõ ýòîãî ìóæà íåóêðîòèì è ñ.106 íåóñìèðÿåì. Îí íåäîâîëåí òåì, ÷òî â ìèðíîå âðåìÿ ãîñóäàðñòâî ñëàáååò, îò áåçäåëüÿ âïàäàåò â ñïÿ÷êó è ïðîñíóòüñÿ ìîæåò òîëüêî îò çâîíà îðóæèÿ. (8) Âñå ýòî âûãëÿäåëî ïðàâäîïîäîáíûì, è ëþäè ïîìíèëè î ìèíóâøåé âîéíå, êîòîðóþ îí íå òîëüêî îäèí âåë, íî è îäèí ðàçæåã. Äà åùå è íåäàâíèì ñâîèì ïîñòóïêîì îí âîññòàíîâèë ïðîòèâ ñåáÿ ìíîãèõ ìîãóùåñòâåííûõ ëþäåé. |
45. Haec cum ab tam gravibus auctoribus, qui omnia per se ipsos explorata adferrent, audirentur, [2] maior res, quod ad Antiochum attineret, maturanda magis, quoniam rex quacumque de causa in Syriam concessisset, de tyranno consultatio visa est. [3] Cum diu disceptatum esset, utrum satis iam causae videretur, cur decerneretur bellum, an permitterent T. Quinctio, quod ad Nabim Lacedaemonium attineret, faceret, quod e re publica censeret esse, permiserunt, [4] eam rem esse rati, quae maturata dilatave non ita magni momenti ad summam rem publicam esset; [5] magis id animadvertendum esse, quid Hannibal et Carthaginienses, si cum Antiocho bellum motum foret, acturi essent. [6] Adversae Hannibali factionis homines principibus Romanis, hospitibus quisque suis, identidem scribebant nuntios litterasque ab Hannibale ad Antiochum missas, et ab rege ad eum clam legatos venisse; [7] ut feras quasdam nulla mitescere arte, sic immitem et implacabilem eius viri animum esse; marcescere oti situ queri civitatem et inertia sopiri nec sine armorum sonitu excitari posse. [8] Haec probabilia memoria prioris belli per unum illum non magis gesti quam moti faciebat. Irritaverat etiam recenti facto multorum potentium animos. |