Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIII, ãë. 45

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

45. (1) Âñå ýòî ãîâî­ðè­ëîñü íàè­áî­ëåå óâà­æàå­ìû­ìè ëþäü­ìè, êîòî­ðûå ê òîìó æå èññëå­äî­âà­ëè âñå ñàìè; (2) âûñëó­øàâ èõ, ñåíà­òî­ðû ñî÷ëè äåëà, ñâÿ­çàí­íûå ñ Àíòèîõîì, áîëåå âàæ­íû­ìè, íî ìåíåå íåîò­ëîæ­íû­ìè. Êîëü ñêî­ðî öàðü ïîêà óäà­ëèë­ñÿ â Ñèðèþ, êàêî­âà áû òîìó íè áûëà ïðè­÷è­íà, ñëå­äó­åò ïîäó­ìàòü î òèðàíå. (3) Äîë­ãî ñïî­ðè­ëè, äîñòà­òî÷­íî ëè ïðè­÷èí, ÷òîáû îáú­ÿâèòü åìó âîé­íó, èëè âñå, ÷òî êàñà­åò­ñÿ Íàáè­ñà Ëàêåäå­ìîí­ñêî­ãî, ñëå­äó­åò îñòà­âèòü íà óñìîò­ðå­íèå Òèòà Êâèíê­öèÿ, (4) äàáû îí ñäå­ëàë, ÷òî ñî÷òåò îòâå­÷àþ­ùèì áëà­ãó ãîñóäàð­ñòâà. Íà ýòîì è ñîãëà­ñè­ëèñü, ïîëà­ãàÿ, ÷òî ñïåø­êà èëè îòñðî÷­êà òóò íå òàê óæ âàæ­íû äëÿ îáùå­ãî ïîëî­æå­íèÿ äåë â ãîñóäàð­ñòâå. (5) Âàæ­íåå äîçíàòü­ñÿ, êàê ïîâå­äóò ñåáÿ Ãàí­íè­áàë è êàð­ôà­ãå­íÿíå â ñëó­÷àå âîé­íû ñ Àíòèîõîì.

(6) Ëþäè èç ñòà­íà ïðî­òèâ­íè­êîâ Ãàí­íè­áà­ëà áåç êîí­öà ïèñà­ëè ñâî­èì âûñî­êî­ïî­ñòàâ­ëåí­íûì ðèì­ñêèì ïîêðî­âè­òå­ëÿì, êàæ­äûé ñâî­å­ìó, áóä­òî Ãàí­íè­áàë øëåò ê Àíòèî­õó ãîí­öîâ è ïèñü­ìà, à ê íåìó îò öàðÿ òàé­íî ïðè­åç­æà­ëè ïîñëû; (7) êàê íåêî­òî­ðûõ äèêèõ çâå­ðåé íå óêðî­òèòü íèêà­êèì èñêóñ­ñò­âîì, òàê äóõ ýòî­ãî ìóæà íåóêðî­òèì è ñ.106 íåóñìè­ðÿ­åì. Îí íåäî­âî­ëåí òåì, ÷òî â ìèð­íîå âðå­ìÿ ãîñóäàð­ñòâî ñëà­áå­åò, îò áåç­äå­ëüÿ âïà­äà­åò â ñïÿ÷­êó è ïðîñíóòü­ñÿ ìîæåò òîëü­êî îò çâî­íà îðó­æèÿ. (8) Âñå ýòî âûãëÿäå­ëî ïðàâ­äî­ïî­äîá­íûì, è ëþäè ïîì­íè­ëè î ìèíóâ­øåé âîéíå, êîòî­ðóþ îí íå òîëü­êî îäèí âåë, íî è îäèí ðàç­æåã. Äà åùå è íåäàâ­íèì ñâî­èì ïîñòóï­êîì îí âîñ­ñòà­íî­âèë ïðî­òèâ ñåáÿ ìíî­ãèõ ìîãó­ùå­ñò­âåí­íûõ ëþäåé.

45. Haec cum ab tam gra­vi­bus auc­to­ri­bus, qui om­nia per se ip­sos explo­ra­ta ad­fer­rent, audi­ren­tur, [2] maior res, quod ad An­tio­chum at­ti­ne­ret, ma­tu­ran­da ma­gis, quo­niam rex qua­cum­que de cau­sa in Sy­riam con­ces­sis­set, de ty­ran­no con­sul­ta­tio vi­sa est. [3] Cum diu dis­cep­ta­tum es­set, ut­rum sa­tis iam cau­sae vi­de­re­tur, cur de­cer­ne­re­tur bel­lum, an per­mit­te­rent T. Quinctio, quod ad Na­bim La­ce­dae­mo­nium at­ti­ne­ret, fa­ce­ret, quod e re pub­li­ca cen­se­ret es­se, per­mi­se­runt, [4] eam rem es­se ra­ti, quae ma­tu­ra­ta di­la­ta­ve non ita mag­ni mo­men­ti ad sum­mam rem pub­li­cam es­set; [5] ma­gis id ani­mad­ver­ten­dum es­se, quid Han­ni­bal et Car­tha­gi­nien­ses, si cum An­tio­cho bel­lum mo­tum fo­ret, ac­tu­ri es­sent.

[6] Ad­ver­sae Han­ni­ba­li fac­tio­nis ho­mi­nes prin­ci­pi­bus Ro­ma­nis, hos­pi­ti­bus quis­que suis, iden­ti­dem scri­be­bant nun­tios lit­te­ras­que ab Han­ni­ba­le ad An­tio­chum mis­sas, et ab re­ge ad eum clam le­ga­tos ve­nis­se; [7] ut fe­ras quas­dam nul­la mi­tes­ce­re ar­te, sic im­mi­tem et impla­ca­bi­lem eius vi­ri ani­mum es­se; mar­ces­ce­re oti si­tu que­ri ci­vi­ta­tem et iner­tia so­pi­ri nec si­ne ar­mo­rum so­ni­tu ex­ci­ta­ri pos­se. [8] Haec pro­ba­bi­lia me­mo­ria prio­ris bel­li per unum il­lum non ma­gis ges­ti quam mo­ti fa­cie­bat. Ir­ri­ta­ve­rat etiam re­cen­ti fac­to mul­to­rum po­ten­tium ani­mos.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364003346 1364003347 1364003348